Urwibutso Rwa Jenoside Rwa Bisesero

Urwibutso rwa Jenocide rwa Bisesero iherereye mu munjyi wa Kibuye Mu karere ka Karongi mu Ntara y'uburasirazuba bw'U Rwanda.

Urwibutso rwa Jenoside rwa Bisesero ruzwi cyane n'Abanyarwanda kubera ko barwanyije mu gihe cya jenoside yakorewe Abatutsi mu 1994. Hagati y'ukwezi kwa Gicurasi na Kamena 1994 ni bwo interahamwe zaje gukora ubwicanyi bwahitanye abatutsi barenga 40.000.

Urwibutso Rwa Jenoside Rwa Bisesero
Urwibutso Rwa Bisesero

Inkuru irambuye

Mu kwezi kwa Gicurasi 1994, abaturage baturutse mu mirenge ituranye baza guhungira i Bisesero. Uko ubwicanyi bwibasiye interahamwe bwagendaga bwiyongera uko bwije n'uko bukeye, abantu bakoze urugendo rw'ibirometero kugira ngo bajyane impunzi. Ubwo ubwicanyi bwatangiraga, abaturage ba Bisesero bari biteguye bihagije kurwana aho kugwa mu ntagondwa z'intagondwa.

Urwibutso Rwa Jenoside Rwa Bisesero 
Urwibusto rwa Bisesero

Bitegetswe n'umusaza umwe n'umuturage witwa Aminadabu Birara, abaturage ba Bisesero biteguye amayeri yo kurwanya umuntu wese waje gutera umudugudu wabo. Bisesero ni agace k'imisozi, abaturage bategekwa kwifata hejuru yumusozi witwa Muyira aho bashoboraga kubona abanzi babo hejuru. Gusa abarwanyi bemerewe ni abagabo n’abahungu bari bafite imbaraga zihagije zo guhangana, mu gihe abana n’abagore bitwikiriye inyuma y’umusozi umwe. Muri ako kanya intwaro ikomeye ku baturage ba Bisesero yari amabuye n'amacumu make.

Intambara ikomeye

Ku ya 13 Gicurasi, zimaze kumenya interahamwe ko abaturage ba Bisesero biteguye kurwanya - Intwaro zikomeye (Mortar 81, 82 n’intwaro nyinshi ziremereye) ziva mu mpande zose z’u Rwanda ndetse n’ingabo nyinshi zirimo abasivili b’Abahutu boherejwe i Bisesero kurangiza abaturage.

Bageze i Bisesero, abaturage barenga 4000 bari bateraniye hejuru y’umusozi wa Muyira bafite amabuye n'amacumu biteguye kwirwanaho. Mortar 81 na 82s zahanganye numusozi zirekura amasasu manini mugihe intagondwa z'interahamwe zazamutse umusozi. Muri icyo gihe, abatutsi ba Bisesero bari bazi ko bagabweho igitero - ku muntu wese wagerageje kuzamuka hejuru yateraga amabuye n'amacumu mu rwego rwo kwirwanaho.

Urwibutso Rwa Jenoside Rwa Bisesero 
abacu bazize Jenocide

Nubwo benshi bapfuye bake barokotse bagerageza kugeza ku ya 13 kamena igihe Abafaransa batera.

Igitero cy'Abafaransa

Ku ya 27 Kamena, Abafaransa bateye Bisesero bavuga ko bafite umugambi wo kubungabunga umutekano no guhagarika jenoside. Bahageze bavugana numuntu Eric wahoze ari umwarimu muri kiriya gihe, yari azi igifaransa. Ibintu byari bikomeje gutera ubwoba nubwo abaturage bavuga ko aho bihishe neza bivuye mu kwihisha bashaka ubufasha bw’ingabo z’Ubufaransa. Nyuma yaho (ingabo zUbufaransa) barabihakana bavuga ko bazagaruka nyuma yiminsi itatu kugirango batabare.

