Михайло Висаник
Михайло Висаник (Вӱсяник, нім.
октовбер">10. октовбер 1792, Дюлай, жупа Саболч — 3. новембер 1872, Відень) быв австрійськый медик русинського роду, дохтор-прімарь віденської псіхіатрічної болниці, реформатор австрійської псіхіатрії.
| Михайло Висаник | |
|---|---|
 | |
| Чинность | медик |
| Уроджѣня | 10 октовбра 1792 Сату Маре |
| Упокоеня | 3 новембра 1892 Відень |
| VIAF:69338758; GND:103142576; NLKR/NLC:nlk20000091079; GKG:/g/11c75ywyt4; | |
Біоґрафія
Сын грекокатолицького пароха села Дюлай (днесь Nyírgyulaj) Ивана Вӱсяника. Скончив ґімназію в Сатмарі, пак ся учив у Яґрі (філософія), Пешті и Відню. У Відню здобыв діплому дохтора (1821) и тітулу маґістра акушерства (1825). Зачав роботу у віденськуй Централнуй болници як молодшый дохтор, де мав и практику из псіхічно хворыми. Пузніше ся добрі вказав уже як окружный дохтор у часі повени (1830) [de] і епідемії колеры (1831) у Відню, а пак у часі повени в Будапешті (1838) [hu]. Быв активным пропаґатором вакцинації.
У 1838 именованый на дохтора-прімаря псіхіатрічної лічниці Централної болниці у Відню, што ся розміщала в так званум ізолаторі Наррентурм («турни глупакув»). Измагав ся го модернізовати як лічебну установу: пропаґовав працовну терапію, дошколованя персонала, зрушив фіксацію хворых ланцами (уєдно дав изняти 30 тон желіза). У 1843-1844 ся пустив у служебну дорогу до Німеччины, Франції и Швейцарії. У заграничу ся окреме інтересовав архітектуров псіхіатрічных установ, котра бы мала помагати уліченю хворых. У 1844 рядив проєктованя нової псіхіатрічної лічниці в Брюннлфелду (днесь часть Відня), доконченої в 1852. році. У 1845 ся габілітовав як другый на Віденськум універзитеті доцент псіхіатрії. У дісертації аналізовав роботу віденської псіхіатрічної лічниці уд року 1784, окреме зазначаючи хосновитусть гуманного удношеня до паціентув и удмітаючи їх «неулічнусть». У 1853-1869 рокы рядив псіхіатрічноє обзираня у Централнуй болници. Удступив уд роботы в 1871. році.
Двараз быв деканом медицинського факултета Віденського універзитета. Основав общества спомаганя бывшым паціентам псіхіатрії и вдовам дохторув. Быв судовым засідательом (táblabíró [hu]) у мадярськых жупах Саболч, Чанад, Унґ, Сатмар и Боршод. Носитель тітулы дворського радника (Hofrat), ордена Франца Йозефа, папського ордена с. Ґеорґія Великого, пруського ордена Коруны. У 1849 быв єдным из шести членув русинської делеґації пуд веденьом Віктора Добрянського, што подала імператору Францу Йозефу I. петіцію Памятник Русинов угорскых.
Погребеный на Централнум теметові у Відню вєдно з жонов Амалійов (рож. Янко, 1803—1876).
Референції
Одказы
- Christina Vanja. Viszánik, Michael (Mihály) von // Neue Deutsche Biographie. — 2016. — В. 26. — С. 832-833 [вебова верзія].
- Alma Kreuter. Viszanik, Michael // Deutschsprachige Neurologen und Psychiater. — 2013. — С. 1497-1498.
- Валерій Падяк. Забытый Русин-реформатор в Австрії: Михайло фон Висаник (10.10.1792 — 3.11.1872) // Русин. — 2008. — В. 1. — С. 9-10.
This article uses material from the Wikipedia Русиньскый article Михайло Висаник, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Обсяг є доступный під CC BY-SA 4.0, кідь не є вказане інше. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Русиньскый (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.