Moresnet: Państwo nieuznawane istniejące w latach 1815-1919
Moresnet (fr. Moresnet Neutre, niem. Neutral-Moresnet, niderl. Neutraal-Moresnet, esperanto Neŭtrala Moresnet) – istniejące w latach 1815–1919 terytorium sporne o powierzchni 270 hektarów (2,7 km²) położone między Prusami i Królestwem Niderlandów (późnej Niemcami i Belgią), 7 km na południowy zachód od Akwizgranu.
| 1815–1919 | |||||
| |||||
| Język urzędowy | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stolica | |||||
| Ustrój polityczny | |||||
| Głowa terytorium | burmistrz, ostatnia głowa terytorium Pierre Grignard | ||||
| Powierzchnia • całkowita |
| ||||
| Liczba ludności • całkowita • gęstość zaludnienia |
| ||||
| Waluta | Frank francuski (₣) | ||||
| porozumienie w Aachen | 26 lipca 1816 | ||||
| Aneksja na mocy traktatu wersalskiego | Belgię | ||||
| Religia dominująca | |||||
 Neutralny Moresnet | |||||
Neutralne terytorium Moresnet nie należało do żadnego z tych państw, stanowiąc w zasadzie niezależne państwo. Na północy granice terytorium sięgały aż do Vaalserbergu, tworząc tym samym punkt (czwórstyk), w którym spotykały się terytoria czterech krajów (Moresnet, Holandii, Belgii i Niemiec).
Neutralność terytorium była rezultatem braku porozumienia na kongresie wiedeńskim w 1815 r. między Prusami a Królestwem Zjednoczonych Niderlandów, do którego należała również współczesna Belgia. Obfitujący w bogactwa naturalne (rudy cynku) obszar został podzielony, fragment przydzielono Holandii, fragment Prusom, pozostawiając jednak część jako obszar neutralny. W 1815 r. terytorium neutralne miało 256 mieszkańców, w 1858 r. już 2575, w 1907 r. prawie 3800, a w 1914 r. ponad 4600. W XIX wieku Belgia i Prusy wielokrotnie prowadziły bezskuteczne negocjacje na temat likwidacji trwałego prowizorium. W czasie I wojny światowej obszar był okupowany przez Niemcy i dopiero traktat wersalski z 28 czerwca 1919 r. przyznał Belgii władzę nad Moresnetem. Powtórna okupacja niemiecka miała miejsce w l. 1940–1944.
W 1908 r. główny lekarz kopalni rudy cynku, Wilhelm Molly, próbował na terytorium Moresnetu neutralnego ustanowić pierwsze państwo esperantystów.
Władzę nad regionem sprawował burmistrz.
Burmistrzowie Moresnetu
- Arnold Timothée de Lasaulx (tymczasowo): 1817 – 21 lutego 1859
- Adolf Hubert van Scherpenzeel-Thim: 21 lutego 1859 – 30 maja 1859
- Joseph Kohl: 1 czerwca 1859 – 3 lutego 1882
- Oskar Bilhartz: 3 lutego 1882 – 20 czerwca 1885
- Hubert Schmetz: 20 czerwca 1885 – 15 marca 1915
- Wilhelm Kyll: 29 marca 1915 – 7 grudnia 1918
- Pierre Grignard: 7 grudnia 1918 – 10 stycznia 1920
Obecnie region jest częścią niemieckojęzycznej gminy Kelmis w Belgii.
Moresnet trafił również na karty literatury polskiej. Mówi się o nim w powieści Władysława Zambrzyckiego „Kwatera bożych pomyleńców”.
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Göhltal Museum. kelmis.be. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-04-19)]. w Kelmis – informacje o terytorium Moresnet
This article uses material from the Wikipedia Polski article Moresnet, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.