От Ыйын 3: күнэ-дьыла

Сыл бүтүө 181 күн баар.

• Хакасия  Хакасия — Өрөспүүбүлүкэ күнэ
• Алтаай Өрөспүүбүлүкэтэ  Алтаай Өрөспүүбүлүкэтэ — Өрөспүүбүлүкэ күнэ
• Арассыыйа  Арассыыйа — ГАИ күнэ

• АХШ  АХШ, Виргин арыылара (АХШ) — Кулуттааһынтан босхолонуу күнэ (1848)
• Беларусь  Беларусь — Тутулуга суох буолуу күнэ (1944)
• Кууба (дойду)  Кууба (дойду) — Уот бэстибээлэ (Fiesta del Fuego)
• Мьянма  Мьянма — Дьахтар күнэ

• 987 — Гуго Капет Франция ыраахтааҕыта буолбут. Кини олохтообут Капетинг династията уонна ити династия алын линиялара — Валуа уонна Бурбон — Францияны 1848 сыллаахха диэри баһылаабыттара.
• 1648 — Орто Халыма остуруогуттан Федот Попов уонна Семён Дежнёв салалталаах сэттэ коч (баарыстаах аал) байҕалга тахсыбыттар. Кинилэр эспэдииссийэлэрин түмүгэр Азия уонна Америка икки ардыларынааҕы Беринг силбэһиитэ арыллыбыта.
• 1778 — АХШ тутулуга суох буолуутун иһин сэрии кэмигэр Британия диэки сэриилэспит ирокезтар Вайоминг өрүскэ 360 колонииһы өлөрбүттэр.
• 1830 — Саха бастакы түмэнинэн (парламенынан) биллэр Истиэпэн Дуумата (Истиэпэннээх Дуума) бэйэтин бастакы бөдөҥ тэрээһинин «Сэттэ улуус мунньаҕын» тэрийбит. Бу мунньахха Санкт-Петербурга Николай I императоры кытта көрсүһүүгэ саха дьокутааттарын ыытыы, Саха сирин кыһалҕаларын туоруорсуу боппуруоһа көрүллүбүтэ. Санаттахха бу кэмҥэ декабристар бастаанньалара буолбутуттан 5 сыл ааспыта, А.С.Пушкин айар үлэтин үгэнигэр сылдьара, Саха сирин прогрессивнай көрүүлэрдээх Николай Мягков салайара, оттон Афанасий Убаарыскай С-Петербурга баран сахалыы "Ахтыыларын" суруйуо өссө да 10 сыл баара.
• 1886 — Ньиэмэс инженерэ Карл Бенц бастакы ис умайыылаах хамсатааччылаах (ДВС) массыынаны сүүрдүбүт.
• 1922 — А.А. Гоголь хамандыырдаах кыһыл этэрээт Булуҥу ылбыт.
• 1929 — Саха АССР Совнаркома Дьокуускайга өрөспүүбүлүкэ балыыһатын тутарга диэн быһаарыы ылбыт.
• 1940 — Аан дойду Иккис сэриитэ: Англия флота Франция хараабыллара ньиэмэстэргэ түбэспэттэрин хааччыйаары Алжир кытылыгар турар Франция эскадратыгар саба түспүт. Түөрт линкортан биирэ тимирбит, икки алдьаммыттар, төрдүс Францияҕа төттөрү куоппут.
• 1944 — Аан дойду Иккис сэриитэ: Минскэй кимэн киириитин түмүгэр куорат босхоломмут.
• 1964 — АХШ-ка гражданнар бырааптарын омугунан араартааһыны бобор туһунан Сокуон ылыллыбыт.
• 1979 — АХШ бэрэсидьиэнэ Джимми Картер Афганистаҥҥа олохсуйбут ССРС-ка чугас былааһы утарар дьоҥҥо кистээн көмөлөһөр туһунан бастакы директиваҕа илии баттаабыт.
• 1988 — Стамбуулга Фатих Султаан Мехмет аатынан күргэни тутан бүтэрбиттэр, бу Босфору нөҥүөлээн Европаны уонна Азияны холбуур иккис күргэ буолбута.
• 1991 — РСФСР Үрдүкү Сэбиэтэ Адыгея, Карачай-Черкесия, Алтай уонна Хакасия автономнай уобаластарыгар өрөспүүбүлүкэ ыстаатыһын бигэргэппит.
• 1996 — Борис Ельцин РФ бэрэсидьиэнинэн иккиһин талыллыбыт. 1999 сыллаахха сыл бүтэһик күнүгэр бэйэтин баҕатынан солотуттан батыммыта.
• 2013 — Эгиипэккэ былаас уларыйбыт: дойду үрдүнэн буолбут 4 хонуктаах дьалхаан кэнниттэн байыаннайдар Эгиипэт бэрэсидьиэнин Мохамед Мурсины былаастан туораппыттар.

• 1919 — Михаил Шкулев-Налимскай (19.06.2007 өлб.) — тойуксут, олоҥхоһут, Абый улууһун устуоруйатын, уран тылын баайын хомуйааччы, чинчийээччи, толорооччу.
• 1922 — Петр Докторов — экономика билимин хандьыдаата, култуура үтүөлээх үлэһитэ.
• 1944 — Эдуард Соколов (Тулусхан) (05.08.1996 өлб.), суруйааччы, Арассыыйа суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ, Сунтаар улууһун ытык киһитэ.
• 1946 — Анатолий Старостин (Сиэн Кынат), бэйиэт, ССРС суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ.
• 1962 — Том Круз, киинэ артыыһа, режиссёр, продюсер, «Көмүс глобус» бириэмийэ үстэ анаммыт киһитэ.

• 2004 — Андриян Николаев (1929 төр.), үһүс нүөмэрдээх сэбиэскэй космонавт, Сэбиэскэй Сойуус икки төгүллээх дьоруойа, омугунан чувааш. Космонавтартан бастакыннан хараабыл иһигэр "көппүтэ" (кини иннинэ Гагариннаах Титов кириэһилэлэригэр хам баайыллан олорбуттара).