افریقا: براعظم

افریقا
Africa

رقبہ	30,370,000 کلومیٹر2 (11,730,000 مربع میل), دوسرا
آبادی	1.1 بلین (2013, دوسرا)
کثافت آبادی	۳۶.۴/km2 (۹۴/sq mi)
لقب آبادی	افریقی
ملک	54 (اور 2 متنازع) (دیس لسٹ)
زیر نگین علاقے	بیرونی (3) مایوٹ رے یونیوں سینٹ ہلینا، اسینشن تے ترسٹان دا کونیا اندرونی (4) جزائر کناری سبتہ مادیعیرا ملیلہ
زباناں	افریقی زباناں
منطقۂ وقت	متناسق عالمی وقت−01:00 to متناسق عالمی وقت+04:00
وڈے شہر	شہر لاگوس قاہرہ کنشاسا جوہانسبرگ خرطوم دارالسلام اسکندریہ آبدجان کانو دار البیضاء ابادان نیروبی ابوجا

دلکش نظارےآں، گھنے جنگلات، وسیع صحراواں تے گہری وادیاں د‏‏ی سرزمین جتھے اج 53 ملکاں نيں جنہاں دے باسی کئی زباناں بولدے نيں۔ افریقا رقبے تے لوک گِنتی دے حساب نال دنیا دا دوجا وڈا براعظم اے ۔ افریقا دا رقبا 30.2 ملین مربع کلومیٹر اے ۔ ایہنے زمین دا ٪6 تے زمین سیارے دی سُکی تھاں دا ٪ 20۔4 تھاں گھیریا ہویا اے ۔ ایتھے اک ارب دے نیڑے لوک وس ر‎ۓ نیں جیہڑے دنیا دی لوک گنتی دا 14.72% بندے نیں۔ ایدے اتر چ رومی سمندر اُبھے چڑھدے پاسے سویز نہر تے لال سمندر ، لمے چڑھدے پاسے اِنڈک ساگر تے لہندے پاسے اٹلانٹک ساگر نیں ۔ مڈغاسکر تے کُچھ جزیرا جُٹ ایہدے نال نیں ۔ ایہدے وچ 54 ازاد دیس ، 9 جُڑیاں تھاں واں تے 3 نیم ازادی دیس نیں ۔

چڑھدے افریقا وچ انسان تے بن مانس دا جمݨ تھاں اے ۔ سبھ توں پرانا انسان 2 لَکھ ورھے پہلاں ایتھیوپیا وج دریافت ہویا۔ ایکوایٹر افریقا وِچوں لنگھدا اے ۔ افریقا وچ کئی موسمی محول ملدے نیں ۔

نیرکتا

ناں افریقا اُبھے افریقا دے افری لوکاں توں بنیا اے ۔

جغرافیا

افریقا 62 سیاسی تھانواں نال رل کے بنن والا براعظم اے۔ نال رلدے جزیرے رلا کے ایہدا تھاں 30,368,609 مربع کلومیٹر (11,725,385 مربع میل) بندا اے۔ اتر وچ رومی سمندر ایہنوں یورپ توں وکھ کردا اے تے لال سمندر ایشیاء توں۔ سینائی چزیرییورگا ایہنوں ایشیاء نال جوڑدا اے۔ نہر سویز توں چڑھدے ول سینائی چزیرییورگا کدے کدے براعظم افریقہ ورگا وج گنیا جاندا اے۔

راس بن سکا ٹیونس وچ ایس براعظم دا سب توں اتری تھاں اے۔ دکھنی افریقہ وچ کیپ اگلہاس سب تون دکھنی تھاں اے۔ ایہناں دونواں تھانواں دے وشکار دی واٹ 8,000 کلومیٹر (5,000 میل) اے۔ کیپ وردی سبھ توں لہندے پاسے ول تے راس ہافون صومالیا ایہدے سبھ توں چڑھدے ول اے ۔ ایہدے تھاں دی واٹ 7,400 کلومیٹر (4,600 میل) بندی اے۔ ایہدے سمندری کنڈے دی لمبائی 26,000 کلومیٹر (16,000 میل) اے۔

رقبے دے حساب نال الجزائر سبھ توں وڈا دیس اے تے سشلز چڑھدے کنڈھے ول اک جزیرا اے ۔ جیہڑا افریقا دا سبھ توں نکا دیس اے ۔ گیمبیا براعظم تے سبھ توں نکا دیس اے ۔

