دکنی
دکنی جاں دکھنی ((ہندی: दक्खिनी، انگریزی: Dakhini) اردو دی اک اہم بولی اے، جیڑی دکھنی ہندوستان وچ بولی جاندی اے۔ اس بولی اُپر جغرافیائی اعتبار نال ، علاقائی بولیاں دے اثرات نظر آندے نیں۔ جویں، تلنگانہ دی اردو اُپر تیلگو دا تھوڑا اثر ملدا اے۔ ایسے طرحہ مہاراشٹرا اتے مدہیہ پردیشدی اردو اُپر مراٹھی دا، کرناٹک دی اردو اُپر کنڑا دا، تے تمل ناڈو دی اردو اُپر تمل دا۔ لیکن مکمل طور تے دکھنی ہند وچ بولی جان والی دکنی اک خاص انداز دی اردو اے، جس وچ مراٹھی، تیلگو بولیاں دا میل پایا جاندا اے۔
| دکنی | |
|---|---|
| مقام | جنوبی ہند مہاراشٹر کرناٹک تلنگانہ تامل ناڈو |
| علاقہ | جنوبی ایشیا (دکن سطح مرتفع) |
بولن والے | 11 ملین (2007ء) (date missing) |
ہند۔یورپی
| |
| اردو | |
| سرکاری حثیت | |
سرکاری بولی |  بھارت بصورتِ اردو ،  متحدہ عرب امارات |
| Regulated by | قومی کونسل برائے فروغ اردو زبان |
| بولی کوڈ | |
| ISO 639-3 | dcc |
تریخ
اُردو دا مڈھ اتلے ہند وچ ہویا لیکن اپنے ارتقا دیاں منزلاں اتلے دے علاوہ دکن وج وی طے کیتیاں۔ اتلے ہند وچ تقریباً اک سو وریاں تک فروغ پان دے بعد اُردو دکن دا رُخ کردی اے جتھے اسنوں دکنی کہیا جاندا اے۔ بہ قولِ پروفیسر عبد القادر سروری
| ” | دکنی، اُردو دا اوہ روپ ہے جس دی ادبی نشوونما ابتدائی زمانے وچ دکن تے گجرات وچ چودھویں صدی عیسوی دے نصف آخر توں ستارویں صدی دے اواخر دوران وچ ہُوئی | “ |
اتلے توں جیڑی بولی دکھن دے ول گئی اس دیاں دو شاخاں ہو گئاں۔ دکن وچ دکنی تے گجرات وچ گُجری۔ محمد بن تغلق نے دولت آباد نوں پایۂ تخت بنایا تے اُردو دی ترقّی تے اشاعت دے امکانات روشن ہوئے۔
جغرافیائی تقسیم
اس بولی نوں بولن آلیاں دی زیادہ تر تعداد دکن وچ اے۔ ریاست مدہیہ پردیش، مہاراشٹر، کرناٹک، آندھرا پردیش، کیرلا تے تمل ناڈو وچ کثیر تعداد وچ بولی جاندی اے۔ کیرلا وچ دکنی جماعت، تمل ناڈو وچ نوایت تے کرناٹک وچ بھٹکلی، وڈے گروہ نیں جو دکنی بولی دا اثاثہ منے جاندے نیں۔
حیدرآبادی اردو وچ مستعمل مخصوص بول/ محاورے
دکنی اردو دا جیڑا روپ حیدرآباد وچ اے، اس وچ دے چند مخصوص بول اس طرحہ نیں:
| شمار | بول | عام اردو دا بدل |
|---|---|---|
| ا | ہو | ہاں |
| 2 | نکّو (وائے مجہول) | نہیں، مت! |
| 3 | کائکو | کیوں |
| 4 | پوٹّی | لڑکی |
| 5 | پوٹّا | لڑکا |
| 6 | کیا میاں؟ | کیا چل رہا ہے (غیر رسمی) |
| 7 | کِدھر جا رَے | کہاں جا رہے ہیں؟ |
ہور ویکھو
- حیدر آبادی اردو
- بنگلوری اردو
- دکن سلطنتاں
- دکنی محاورے
حوالے
بیرونی جوڑ
- دکنی اُپر نریندر لوتھر دا مضمون
- دکنی اُپر بنگلور نوٹس دا مضمون حوالہ جات دے نال Archived 2009-02-13 at the وے بیک مشین
- حیدر آبادی مزاحیہ ویڈیو
سانچہ:موضوعات اردو
This article uses material from the Wikipedia شاہ مکھی پنجابی (Shāhmukhī Pañjābī) article دکنی, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). لکھت CC BY-SA 4.0 لسنس تھلے ہیگا اے۔ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki شاہ مکھی پنجابی (Shāhmukhī Pañjābī) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.