Fiebre Amarilla
Fiebre amarilla, riqsisqa vomito negro utaq plaga americana, kaqhina huk unquy ñawch’i viral.
Sintomakuna kay ruphay, chulli unquy, mana yariqha, ñat’ikuna, musculo nanay wasapi chaymanta umapi kanku. Sintomakuna phisqa punchaw allichanku. Wakin runakuna huk punchaw allichayninmanta, ruphayta kutichin, wiksa nanay tiyan chaymanta k’iwicha waqlli qallarin chanta kay q’illu qara ruwan. Sichus kayta rikusqan, achka yawar waqlliluna chaymanta rurun pantaykuna hatunyachisqanku.
| Yellow fever | |
|---|---|
 A TEM micrograph of the yellow fever virus (234,000X magnification) | |
| Akllana hawa imankunawan | |
| CIE-10 | Plantilla:ICD10 |
| CIE-9 | Plantilla:ICD9 |
| DiseasesDB | 14203 |
| MedlinePlus | 001365 |
| eMedicine | med/2432 Plantilla:EMedicine2 |
| MeSH | D015004 |
 Hampiqpa willaynin | |
Hap’iynin chaymanta Hapinakuna
Kay unquy fiebre amarilla virusrayku hapisqan chaymanta kay china mosquitowach’iywan. Runakunaman waqllichin, wak primate, chaymanta achka wak mosquitokuna. Llaqtakunapi, hukñiqi qhapaq mosquitokuna Aedes aegypti especiekuna kay unquyta ch’iqichin. Kay virus huk RNA virus kay Flavivirus generowan. Kay unquy sasa wak kikin unquy kan, ñawpaq sintomakunawan. Yuyachiypaq kay unquyta, yawar muestrata polimerasa reacción en cadena kaqwan munan.
Prevención chaymanta Hapinakuna chaymanta Allichaynin
Huk allin chaymanta harkasqa vacuna fiebre amarillawan chaymanta wakin suyukuna vacuna viajerokunapaq munan. Wak ruwanakuna t’ituypaq unquyta huchuyachiy achka transmisor mosquitokunata yapan. Llaqtakunapi maypi fiebre amarilla unquy kikin chaymanta vacuna mana kikinlla, ñawpaq hapinakuna unquqkunamanta chaymanta inmunización llapa runakunapi qhapaq t’ituypaq unquyta. Sichus unqusqan, uhquypa allichaynin sintomakunawan kan chanta mana akllasqa tukukusqakuna viruspaq kankuchu. Kay runakunapaq unquywan wañuyta atikun sichus mana hapinakuna tiyankuchu.
Epidemiologia chaymanta ñawpaq willakuy
Fiebre amarilla unquy 200.000 infecciones chaymanta 30.000 wañuykuna sapa watapi ruwan, 90% kay wañuymanta África kaqpi kanku. Iskay huñu runakunamanta kawsanku kitikunapi maypi kay unquyta kikin kan. Kikin tropical kitikunapi Sud América kaqpi África kaqpi, ichaqa mana Asia kaqpi. 1980 kaqmanta, achka yupaykuna unquykunamanta fiebre amarillamanta hatunyachinku. Kayta iñisqan pisi runakuna immune kanku, aswan runakuna llaqtakunapi, runakuna llaqtakunapi kawsachkanku, runakuna sapa kuti kuyuchkanku chaymanta tikrasqa clima. Kay unquy África kaqpi paqarisqan, maypi kay unquy Sud América kay trata de esclavos kay siglo 17qi ch’iqichin. Chantapas kay siglo 17qi kaqmanta, achka brotekuna unquymanta Ámerica, África, chaymanta Europa hap’isqan. Kay 18qi siclota chaymanta 19qi siglota, fiebre amarilla aswan maqllu unquyta infecciosa unquy rikusqa kasqan. Kay fiebre amarilla virus hukñiqi virus ukhunpi tarisqan.
Willakuykuna
Hawa t'inkikuna
Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fiebre amarilla.
This article uses material from the Wikipedia Qichwa simi article Fiebre amarilla, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Samiqwanqa llamk'ankiman CC BY-SA 4.0 nisqa ruraq hayñikama, mana wakin hina willaptinqa. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Qichwa simi (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.