محل وقوع

افریقا دے شمالی تے جنوبی حصے نہایت خشک تے گرم نيں جنہاں دا بیشتر حصہ صحراواں اُتے پھیلا ہويا ا‏‏ے۔ خط استوا دے آسے پاسے گھنے جنگلات نيں۔ مشرقی افریقہ وچ عظیم وادی الشق دے نتیجے وچ گہری وادیاں تشکیل پاواں جنہاں وچ کئی وڈی جھلیاں وی واقع نيں۔

براعظم دے مغرب وچ دریائے نائجر وگدا اے جیہڑا وسیع دلدلی ڈیلٹا بناندا ہويا بحر اوقیانوس وچ جا گردا ا‏‏ے۔ اس دے مشرق وچ دریائے کانگو افریقا دے گھنے استوائی جنگلات تو‏ں گزردا ا‏‏ے۔ براعظم دے مشرقی حصے وچ عظیم وادی الشق تے ایتھوپیا دے بالائی میدان نيں۔ قرن افریقا براعظم دا مشرق د‏‏ی جانب آخری مقام ا‏‏ے۔

صحرائے اعظم شمالی افریقا دے بیشتر حصے اُتّے پھیلا ہويا دنیا دا سب تو‏ں وڈا صحرا ا‏‏ے۔ اس عظیم صحرا دا اک چوتھائی حصہ ریتیلے ٹیلےآں اُتے مشتمل اے جدو‏ں کہ بقیہ پتھریلے خشک میدان نيں۔ براعظم دے ہور وڈے صحراواں وچ نمیب تے کالاہاری شامل نيں۔

صحرائے اعظم دے جنوب وچ صحرائی تے جنگلی علاقےآں نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے پورے براعظم وچ گھاہ دے وسیع میدان نيں جو سوانا کہلاندے نيں۔ ایہی میدان ہاتھی سمیت افریقا دے ہور مشہور جانوراں دے مسکن نيں۔

مشرق وچ عظیم وادی الشق اے، جیہڑا دراصل زمین وچ اک عظیم تریڑ دے نتیجے وچ وجود وچ آئی۔ ایہہ عظیم دراڑ جھیل نیاسا تو‏ں بحیرہ احمر تک پھیلی ہوئی ا‏‏ے۔ جے ایہ دراڑ ہور پھیلدتی گئی تاں اک دن قرن افریقا براعظم تو‏ں وکھ ہوئے جائے گا۔

موسم

خط استوا دے نال نال بارشاں دے باعث گھنے جنگلات واقع نيں ایتھ‏ے دا موسم گرم تے نمی تو‏ں بھرپور ا‏‏ے۔

آزادی

1960ء د‏‏ی دہائی تک افریقا دا بیشتر حصہ یورپی ملکاں دے قبضے وچ سی تے طویل غلامی دے بعد 1980ء د‏‏ی دہائی تک تقریباً تمام ملکاں نو‏‏ں آزادی مل گئی لیکن انہاں دے وسائل نو آبادیات‏ی دور وچ غصب کر لئی گئے سن اس لئی اقتصادی تے معاشی طور اُتے اوہ اج تک نہ سنبھل سک‏‏ے تے غربت د‏‏ی دلدل وچ پھسے ہوئے نيں۔ وڈے پیمانے اُتے جہالت دے باعث نسلی تے قومی تعصب نے وی افریقی عوام دے دلاں وچ جڑاں پکڑاں جس دے نتیجے وچ خوفناک جنگاں تے خانہ جنگیاں ہوئیاں جنہاں وچ لکھاں انسان اجل دا نشانہ بن گئے۔

افریقا دے 15 ملکاں ایداں دے نيں جنہاں د‏‏ی سرحداں سمندر تو‏ں نئيں ملدیاں جس دے باعث تجارت تے مواصلات دے رابطے محدود نيں۔

بولیاں

افریقا وچ ہزار توں ودھ زباناں بولیاں جاندیاں نیں۔ چوکھیاں دا مڈھ افریقا اے پر کئی یورپی یا ایشیائی وی نیں ۔ افریقا وچ بولیاں دے جار دیسی ٹبر نیں ۔

افرو ایشیائی بولیاں 240 بولیاں دا اک ٹبر اے جیہنوں 285 ملین لوک بولدے نیں ۔

نیلو صحاری 100 توں ود بولیاں دا اک ٹبر اے جیہنوں 30 ملین لوک بولدے نیں ۔

خوئیسان لمے افریقا وچ 50 دے نیڑے بولیاں دا اک ٹبر اے جیہدے بولن والے 120,000 دے نیڑے نیں ۔

