لیو شیاؤبو

لیو شیاؤبو 刘晓波
刘晓波
جم	28 دسمبر 1955
وفات	13 جولائی 2017 (62 سال)  شنیانگ، لیاؤننگ، چین
وجہ وفات	معدے اور چھوٹی آنت کی سوزش
طرز وفات	طبعی موت
قومیت	چینی
زوجہ	تاؤ لی (ex-wife) Liu Xia (ش. 1996; his death 2017)
اولاد	1 (with Li)
تعداد اولاد	1
مناصب
صدر
دفتر وچ ۲۰۰۳  – ۲۰۰۷
عملی زندگی
تعليم	چینی وچ بی اے (جلن یونیورسٹی) ایم اے، پی ایچ ڈی (بیزنگ نارمل یونیورسٹی)
مادر علمی	بیجنگ نارمل یونیورسٹی (۱۹۸۲–۱۹۸۴) بیجنگ نارمل یونیورسٹی (۱۹۸۶–۱۹۸۸) جامعہ پیکنگ
تخصص تعلیم	literary studies
تعلیمی اسناد	Master of Arts ،پی ایچ ڈی
پیشہ	لکھاری، شاعر، انسانی حقوق کارکن
مادری زبان	چینی
پیشہ ورانہ زبان	چینی
شعبۂ عمل	ادبی تنقید
ملازمت	کولمبیا یونیوسٹی ،  جان ہاپکنز یونیورسٹی
اعزازات
2010 نوبل امن انعام
ترمیم

لیو شیاؤبو
"لیو شیاؤبو" (اپر) آسان اتے (تھلے) روائتی چینی اکھر
عام چینی	刘晓波
روائتی چینی	劉曉波
Transcriptions Mandarin Hanyu Pinyin Liú Xiǎobō Wade–Giles Liu2 Hsiao3-po1 IPA سانچہ:IPAc-cmn

لیو شیاؤبو (چینی: 刘晓波، 28 دسمبر 1955 – 13 جولائی 2017) اک چینی ساہتی نقاد، لکھاری، شاعر، انسانی حقوق کارکن، آزادی کارکن اتے نوبل امن انعام جیتو سی جہڑا سیاسی سدھاراں دی منگ کردا سی اتے کمیونسٹ اک-پارٹی راج نوں ختم کرن لئی چلیاں مہماں وچ سرگرم حصہ لیندا رہا سی۔   اس نوں کئی واری "چین دا نیلسن منڈیلا" کہہ کے وی سدیا جاندا اے۔ اس نوں جنزو، لیوننگ وچ اک سیاسی قیدی وجوں قید کیتا گیا سی۔  26 جون 2017 نوں، ٹرمینل لیور کینسر دا پتہ لگن توں بعد اس نوں میڈیکل پیرول دتا گیا سی اتے 13 جولائی 2017 نوں اس دی ہسپتال وچ موت ہو گئی سی۔

لیو نے ساہتی حلقیاں وچ اپنی ساہتی تنقید نال مشہوری حاصل کیتی اتے جلد ہی اوہ کئی غیرملکی یونیورسٹیاں وچ اک وزٹنگ سکالر بن گئے۔ 1989 دے تیانمن جدوجہد لئی اوہ چین پرط آئے اتے لوکتنتر اتے انسانی حقوق دی لہر وچ اسدی شمولیت کرکے 1989 توں 1991 تک پہلی وار اسنوں قید کیتا گیا سی۔ پھر 1995 توں 1996 تک اتے 1996 توں 1999 تک اوہ تیجی وار قید کیتا گیا سی۔ اوہ 2003 توں 2007 تک اسنے آذاد چینی پین سینٹر دے پردھان وجوں سیوا نبھائی۔ 1990 ویاں دے ادھ توں بعد اوہ منزو زونگوگو (ڈیموکریٹک چائینا) رسالے دا پردھان وی رہا۔ 8 دسمبر 2008 نوں، چارٹر 08 مینیفیسٹو نال اپنی حصےداری دے کارن لیو نوں حراست وچ لیا گیا سی۔ اس نوں رسمی طور تے 23 جون 2009 نوں "راج طاقت دی النگھناں نوں بھڑکاؤن" دے شک تے گرفتار کیتا گیا سی۔23 دسمبر 2009 نوں اس تے ایہناں الزاماں تے ہی مقدمہ چلایا گیا، اتے 25 دسمبر 2009 نوں گیارھاں سال دی قید اتے دو سالاں لئی سیاسی حقوق دی کٹوتی دی سزا سنائی گئی۔

اپنی چوتھی واری جیل دی سزا دے دوران، لیو نوں "چین وچ بنیادی انسانی حقاں لئی اس دے لمبے اتے غیرتشدد جدوجہد" لئی 2010 وچ نوبل امن انعام حاصل کیتا گیا سی۔

لیو پہلے چینی شہری سی جو چین وچ رہندیاں کسے وی قسم دے نوبل انعام نال نوازیا ہویا ہووے۔ جرمنی دے کارل وان اوسائٹزکی (1935) اتے برما دی آنگ سان سو کی (1991) دے بعد اوہ قید جاں نظربند ہون دے ویلے نوبل امن انعام نال نوازیا گیا جان والا اوہ تیجا انسان سی۔ اتے نوبل انعام لین لئی اپنا نمائندہ بھیجن دے اسدے حق نہ دتے جان والا اتے حراست وچ مرن والا اوہ دوجا انسان، پہلا اوسیوٹزکی سی، جسدی نازی تشدد کیمپ وچ حراست وچ رکھن توں بعد برلن-چارلٹنبرگ وچ ویسٹینڈ ہسپتال وچ موت ہو گئی سی۔ ناروے دی نوبل کمیٹی دے چیئرمین بیریٹ ریس-اینڈرسن نے اسدی موت لئی چینی کمیونسٹ سرکار نوں ذمہ وار ٹھہرایا اتے کیہا کہ "لیو شیاؤبو نے چین وچ کمیونسٹ سرکار دے دمنکاری کماں دے خلاف اپنے عدم تشدد جدوجہد دے ذریعے لوکاں دے بھائیچارے وچ یوگدان پایا اے۔"

حوالے