Papua Neuva Guinea

A confin-a a òvest con l'Indonesia.
La capital a l'é Port Moresby.
A l'ha na surfassa ëd 462.840 km² e a conta anviron 5.887.000 abitant.

Anté ch'as treuva

Papua Neuva Guinea as treuva për la pì part ant la metà oriental ëd l'ìsola dla Neuva Guinea, ma a comprend ëdcò vàire ìsole pì cite ant l'Océan Passìfich.
L'àutra metà dla Neuva Guinea a l'é ocupà da le provinse indonesian-e ëd Papua e 'd Papua Ossidental.
Ël pais a l'é nen stàit esplorà completament. A l'é probàbil che ant le zòne pì interne a-i sìo 'd popolassion, specie ëd piante e d'animaj, ch'as conòsso ancora nen.

Stòria

La part setentrional dël pais a l'é stàita un possediment dla Gërmania dal 1884 fin a la prima guèra mondial, quand a l'é stàita ocupà da l'Australia, che dal 1904 a ministrava già, për cont dj'anglèis, la part meridional.
Dël 1975 ël pais a l'ha otnù l'indipendensa.

Lenghe

Papua Neuva Guinea a l'é un dij paìs ch'a l'han al sò intern ël pì àut gré ëd diversità: a-i son pì che 850 lenghe indìgene, con autërtante partìe étniche mincadun-a con soa cultura tradissional. Mach ël 18% dla popolassion a viv ant le sità.
Le lenghe ofissiaj a son l'anglèis, ël tok pisin e l'hiri motu.

Organisassion polìtica

Papua Neuva Guinea (nòm ofissial: Independent State of Papua New Guinea / Independen Stet bilong Papua Niugini) a l'é un regn dël Commonwealth e l'argin-a a l'é Carl III dël Regn Unì.
Ël Prim Ministr a l'é James Marape (dal 2019).