ذہن دا فلسفہ

تکثریت اتے واحدیت من اتے سریر دی مسئلہ دے وچاراں دے دو مرکزی سکول ہن، حالانکہ صحیح وچار پیدا ہوئے ہن جو اک جاں دوجے طبقہ وچ بھلیبھانت میچ نہیں آؤندے۔ تکثریت پوربی پرمپرا وچ وی دیکھیا گیا اے، ہندو فلسفہ دے سانکھ اتے یوگ سکولاں وچ، اتے پلیٹو وچ وی، مگر مغربی فلسفہ وچ ایہہ داخلہ 17 ویں صدی وچ رینے ڈیکارٹ دے صدقہ ہویا سی۔ ڈیکارٹ ورگے سبسٹانس تکثری کہندے ہن کہ من اک آزاد روپ وچ موجود سبسٹانس اے، جدوں کہ گن تکثریاں دا مننا اے کہ من آزاد گناں دا اک گروہ اے جو کہ دماغ وچوں اتپن ہندے ہن اتے دماغ تک گھٹائے نہیں جا سکدے، پر ایہہ اک وکھرا سبسٹانس نہیں اے۔ ۔

واحدیت اوہ حالت اے جسدے من اتے سریر وچ ہوندمولک طور تے وکھ وکھ ہونداں (آزاد سبسٹانس) نہیں ہن۔ ایہہ وچار پہلی وار مغربی فلسفے وچ 5ویں صدی ایپو وچ پرمینائیڈز نے پیش کیتی سی اتے بعد وچ 17ویں صدی دے ترکوادی باروک سپنوجا نے اسدا وکھیان کیتا سی۔ مادہ پرست دعوہ کردے ہن کہ صرف مادہ تھیوری وچ منیاں جاندیاں ہونداں ہی موجود ہن اتے ایہناں دماغی عملاں وی انت وچ ایہناں ہونداں دے روپ وچ سمجھیاں جانگیاں کیونکہ مادی تھیوری دا ترقی یافتہ ہونا جاری رہندا اے۔ مادہ پرست دماغی گناں نوں طبعی گناں تک گھٹاؤن دیاں سمبھاوناواں بارے کئی اڈّ اڈّ پوزیشناں رکھدے ہن (جنہاں وچوں بہت سارے گن تکثریت دے مطابق روپ اپناؤندے ہن)، اتے اجیہے دماغی گناں دی ہوندمولک حالت اواضع رہندی اے۔ وچاروادی کہندے ہن کہ من سارا ہی کجھ اے جو وی موجود اے اتے ایہہ کہ باہری دنیا جاں تاں دماغی ہی اے، جاں من دا سرجیا اک بھرم ماتر اے۔ ارنسٹ میخ اتے ولیئم جیمس ورگے نرپکھّ واحدیتی دلیل دندے ہن کہ دنیا دے سماگماں نوں جاں تاں دماغی (نفسیات) جاں اوہناں تعلقاں دے نیٹورک دی بنیاد تے وچاریا جا سکدا اے، جس وچ اوہ داخل ہندے ہن اتے سپائینوجا ورگے دو-پکھی واحدیتی اجیہی پوزیشن لیندے ہن کہ کوئی ہور، نرپکھّ مادہ اے، اتے ایہہ دوویں مادہ اتے من اس انجان مادہ دے گن ہن۔ 20ویں اتے 21ویں صدی وچ سبھ توں زیادہ عامَ واحدیت سارے مادییت دے ہی وکھو-وکھو روپ ہن؛ ایہناں پوزیشناں وچ طرز عملیت، پرکار پچھان اصول، اویڑ واحدیت اتے نوعیت شامل ہن۔