Кашкайдар
Кашкайдар (бэйэлэрин ааттаналлара – qaşqaylar, б.а. — qaşqay, азерб.
qaşqaylar, перс. قشقایی) – Ирааннааҕы Фарс, Хузестан уонна соҕуруу Исфахан сирдэригэр олорор түүр тыллаах көс биистэрэ. Ирааннааҕы азербайдьаан омугун шахсэвэн диэн бииһин кытта биир төрүттээхтэр. Сорох чинчийээччилэр саныылларынан кашкайдар азербайдьаан тылыгар чугас кашкай тылынан саҥараллар, атыттар этэллэринэн кашкайдар тыллара азербайдьаан тылын диалега эрэ.
Төрүттэрэ уонна ааттара
XIX-с уонна XX-с үйэ бастакы аҥарыгар Эуропа уонна нуучча чинчийээччилэрэ кашкайдар төрүттэрин туһунан араас сабаҕалааһыннары эппиттэрэ. Бу сабаҕалааһыннар сүрүннээн араас кашкай биистэрэ бэйэлэрэ эппит көрүүлэргэ олоҕурар этилэр.
Холобур, В.В. Бартольд уонна XIX үйэтээҕи Ираан сорох чинчийээччилэрэ сабаҕалыылларынан кашкайдар халач диэн оҕус бииһиттэн арахсан XI үйэҕэ Ираан киин сирдэригэр олохсуйбуттар. Бу сабаҕалааһыны кашкайдар ахсааннарыгар халач диэн биис баара бигэргэтиэн сөп.
Пьер Оберлинг диэн Америкатааҕы историк сабаҕалыырынан кашкайдар төрүт сирдэрэ Ирааннааҕы Азербайдьаан буолар. Бу чинчийээччи этэринэн кашкайдар биистэрин ааттара Азербайдьаан сирдэрин ааттарын кытта ситимнээхтэр, холобур диэн эттэххэ: Муганлу, Ак-Койунлу, Кара-Койунлу, Бэйгдэли уонна Мусэллу. Ону таһынан П. Оберлинг бэлиэтээбитинэн кашкайдар Тэбриз сирин дойду дииллэр эбит.
Тыллара
Кашкай тылын таһымын туһунан биир кэлим санаа суох эрээри, үгүс тыл үөрэхтээхтэрэ саныылларынан кашкай тыла азербайдьаан тылын диалега буолар.
Кашкайдар бэйэлэрин тылларын түрки диэн ааттыыллар.
Быһаарыылар
Литература
- Народы Передней Азии, М., 1957.
- Кисляков В. Н. Кашкайцы // Народы и религии мира / Глав. ред. В.А. Тишков. М.: Большая Российская Энциклопедия, 1999. С. 230–231.
- Кашкайцы // БРЭ. Т.13. М., 2008.
- Б. П. Балаян. К вопросу об общности этногенеза шахсевен и кашкайцев // Востоковедческий сборник I. – Издательство АН Армянской ССР, 1960. — С. 331–376.
- М. С. Иванов Племена Фарса: кашкайские хамсе, кухгилуйе, мамасани. — Труды Института Этнографии им. Н. Н. Миклухо-Маклая. — Москва: Издательство Академии Наук СССР, 1961. — Т. 63.
- Н. А. Кузнецова Иран в первой половине XIX века. — Москва: Наука, 1983. — 264 с.
This article uses material from the Wikipedia Саха тыла (Saxa Tyla) article Кашкайдар, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Маны туһанары CC BY-SA 4.0 лиссиэнсийэ көҥүллүүр (атын ыйыллыбытах буоллаҕына). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Саха тыла (Saxa Tyla) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.