Niko Pirosmani, właśc.
Niko Pirosmanaszwili (gruz. ნიკო ფიროსმანაშვილი, ur. 5 maja w 1862 w Mirzaani w Kachetii, zm. 9 kwietnia 1918 w Tyflisie, obecnie Tbilisi) – gruziński malarz-prymitywista.
Niko Pirosmani, autoportret | |
Imię i nazwisko | Niko Pirosmanaszwili |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | 9 kwietnia 1918 |
Narodowość | gruzińska |
Dziedzina sztuki | |
Epoka | |
Urodził się w rodzinie chłopów kachetyjskich. W 1872 wstąpił na służbę u bogatych mieszczan tyfliskich, nauczył się czytać i pisać po gruzińsku i rosyjsku. Został malarzem samoukiem. W 1890 rozpoczął pracę jako konduktor na kolei, w 1893 otworzył wraz ze wspólnikiem mleczarnię, która jednak zbankrutowała, a Pirosmani stał się bezdomnym. Utrzymywał się z malowania szyldów sklepowych. Pod koniec życia zainteresowali się nim malarze, m.in. Ilja Zdaniewicz i jego brat Kiriłł. W 1913 kilka obrazów Pirosmanaszwilego pokazano na wystawie malarstwa ludowego w Moskwie. Zmarł jednak w nędzy. Został pochowany na cmentarzu św. Nino.
Tematyka obrazów była zależna od upodobań klientów – kupców i restauratorów, którym Pirosmanaszwili płacił obrazami za żywność. Dominowały obrazy wystawnych uczt oraz popularnych postaci, jak tancerka Margarita. Malował też martwe natury, przedstawiające towary sprzedawane w odwiedzanych przez niego sklepikach, oraz fantastyczne krajobrazy z egzotycznymi zwierzętami. Malował często na czarnej ceracie, tworzącej tło obrazu, czasami na płótnie, kartonie lub blasze żelaznej.
Jego twórczość została doceniona dopiero po śmierci. Udało się zgromadzić wiele obrazów rozproszonych po sklepikach i jadłodajniach. Obrazy gruzińskiego samouka są porównywane do dzieł najwybitniejszych prymitywistów, jak Celnika Rousseau. Największą kolekcję dzieł posiada Państwowe Muzeum Sztuk Pięknych w Tbilisi.
W 2022 ukazała się biografia Piromasniego Czarna cerata Pirosmaniego. Życie i twórczość gruzińskiego artysty autorstwa Lecha Kończaka.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Niko Pirosmani, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.