Runa Simi Wayrasimipa

2001 watapuraypita Wayrashimi "Pukahirka"pa rimayamun runashimipa. Kay wayrashimi patsakasha Pumapanpa llaqtachaw. Rimamuq yachachikuq Pedro Mata Cueva, Shinti ( shutitukuynin). Kanankuna huk rantinchaw rimamun. Kananpis imaykata munatsikuyan rantiyannanpaq.

Kanan Suyu pushaq, wamani kuraq akraychaw, San Luyis chaw, Chakaschaw, Pumapanpachaw, Mariskal Lusuriaqachaw, kitinkunachaw, karrupita qayakachayamushqa runa shimichaw ( Ankash qallu).

Wayrashimi Siima ( Radio Cima) Piskupanpapita alliq allilla 6 pullan yanu qallirimun rimar runashimichaw, willakamun willaychakunata, ñawirin wiñay kawayta, tapupan riqisha yachaq runakunata imaykapaq: hachakunapaq, uywakunapaq, waatakunapaq, yaparimun huk shutikuna runashimichaw, llapan ishkay chunkanaw. Huk kuti nimuran kakash manaqa urqu wallpa (gallo). Wiyaqkunapis tapukayamun, kutitsiyan musyananpaq, yachakunanpaq.

Munisipal wayra shimi Yawyapita rimamun runashimichaw, kunan, anyan qillay chaskiqkunata, alli yupayanpaq, wananqanta rantipakunanpaq, shumaq mikuyta akrayaananpaq. Tsay qatitam niyan Pinsiyun 65 ( yashqa qaraytukuy). Kuraqkayta munaqkunapis rimayamushqam.

Piskupanpa hamaychay 20 sitimri 2014 wata, markapatachaw tinkuyaran munapaqkuna, ishkaq rimayamuran kechwachaw, mañayaran Limaqpita kutiqkunata kechwachaw rimayananpaq.

San Luyispita, wayrashimipa, huk Kuraqwasi munapaq, rimamuran , qayakuran mikupakuq aywayananpaq, alli mikushun upyashun nimuran. Waraspita qayakuyan, ura uraqa kechwapa. Karruwan puriqkuna kanan witsaykuna kikinpura parlayan kikinpa shiminkunawan. Huk iñimatsiqkuna runa shimipa waarayllana qayaykachamun, supayta apashunkiman nimun.