Tjalupung

tjalupung, avan a ravaravain i vavaw tua qulu, sa maqati a kipaselem ta cengelaw, kiljaung ta qudjalj, ika qiljang, masanbulayan, kata paselem tua qulu.

masan liawanga a tjalupung, izuanga a matucu:

mavananga a tjalupunguta, sa neka a kaljaving aicu a tjalupung, kata paravac aza tjalupung a maqati a kipaselem ta cengelaw sa kiljaungu. aicu a tjalupung, izuanga i yakiyu, sa maqati a kipaselem ta cengelaw nu maljaljavaqanga. masa azua a kakudan nua amilika masanliawliawanga i kacauwan tucu, qaw ruquljis a kinemenem tazua a tjalupung na yakiyu, mavan a tjalupung a 鴨舌帽, ljawa namaquljisanga a kinemenem ta kakudan na鴨舌帽nua 英國.

aicu a tjalupung , avananga izuazua i chuku, 朝鮮, viet kata Okinawa kasicuayan, mavan a quliljilj a tjalupung nua malailaing(烏紗帽)uta.

aicu a tjalupung nua vavayavayan, masanliawliawanga izua i amilika ka 1920 a cavilj tua 1933 a cavilj, sa qinati na卡羅琳·瑞邦（Caroline Reboux）nua 法國 ka 1908 a cavilj. azua a ngadan nazua a tjalupung, avan a vinecikan nua kai na法國a “Cloche”, sa avan a pacugan ta “kangkang”.

ka itjaisangas tua 20世紀, tjaljapungadan kata masaliawliaw aicu a tjalupung matu kangkang, pataqilj a liaw a caucau(matu 簡奴·朗萬kata愛德華·莫利紐克斯) tua malang a aicu a tjalupung, sa pacengceng tua ravaravain niamadju aza a kinakemudan na tjalupung. sa, masa aicu a  kinakemudan na tjalupung, izuanga a vaquan a kinakemudan nua quvalj a masanliawliaw, maqati a sedjaljep taicu a tjalupung.

aicu a tjalupung a pinaka ta 笠帽, 竹笠, 箬笠kata篛笠uta, sa sinan tua tjaqaca a tjalupung a linipuru na kaw. malap a namalum a kaw tua semeqas tua ceviq, sa masananga aicu a ceviq tua cuqeljay na tjalupung, qaw azua asav nua kaw tuki ceviq a pinizua ta tjalupung, sa sinivengetj na calis. aicu a tjakurung, avan a ravaravain nua nugiuzing kata caucau ta kiciqaw i pasakacedas tua asiya (東亞) kata i pasakacedas a navalj tua asiya (東南亞), sa madjulu a cukaw kata kipaselem ta cengelaw sa kiljaung ta qudjalj. liaw aicu a tjakurung a sinan tua pinuliman, sa madjulu a veneli.

tjinapung taicu a tjalupung na situ, a pinaka ta 學帽uta, inika mamau taicu a tjalupung masa inika mamau ta gakku.

masanliawliaw a aicu a tjalupung nua 制服 na ripun. uri tjemalupung taicu a tjalupung a situ a uqaljaqaljay ka 戒嚴時期 i taiwan, mavan i kituluanga ta sividay, sa inika tjemalupung i gakku ka nakanga a 戒嚴.

tjemapunguta taicu a tjalupung a izuanga a kuga, sividay, kinsac kata malailaing, sa pinaka ta 大盤帽uta, rutjemapung i kinateveteveljan.

izua a zuga matu lagav i tjalupung nua malailaing nua sividay kata kinsac i taiwan, sa pinaka ta “veneciur i tjalupung”, nakanga aicu a zuga i tjalupung nua sividay nua qaqetitan.

neka a kaljaving tuki kuljakuljay a kaljaving a aicu a tjalupung.