मालविकाग्निमित्रम्

रविवर्मणा रचित शाकुन्तला चित्रम्

v t e

'पुराणमित्येव न साधु सर्वं न चापि काव्यं नवमित्यवद्यम़्।

सन्त: परीक्ष्यान्यतरद्भजन्ते मूढ: परप्रत्ययनेयबुद्धि:॥'

मालविकाग्निमित्रनाटकं कालिदासस्य प्रथमं रूपकमिति वदन्ति । पञ्चाङ्कयुक्ते नाटकेऽस्मिन् अग्निमित्रमालविकयोः प्रणयवृत्तान्तः निरूपितः अस्ति । अग्निमित्रः एकदा अकस्मात् चित्रे मालविकां दृष्ट्वा तस्याम् अनुरक्तः भवति । अग्निमित्रस्य पूर्वमेव धारिणी इरावती नामनी द्वे पत्न्यौ आस्ताम् । एतां मालविकां धारिण्याः अनुजः वीरसेनः सोदर्यै उपायनरूपेण प्रेषितवान् आसीत् । धारिणी मालविकां सेविकारूपेण स्थापितवती आसीत् । चित्रे मालविकायाः दर्शनात् आरभ्य अग्निमित्रः तया मेलितुम् उत्सहते स्म । अनयोः द्वयोः समागमाय राजा स्वमित्रं विदूषकं साहाय्यम् अयाचत । धारिणी-इरावत्योर्मध्ये प्राप्तः नायिकानायकयोः प्रेमाङ्कुरः, अभिवृद्धिः सिद्धयः च अनयोः विवाहार्थं अन्तःपुरे जायमानं कुतन्त्रं इत्यादिकं नाटकेऽस्मिन् हृद्यया शैल्या चित्रितम् । नायिकानायकयोः प्रेमव्यवहारार्थं समीचीनतया पृष्ठभूमिः रचिता । नाट्यस्य पाठनं, हरदत्तगणदासयोः कलहः इत्यादयः सन्निवेशाः नाटकस्य अभिवर्धने उत्तमवातावरणं कल्पयन्ति ।

• भारतम्
• संस्कृतम्
• भारतस्य इतिहासः
• विज्ञानम्