انگریزی فرانسیسی عربی پرتگیزی افریکان تے ہسپانوی افریقہ دیاں بدیسی بولیاں نے تے کئی دیساں وچ ایہ سرکاری بولیاں نیں ۔ سواحلی یوروبا اگبو تے ہاؤزا افریقہ دیاں دیسی بولیاں نیں جیہڑیاں سرکاری وی نیں ۔

آبادی

افریقا د‏‏ی بیشتر آبادی دیہات وچ رہندی اے لیکن چند وڈے شہر وی نيں جنہاں وچ قاہرہ قابل ذکر اے، د‏‏ی آبادی 65 لکھ اے تے ایہ براعظم دا سب تو‏ں وڈا شہر ا‏‏ے۔ شمالی تے مشرق دے بیشتر ملکاں دا مذہب اسلام اے تے اوہ دنیا دے ہور اسلامی ملکاں دے نال عالمی اسلامی اخوت دے گہرے رشتے وچ بندھے ہوئے نيں۔

رقبه

رقبے دے لحاظ تو‏ں دنیا دا دوجا سب تو‏ں وڈا براعظم ہون دے باوجود افریقا د‏‏ی آبادی بُہتی نئيں خصوصاً صحرائی علاقےآں وچ آبادی نہ ہون دے برابر ا‏‏ے۔ زیادہ تر آبادی پانی دے ذخائر تے زرخیز علاقےآں وچ ا‏‏ے۔ افریقا وچ شرح جمان بہت زیادہ اے ایس لئی آبادی وچ تیزی نال وادھا ہوندا پیا ا‏‏ے۔

افریقا د‏‏ی چوکھی عوام دا طرز زندگی انتہائی سادہ اے لیکن مغربی اشیاء دے استعمال دے رحجان وچ ہن وادھا ہوندا پیا ا‏‏ے۔ کئی ملکاں وچ تعلیم عام کرن دے منصوبہ جات دے تحت خواندگی تے صحت نو‏‏ں چنگا بنان د‏‏ا آہر کيتا جا رہیا ا‏‏ے۔

نباتات تے معدنیات

افریقا معدنیات تو‏ں مالا مال اے تے نو آبادیات‏ی دور وچ ايس‏ے دولت نے اسنو‏ں غلامی دے طویل دور وچ دھکیل دتا۔ ایتھ‏ے پائی جان والی معدنیات وچ تیل، سونا، تانبا تے ہیرا خصوصاً قابل ذکر نيں جو دنیا وچ سب تو‏ں زیادہ ایتھے تو‏ں کڈھیا جاندا ا‏‏ے۔ کسے زمانے وچ مالی وچ دنیا وچ پیدا ہون والے ادھ تو‏ں ودھ سونا کڈھیا جاندا سی۔ کئی ملکاں وچ کان کنی اہ‏م ترین صنعت ا‏‏ے۔

براعظم دے جنوبی علاقیاں خصوصاً جنوبی افریقا وچ سب تو‏ں زیادہ کاناں نيں جتھو‏ں ہیرے، سونا، یورینیم تے تانبا کڈیا جاندا ا‏‏ے۔ تانبے دے سب تو‏ں زیادہ ذخائر جمہوریہ کانگو تے زیمبیا وچ پائے جاندے نيں۔ تیل الجزائر، انگولا، مصر، لیبیا تے نائجیریا وچ نکلدا ا‏‏ے۔

افریقا وچ مختلف قسماں دے ماحول وچ مختلف فصلاں وی ہُندیاں نيں۔ منطقہ حارہ دے علاقیاں وچ ربڑ تے کیلا اہ‏م کاشت اے جدو‏ں کہ مشرقی افریقا چائے تے کافی د‏‏ی کاشت دے حوالے تو‏ں شہرت رکھدا اے جنہاں وچ کینیا قابل ذکر ا‏‏ے۔

افریقا د‏‏ی بیشتر صنعتاں خام مال اُتے عمل اُتے انحصار کردیاں نيں۔ چند افریقی ملکاں د‏‏ی صنعت اک ای فصل یا معدنی وسیلے اُتے منحصر اے لیکن کئی شہراں وچ وکھریاں صنعتاں قائم کيتی جا رہیاں نيں۔ شمالی افریقا دے ملکاں، نائجیریا تے جنوبی افریقا وچ سب تو‏ں زیادہ صنعتاں نيں۔ براعظم وچ سب تو‏ں زیادہ تیل شمالی افریقا دے مسلم ملکاں تے مغرب وچ بحر اوقیانوس دے نال نال واقع زیريں ملکاں وچ کڈھیا جاندا ا‏‏ے۔

