Ted Kaczynski: Amerykański matematyk i terrorysta

Theodore John Kaczynski, pseud. Unabomber (ur. 22 maja 1942 w Chicago, zm. 10 czerwca 2023 w Butner) – amerykański matematyk, terrorysta motywujący swoje działania sprzeciwem wobec społeczeństwa i cywilizacji opartych na nowoczesnej technice. Przydomek Unabomber powstał z kryptonimu UNABOM (ang. university and airline bombings), który agenci Federalnego Biura Śledczego (FBI) nadali sprawie Theodore’a Kaczynskiego.

Ted Kaczynski

Theodore John Kaczynski

Unabomber

Theodore Kaczynski (1996)
Pełne imię i nazwisko	Theodore John Kaczynski
Data i miejsce urodzenia	22 maja 1942 Chicago
Data i miejsce śmierci	10 czerwca 2023 Butner
Zawód, zajęcie	matematyk
Alma Mater	Uniwersytet Harvarda
Multimedia w Wiki Commons
Cytaty w Wikicytatach

Pochodził z rodziny o polskich korzeniach (Polakami byli jego dziadkowie). Ted Kaczynski od czasów młodości wykazywał ponadprzeciętne zdolności matematyczne, co łączyć można z wysokim IQ – jego iloraz inteligencji wynosił 170 w skali Stanforda-Bineta. W wieku 16 lat rozpoczął studia na Uniwersytecie Harvarda. W tym czasie Kaczynski był uczestnikiem poniżającego eksperymentu psychologicznego dotyczącego odporności na stres oraz dezintegracji osobowości prowadzonego przez psychologa Henry’ego Murraya. To doświadczenie mogło mieć wpływ na jego późniejsze antyspołeczne zachowania. Kaczynski opisał ten epizod jako „główny punkt zwrotny” w swoim życiu. W roku 1962 rozpoczął studia na Uniwersytecie Michigan w Ann Arbor. Na tej uczelni obronił doktorat z matematyki. W latach 1967–1969 jako matematyk pełnił funkcję docenta na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. Wkrótce zrezygnował z tej posady i pozostawał bezrobotny, żyjąc samotnie bez udogodnień cywilizacyjnych w drewnianej chacie w stanie Montana.

Działalność przestępcza

Od 1978 do 1995 Kaczynski wysyłał listy-bomby do różnych ludzi, przyjmując filozofię zbliżoną do neoluddyzmu. Zamierzał walczyć w ten sposób ze złem wynikającym – w jego mniemaniu – z postępu technicznego. Swoje bomby wysyłał w starannie wykonanych przez siebie drewnianych pudełkach, oznakowanych literami „FC” (Freedom Club, czyli „klub wolności”). W ciągu prawie 18 lat od jego bomb zginęły trzy osoby, a dwadzieścia dziewięć zostało rannych.

Kaczynski działał bardzo ostrożnie, przez co był długo nieuchwytny. Stał się przedmiotem najdroższego, najdłuższego i najbardziej pracochłonnego w historii FBI śledztwa.

19 września 1995 dzienniki „The New York Times” i „The Washington Post” opublikowały manifest Kaczynskiego: zawierający 35 tysięcy słów esej filozoficzny dotyczący zagrożeń wynikających z postępu technicznego. W Polsce wydało go, pod tytułem Społeczeństwo przemysłowe i jego przyszłość, anarchistyczne wydawnictwo „Inny Świat”. Zdaniem Kaczynskiego nowoczesna technika pozbawia człowieka wolności i prowadzi do problemów psychologicznych poprzez pozbawienie go „procesu władzy” – przez co rozumiał indywidualną odpowiedzialność za zaspokojenie podstawowych potrzeb (jedzenia, bezpieczeństwa). Unabomber omawiał też psychologię zwolennika poglądów lewicowych, którego jego zdaniem cechuje kompleks niższości i „naduspołecznienie”.

Do schwytania Unabombera przyczynił się jego brat David, który w poglądach autora rozpoznał poglądy Teda, z którym od wielu lat nie utrzymywał kontaktu. Ted Kaczynski aresztowany został 3 kwietnia 1996, a w 1998 skazano go na karę dożywotniego więzienia. Przed atakami terrorystycznymi z 11 września 2001 Unabomber był symbolem terroryzmu w Stanach Zjednoczonych. Od 1997 Kaczynski przebywał w więzieniu o maksymalnie zaostrzonym rygorze ADX Florence(inne języki), w stanie Kolorado. W więzieniu tym przebywają osoby uznawane przez amerykańskie władze za skrajnie niebezpieczne, m.in. Eric Rudolph, Ramzi Yousef(inne języki) oraz Timothy McVeigh. Kaczynski zaprzyjaźnił się z McVeighem i prowadził z nim do czasu jego egzekucji rozmowy poświęcone polityce i filozofii.

W grudniu 2021 roku z powodów zdrowotnych został przeniesiony do więzienia w Butner, w stanie Karolina Północna. Pod koniec życia chorował na nowotwór. 10 czerwca 2023 roku został znaleziony martwy w swojej celi. Niedługo później podano, że przyczyną śmierci było samobójstwo.

Lista zamachów

 

Filmy

• Stemple Pass (2012, reż. James Benning)
• ManHunt: Unabomber (serial Netflix, 2017)
• Ted K (2021, reż. Tony Stone) – cały film to historia życia Teda Kaczynskiego

Polityka

• Unabomber na prezydenta

Muzyka

• Macabre – The Unabomber
• Camper Van Beethoven – Militia Song
• Kirlian Camera – Kaczynski Code (ze słowami zaczerpniętymi ze 173. paragrafu manifestu Kaczynskiego)
• Mando Diao – Killer Kaczynski
• Sleepytime Gorilla Museum – FC: The Freedom Club
• Mudoven – Truth and Tragedy: Life in the Occupied Zone
• Combichrist – God Bless
• Movits! – Nitroglycerin
• Agoraphobic Nosebleed – Obi Wan Kaczynski
• Ill Bill – Exploding Octopus
• zespół Suckaaa! użył wizerunku Kaczynskiego jako swojej „maskotki”. Członkowie oblepili jego zdjęciami swój autobus, chodzili w T-shirtach z nadrukami jego twarzy, a także przebierali się za niego podczas koncertów.
• w stanie Connecticut powstał zespół o nazwie „Ted Kaczynski and the Mad Bombers”
• w Moskwie powstał rosyjski zespół crust/punk o nazwie „Ted Kaczynski”
• raper Te-Tris nawiązuje do Kaczynskiego w utworze Prawo do bragga
• raper Quebonafide porównuje się do Kaczynskiego w utworze Valhalla
• raper Eminem wspomina o nim w utworze Believe z albumu – Revival oraz w utworze Brainless z albumu The Marshal Mathers LP 2
• raper Filip Marcinek – Unabomber
• zespół Lordofon - Unabomber

Literatura

• Krwawy rajd – komiks Ryszarda Dąbrowskiego z serii „Likwidator” (2002), dedykowany Tedowi Kaczynskiemu; w dialogach postaci przewijają się ponadto ideologiczne deklaracje Kaczynskiego, a wielki plakat z jego wizerunkiem wisi na ścianie w kryjówce Likwidatora.

• Krzysztof Kłopotowski: Szaleństwo Teda Kaczynskiego, zbrodniarza i proroka