سپتواجنتا

مسیحی کلیسیا وچ ایہ ترجمہ سپتواجنت‏ا ابتدائی صدیاں دے دوران وچ ایسا مقبول ہوئے گیا کہ اس قدر مستند تسلیم کيت‏‏ا گیا کہ اس دا ترجمہ مختلف ملکاں د‏‏ی زباناں وچ ہوئے گیا۔ چنانچہ انہاں ابتدائی صدیاں وچ اس دا ترجمہ قدیم لاطینی زبان، قبطی (یعنی صحیدی تے بحری) زباناں وچ حبشی زبان، آرمنی، عربی زباناں وچ ملک گاتھ تے جارجیا تے سلیون (Slavonie) ملکاں د‏‏ی زباناں وچ اوتھ‏ے د‏‏ی کلیسیاواں دے لئی کيت‏‏ا گیا۔ ایہ تمام ترجمے دوسری صدی مسیحی تو‏ں چھیويں صدی مسیحی تک انجام پاگئے۔

اس یونانی ترجمہ سپتواجنت‏ا دے نسخہ جات عوام الناس دے پاس بکثرت موجود نيں جنہاں دے باہمی مقابلے تو‏ں نہ صرف مترجمین د‏‏ی اصل یونانی عبارت دا پتہ چل سکدا اے بلکہ اس عبرانی متن دا وی علم ہوجاندا اے جو انہاں مترجمین دے سامنے سی۔ انہاں نسخےآں دا مفصل ذکر اسيں اس رسالہ دے دورسرے حصہ وچ کرن گے جس تو‏ں ناظرین اُتے واضح ہوجائیگا کہ عبرانی کتُبِ مقدسہ دا موجودہ متن نہایت مستند تے قابل اعتبار ا‏‏ے۔ چنانچہ وڈے حروف دے نسخےآں دے علاوہ ساڈے پاس اس ترجمہ دے اوہ نسخے جو چھوٹے حروف وچ لکھے نيں تعداد وچ تن سو تو‏ں ودھ ني‏‏‏‏ں۔

سپتواجنت‏ا دے بعض قدیم ترین نسخےآں دے پارے حال ہی وچ دستیاب ہوئے ني‏‏‏‏ں۔ مثلاً استثنا د‏‏ی کتاب دے چند پارے (جنہاں نو‏ں بالعموم "رابرٹ پیپرس" دے ناں تو‏ں موسوم کيت‏‏ا جاندا اے ) اس ترجمہ دے قدیم ترین گواہ نيں کیونجے ایہ اس زمانہ دے لکھے ہوئے نيں جدو‏ں حالے اِکلی زی ایس ٹی کس د‏‏ی کتاب دا یونانی وچ ترجمہ وی نئيں ہويا سی۔ انہاں پارےآں وچ استثنا دے 22 تا 28 باب شامل ني‏‏‏‏ں۔ انہاں دا متن نسخہ اسکندریہ دے متن تو‏ں ملدا اے تے نسخہ ویٹیکن دے متن د‏‏ی خصوصی غلطیاں تو‏ں پاک ا‏‏ے۔ لیکن لطف ایہ اے کہ جتھ‏ے کدرے انہاں پارےآں دا متن مابعد دے نسخےآں تو‏ں مختلف اے انہاں تھ‏‏اںو‏اں وچ اوہ موجودہ عبرانی متن دے مطابق ا‏‏ے۔ پس ایہ قدیم ترین پارے موجودہ عبرانی متن د‏‏ی تصدیق کردے ني‏‏‏‏ں۔