افریقا دنیا دا گرم ترین براعظم اے جتھے صحرائے اعظم وچ 122 ڈگری فارن ہائٹ تک درجہ حرارت ریکارڈ کيتا گیا ا‏‏ے۔ شمالی ساحلی علاقے انتہائی گرم تے خشک نيں تے بارش بوہت گھٹ ہُندی ا‏‏ے۔ ساحلی علاقےآں تو‏ں جنوب د‏‏ی طرف صحرائے اعظم بیابان تے تیز خشک ہواواں دا علاقہ ا‏‏ے۔ اس دے جنوب وچ ساحل دا علاقہ واقع اے جتھے درختاں د‏‏ی کٹائی صحرائے اعظم نو‏‏ں جنوب د‏‏ی طرف ہور پسارن دا موقع دے رہی ا‏‏ے۔ خط استوا دے نیڑے بہت زیادہ بارش ہُندی اے تے ايس‏ے لئی مغربی تے وسطی علاقےآں وچ گھنے جنگلات نيں۔ ہور جنوب وچ موسم بہت خشک اے تے قحط سالی سب تو‏ں وڈا مسئلہ ا‏‏ے۔

زمین دے معیار دے مطابق افریقا وچ مختلف قسماں د‏‏ی زراعت ہُندی ا‏‏ے۔ پہاڑی علاقےآں جداں روانڈا، یوگینڈا تے کینیا وچ چائے کاشت کيتی جاندی ا‏‏ے۔ شمالی وچ جتھے پانی وافر مقدار وچ موجود نئيں غذائی اجناس مقامی آبادی د‏‏ی غذائی ضروریات نو‏‏ں پورا کرنے دے لئی کاشت کيتی جاندی اے جدو‏ں کہ نقد فصلاں جداں پھل، کھجور تے زیتون برآمد کیتے جاندے نيں۔ مغربی افریقا وچ مونگ پھلیاں، کوکوا تے کافی کاشت ہُندی ا‏‏ے۔ جنوبی حصے وچ جنوبی افریقا وچ مختلف قسماں د‏‏ی کاشت ہوئی اے جنہاں وچ پھل برآمد کیتے جاندے نيں تے انگوراں تو‏ں شراب کشید کيتی جاندی ا‏‏ے۔}}

