Oko ciemieniowe – trzecie oko, występujące u niektórych grup zwierząt, zwłaszcza prymitywnych gadów.
Pierwotnie było w pełni wykształconym trzecim okiem położonym w otworze znajdującym się pomiędzy kośćmi ciemieniowymi. Miało normalnie rozwinięty nerw wzrokowy biegnący do ośrodka wzroku w mózgu. Oko ciemieniowe nie wyewoluowało de novo u wczesnych gadów, ani nawet czworonogów, gdyż homologiczne narządy czułe na światło są obecne u płazów bezogonowych i niektórych ryb, co sugeruje, iż pojawiło się ono u wodnych strunowców jeszcze przed dewonem.
Obecnie oko ciemieniowe występuje tylko u nielicznych gadów, np. hatterii. Funkcje jej oka ciemieniowego pozostają niejasne – może być ono wykorzystywane do absorpcji promieni ultrafioletowych do produkcji witaminy D, jak również do określania cyklu światło-ciemność i pomocy w termoregulacji. Pozostałe gady, takie jak legwany, scynki, warany, jako pozostałość po oku ciemieniowym mają w czaszce otwór ciemieniowy i szczątkowe oko.
U większości współczesnych gadów, ptaków i ssaków pozostałością po oku ciemieniowym jest szyszynka.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Oko ciemieniowe, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.