Zbrodnia W Łanowcach

Ten artykuł dotyczy zbrodni na mieszkańcach Łanowiec na Podolu. Zobacz też: Zbrodnia na uchodźcach z Łanowiec na Wołyniu.

Miejscem zbrodni były Łanowce w powiecie borszczowskim na Podolu.

Zbrodnia w Łanowcach

Tablica Pomnika ofiar zbrodni dokonanej na obywatelach polskich przez OUN-UPA wymieniająca Łanowce
Państwo	Polska (okupowana przez III Rzeszę)
Miejsce	Łanowce
Data	12/13 lutego 1944
Liczba zabitych	55–72
Typ ataku	ludobójstwo
Sprawca	Ukraińska Powstańcza Armia
Położenie na mapie Polski w 1939 Łanowce
48°50′29″N 25°59′31″E/48,841389 25,991944
Multimedia w Wiki Commons

Zdaniem świadków polskie osiedle Szlachta, będące częścią Łanowiec, zostało otoczone przez UPA. Drogi ucieczki na pola zostały obstawione przez upowców z bronią palną, natomiast od strony ukraińskiej części wsi do osiedla weszły bojówki dokonujące mordów i rabunku mienia Polaków. Zabijano głównie siekierami i bagnetami, do uciekających strzelano. Po zakończonej akcji większość domów została spalona.

W dzień po zbrodni do wsi przyjechała niemiecka policja i wykonała zdjęcia ofiarom. Następnie pochowano je w zbiorowej mogile na cmentarzu. Po zbrodni część ocalałych Polaków przeniosła się do Borszczowa.

Temat zbrodni w Łanowcach z lutego 1944 poruszyli m.in.

• Ludwik Fijał w Łunach nad szlachtą w Łanowcach i wspomnieniach zesłańców na Sybir – maszynopis liczący 53 strony z relacją z napadu bojówek ukraińskich na Łanowce w lutym 1944 oraz opisem związanych z nim ucieczek ludności polskiej do większych miast, zawierający jako załącznik mapę Łanowców; praca jest przechowywana w Archiwum Wschodnim Fundacji Ośrodek Karta w Warszawie (sygn. AW II/2791).
• Czesława Zabłocka w Kresach wschodnich pod okupacją 1939-1940 – mój pamiętnik – 43-stronicowy rękopis zawierający m.in. opis ataków na Łanowce, Horodnię i Słobudkę Bołszowicką (sygn. AW II/1492/2kw).

12 listopada 1992 roku wszczęto śledztwo w sprawie zbrodni dokonanych na terenie byłego powiatu Borszczów w woj. tarnopolskim, a objęło ono nie tylko Łanowce, ale i miejscowości: Cyganka, Germakówka, Głęboczek, Muszkatówka, Nowosiółka, Piłatkowce, Słobódka Muszkatowiecka i inne. 20 grudnia 2000 w oparciu o art. 118 §1 Kodeksu karnego śledztwo podjęła Okręgowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu we Wrocławiu.

W Informacji o działalności IPN-KŚZpNP w okresie 1 lipca 2007 r. – 30 czerwca 2002 r. z września 2002 ukazała się wzmianka o zbrodni w Łanowcach. IPN ocenia w tym raporcie liczbę ofiar na co najmniej 55 Polaków. Dla porównania, według Grzegorza Rąkowskiego w lutym 1944 w Łanowcach zginęły 72 osoby. Także Henryk Komański i Szczepan Siekierka podają liczbę 72 zabitych, w tym 65 osób znanych z nazwiska.

• Czasopismo „Na Rubieży” (Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów Wrocław), Nr 38 oraz Nr 40, str. 28.
• Stanisław Ciesielski, Przesiedlenie ludności polskiej z kresów wschodnich do Polski 1944-1947, Wyd. Neriton, Warszawa 1999.
• Anna Sylwia Czyż, Bartłomiej Gutowski, Piotr Janowczyk, Cmentarze dawnego powiatu borszczowskiego, 2004.
• Ludwik Fijał, Łuny nad szlachtą w Łanowcach i wspomnienia zesłańców na Sybir.
• Henryk Komański, Szczepan Siekierka, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946.
• Władysław Kubów, Terroryzm na Podolu, Warszawa 2003.
• Grzegorz Rąkowski, Podole. Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej, Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2006.
• Ewa i Władysław Siemaszko, Ludobójstwo, Poznań (mps).
• Czesława Zabłocka, Kresy wschodnie pod okupacją 1939-1940 - mój pamiętnik, Głuchów 1992 (rps).
• Wincenty Urban, Droga krzyżowa Archidiecezji Lwowskiej w latach II wojny światowej, 1939-1945, Semper Fidelis, 1983. (zbrodnia w Łanowcach) str. 41.

• Nazwiska A-J ofiar zbrodni w Łanowcach w spisach ofiar mordów w woj. tarnopolskim dostęp 29.12.2008
• Nazwiska K-P ofiar zbrodni w Łanowcach w spisach ofiar mordów w woj. tarnopolskim dostęp 29.12.2008
• Nazwiska R-Ż ofiar zbrodni w Łanowcach w spisach ofiar mordów w woj. tarnopolskim dostęp 29.12.2008