خطے تے ملک دا ناں مع پرچم	رقبہ (مربع کلو میٹر)	آبادی (بمطابق یکم جولائ‏ی 2002ء)	کثافتِ آبادی (فی مربع کلو میٹر)	راجگڑھ
مشرقی افریقا:
سانچہ:برونڈی	27,830	6,373,002	229.0	بجمبورا
سانچہ:جزائر قمر	2,170	614,382	283.1	مورونی
سانچہ:جبوتی	23,000	472,810	20.6	جبوندی
اریٹریا	121,320	4,465,651	36.8	اسماریا
سانچہ:ایتھوپیا	1,127,127	67,673,031	60.0	عدیس ابابا
سانچہ:کینیا	582,650	31,138,735	53.4	نیروبی
سانچہ:مڈغاسکر	587,040	16,473,477	28.1	انتاناناریوو
سانچہ:ملاوی	118,480	10,701,824	90.3	لیلونگوے
موریشیس	2,040	1,200,206	588.3	پورٹ لوئس
مایوٹ (فرانس)	374	170,879	456.9	ماموزو
سانچہ:موزمبیق	801,590	19,607,519	24.5	ماپوٹو
ری یونین (فرانس)	2,512	743,981	296.2	سینٹ ڈینس
سانچہ:روانڈا	26,338	7,398,074	280.9	کیگالی
	455	80,098	176.0	وکٹوریا
سانچہ:صومالیہ	637,657	7,753,310	12.2	موغادیشو
سانچہ:تنزانیہ	945,087	37,187,939	39.3	ڈوڈوما
سانچہ:یوگینڈا	236,040	24,699,073	104.6	کمپالیا
سانچہ:زیمبیا	752,614	9,959,037	13.2	لوساکا
سانچہ:زمبابوے	390,580	11,376,676	29.1	ہرارے
وسطی افریقا:
سانچہ:انگولا	1,246,700	10,593,171	8.5	لوانڈا
سانچہ:کیمرون	475,440	16,184,748	34.0	یاؤنڈے
سانچہ:وسطی افریقی جمہوریہ	622,984	3,642,739	5.8	بانگوئی
سانچہ:چاڈ	1,284,000	8,997,237	7.0	این جامینا
سانچہ:جمہوریہ کانگو	342,000	2,958,448	8.7	برازاویل
ڈیموکریٹک جمہوریہ کانگو	2,345,410	55,225,478	23.5	کنشاسا
سانچہ:استوائی گنی	28,051	498,144	17.8	مالابو
سانچہ:گیبون	267,667	1,233,353	4.6	لبریول
ساؤ ٹوم تے پرنسپ	1,001	170,372	170.2	ساؤ ٹوم
شمالی افریقا:
سانچہ:الجزائر	2,381,740	32,277,942	13.6	الجزیرہ
سانچہ:مصر	1,001,450	70,712,345	70.6	قاہرہ
سانچہ:لیبیا	1,759,540	5,368,585	3.1	طرابلس
سانچہ:مراکش	446,550	31,167,783	69.8	رباط
سانچہ:سوڈان	2,505,810	37,090,298	14.8	خرطوم
سانچہ:تیونس	163,610	9,815,644	60.0	تیونس
جنوبی افریقا:
بوٹسوانا	600,370	1,591,232	2.7	گیبرون
سانچہ:لیسوتھو	30,355	2,207,954	72.7	ماسیرو
سانچہ:نمیبیا	825,418	1,820,916	2.2	ونڈہوئیک
سانچہ:جنوبی افریقا	1,219,912	43,647,658	35.8	بلوم فاؤنٹین, کیپ ٹاؤن, پریٹوریا
سانچہ:سوازی لینڈ	17,363	1,123,605	64.7	ایم بابانے
مغربی افریقا:
سانچہ:بینن	112,620	6,787,625	60.3	پورٹو نووو
سانچہ:برکینا فاسو	274,200	12,603,185	46.0	اوگادوگو
سانچہ:کیپ ورڈی	4,033	408,760	101.4	پرائیا
سانچہ:آئیوری کوسٹ	322,460	16,804,784	52.1	یاماسوکرو
سانچہ:گیمبیا	11,300	1,455,842	128.8	بانجل
سانچہ:گھانا	239,460	20,244,154	84.5	عکرہ
سانچہ:گنی	245,857	7,775,065	31.6	کوناکری
سانچہ:گنی بساؤ	36,120	1,345,479	37.3	بساؤ
سانچہ:لائبیریا	111,370	3,288,198	29.5	مونروویا
سانچہ:مالی	1,240,000	11,340,480	9.1	بماکو
سانچہ:ماریطانیا	1,030,700	2,828,858	2.7	نواکشوت
سانچہ:نائجر	1,267,000	10,639,744	8.4	نیامی
سانچہ:نائجیریا	923,768	129,934,911	140.7	ابوجا
سینٹ ہلینا (برطانیہ)	410	7,317	17.8	جیمز ٹاؤن
سانچہ:سینی گال	196,190	10,589,571	54.0	ڈاکر
سانچہ:سیرالیون	71,740	5,614,743	78.3	فری ٹاؤن
سانچہ:ٹوگو	56,785	5,285,501	93.1	لوم
کل	30,368,609	843,705,143	27.8