Urwibutso Rwa Jenoside Rwa Bisesero 
Imibiri ya Bazize Jenocide

Ntibyatinze ingabo zUbufaransa zimaze kugenda, interehamwe zagarutse kurangiza ibyo zatangiye. Ku ikubitiro ubwicanyi bw'Abahutu bwakomeje ku manywa, ariko kuri iyi nshuro baza kwica amanywa n'ijoro kugira ngo barangize buri wese mbere yuko Abafaransa bagaruka nyuma y'iminsi 3.

Ijoro ryo ku ya 30 Kamena Abafaransa baragarutse basanga hafi ya bose bishwe kandi wenda kimwe cya kane cyibihumbi bazima ariko bakomeretse cyane.

Kugeza ubu urwibutso rwa Jenoside rwa Bisesero rwubatswe mu 1997 rufite inyubako eshatu zuzuye amagufwa y’abantu kandi kuri ubu hakaba hakomeje kubakwa ikibuga cy’imva aho hazashyingurwa imibiri 50-60.000.

Ubu

Iki kigo cy’urwibutso ni kimwe mu bigo bitandatu bikomeye byo mu Rwanda bibuka itsembabwoko ry’abatutsi mu 1994. Abandi ni Urwibutso rwa Kigali, Urwibutso rwa Murambi n'Urwibutso rwa Jenoside rwa Jenoside Ntarama n'abandi i Nyamata na Nyarubuye.

References

1.https://www.kwibuka.rw/memorial_sites/bisesero-memorial-site/

2.https://www.nyungweforestnationalpark.org/bisesero-genocide-memorial-centre/

3.https://www.duhoctrungquoc.vn/wiki/en/Bisesero_Genocide_Memorial_Centre

Tags:

Urwibutso Rwa Jenoside Rwa Bisesero Inkuru irambuyeUrwibutso Rwa Jenoside Rwa Bisesero Intambara ikomeyeUrwibutso Rwa Jenoside Rwa Bisesero Igitero cyAbafaransaUrwibutso Rwa Jenoside Rwa Bisesero

🔥 Trending searches on Wiki Ikinyarwanda:

Intwari yu urwandaCollège du Christ-Roi de NyanzaIbarura Rusange ry’Abaturage n’ImiturireIgitunguru cy'umweruPDFPerefegitura ya ButareInturusu za mayideniDogiteri NsabiManzi ThierryImyuka Ihumanya IkirereGrégoire KayibandaRugangura AxelImiduguduIgihawusaInkoranyamagambo y'Igiholandi n'Ikinyarwanda yakozwe na Emmanuel HabumuremyiDorcas na VestineUmunaziAmasakaIntangiriroUrwibutso rwa Jenoside rwa BiseseroMadridAkarere ka KayonzaAntigwa na BaribudaIbisigisigi by’ishyamba i NdegoSingaporeMugisha EmmanuelUbuhinzi bw'ibigoliNelly MukazayireIgitabo cya MatayoBahirayiniElement Eleeeh2022 Uburusiya bwateye IkereneIbitaro bya Kaminuza by’i KigaliSeleriIcyiyoneFilozofiIsoko ry’Imari n’ImigabaneDarina kayumbaMalaboUburwayi bw'igifuIcyayiKatanaIgisoroInyamaswaIkigo nderabuzima cya KageyoRocky KimomoUbukerarugendo muri DjiboutiUwiringiyimana TheogeneUmukundeUmwanda wo mu mazi (Water pollution)Intwari z'u RwandaCyanzayire AloysieUmuco nyarwandaIkineteneteUmuzabibuWi-FiAkarere ka GasaboIgiferoAccraUbuvanganzoRUTANGARWAMABOKO NZAYISENGA ModesteApostle Paul GitwazaGusiramuraUrugamba Rwokubohora Igihugu cy'u Rwanda KagitumbaIntara z’u RwandaIbihwagariJuvénal HabyarimanaChorale de KigaliIgitabo cya YosuwaLesoto🡆 More