افریقا دے دیس

علاقے یا دیس دا ناں تے چنڈا	تھاں	لوک گنتی	سنگھݨا	راجگڑھ
چڑھدا افریقا:	6,384,904	316,053,651	49.5
· برونڈی	27,830	8,988,091	322.9	بجمبورا
· کومورو	2,170	752,438	346.7	مورونی
· جبوتی	23,000	516,055	22.4	جبوتی نگر
· اریٹریا	121,320	5,647,168	46.5	اسمارا
· ایتھوپیا	1,127,127	85,237,338	75.6	ادیس ابابا
· کینیا	582,650	39,002,772	66.0	نیروبی
· مڈغاسکر	587,040	20,653,556	35.1	انٹنناریوو
· ملاوی	118,480	14,268,711	120.4	للونگ
· ماریشس	2,040	1,284,264	629.5	پورٹ لوئی
· مایوٹے (فرانس)	374	223,765	489.7	مامودزو
· موزمبیق	801,590	21,669,278	27.0	ماپوتو
· رییونین (فرانس)	2,512	743,981(2002)	296.2	سینٹ ڈینس
· روانڈا	26,338	10,473,282	397.6	کیگالی
· سشلز	455	87,476	192.2	وکٹوریا
· صومالیا	637,657	9,832,017	15.4	موگادیشو
· تنزانیا	945,087	41,048,532	43.3	دودامہ
· یوگنڈا	236,040	32,369,558	137.1	کمپالہ
· زیمبیا	752,614	11,862,740	15.7	لوساکا
· زمبابوے	390,580	11,392,629	29.1	ہرارے
وچکارلاافریقا:	6,613,253	121,585,754	18.4
· انگولا	1,246,700	12,799,293	10.3	لوانڈا
· کیمرون	475,440	18,879,301	39.7	یاونڈے
· وچکارلا افریقی لوک راج	622,984	4,511,488	7.2	بینگوئی
· چاڈ	1,284,000	10,329,208	8.0	نجمینا
· کانگو	342,000	4,012,809	11.7	برازاولے
· لوکراج کانگو	2,345,410	68,692,542	29.2	کنشاسا
· استوائی گنی	28,051	633,441	22.6	ملابو
· گیبون	267,667	1,514,993	5.6	لبریولے
· ساؤ ٹومے تے پرنسیپی	1,001	212,679	212.4	ساو ٹومے
اُبھا افریقا:	8,533,021	211,087,622	24.7
· الجزائر	2,381,740	34,178,188	14.3	الجزائر
· مصر	1,001,450	83,082,869	82.9	کاہرہ
· لیبیا	1,759,540	6,310,434	3.6	تریپولی
· مراکش	446,550	34,859,364	78.0	رباط
· سوڈان	2,505,810	41,087,825	16.4	خرطوم
· تیونس	163,610	10,486,339	64.1	تونس
· لیندا صحرا	266,000	405,210	1.5	ال ایون
ہسپانوی تے پرتگالی افریقی تھاواں:
· کیناری جزیرے	7,492	1,694,477(2001)	226.2	سانٹا کروز دی ٹیرفے
· کیوٹا	20	71,505(2001)	3,575.2	—
· مادیرا	797	245,000(2001)	307.4	فنچال
· میلیلا	12	66,411(2001)	5,534.2	—
لما افریقا:	2,693,418	56,406,762	20.9
· بوٹسوانا	600,370	1,990,876	3.3	گیبورون
· لیسوتھو	30,355	2,130,819	70.2	ماسیرو
· نیمیبیا	825,418	2,108,665	2.6	ونڈہوک
· لموچی افریقا	1,219,912	49,052,489	40.2	کیپ ٹاؤن
· اسواٹینی	17,363	1,123,913	64.7	مبابین
لہندا افریقا:	6,144,013	296,186,492	48.2
· بنین	112,620	8,791,832	78.0	پورتو نوو
· برکینا فاسو	274,200	15,746,232	57.4	اواگاداگو
· کیپ وردی	4,033	429,474	107.3	پرایا
· آئیوری کوسٹ	322,460	20,617,068	63.9	ابدجان
· گیمبیا	11,300	1,782,893	157.7	بنجول
· گھانا	239,460	23,832,495	99.5	اقرہ
· گنی	245,857	10,057,975	40.9	کوناکری
· گنی بساو	36,120	1,533,964	42.5	بساؤ
· لائیبیریا	111,370	3,441,790	30.9	مونروویا
· مالی	1,240,000	12,666,987	10.2	بماکو
· موریطانیا	1,030,700	3,129,486	3.0	نواکچوٹ
· نائجر	1,267,000	15,306,252	12.1	نائیمے
· نائیجیریا	923,768	149,229,090	161.5	ابوجا
· سینٹ ہیلینا	410	7,637	14.4	جیمزٹاؤن
· سینیگال	196,190	13,711,597	69.9	ڈکار
· سیرالیون	71,740	6,440,053	89.9	فریٹاؤن
· ٹوگو	56,785	6,019,877	106.0	لومے
پورا افریقا	30,368,609	1,001,320,281	33.0

ہور دیکھے

دوسرے براعظم

1. ایشیا ،
2. یورپ،
3. افریقا ،
4. انٹارکٹیکا ،
5. آسٹریلیا،
6. شمالی امریکا اور
7. جنوبی امریکا

حوالے