Moai: Rodzaj posągu

Ten artykuł od 2021-04 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Rzeźby są monolityczne. Niektóre ważą ponad 18 ton i mają ponad 6 metrów wysokości. Największy z moai – tak zwany Paro miał około 10 metrów wysokości i ważył 75 ton. Znaleziono ponadto niedokończoną figurę o wysokości 21 metrów i wadze około 270 ton.

Mniej niż 1/5 posągów, które zostały przemieszczone na miejsca obrzędów, miała na początku pukao, czyli specjalne polinezyjskie czerwone koki (też wykonane z tufu), przypominające kapelusze. Około 95% z 887 znanych moai zostało wyrzeźbionych ze skał wulkanicznych w kamieniołomie Rano Raraku, gdzie nadal jest 394 moai. Kamieniołom Rano Raraku z niewiadomych powodów został nagle opuszczony, a rzeźbiarze pozostawili wiele niedokończonych posągów. Figury wyrzeźbione w tym kamieniołomie były później prawdopodobnie toczone na balach na miejsce przeznaczenia i stawiane do pionu za pomocą lin. Intensywna eksploatacja wyspy przez mieszkańców i zużywanie dużych ilości drewna do transportu moai mogły się przyczynić do całkowitego ogołocenia wyspy z drzew.

Jest również koncepcja, że moai były transportowane w pozycji pionowej, dzięki wykorzystaniu specyficznego kształtu i umiejscowieniu środka ciężkości. Do takiego transportu wystarczą tylko liny i niepotrzebne jest drewno.

Istnieje wiele hipotez dotyczących twórców moai. Według najpopularniejszej byli nimi polinezyjscy osadnicy z około 1000–1100 roku naszej ery. Jednak najbliższa wyspa Pitcairn jest oddalona o 2078 km, a płynąc od zachodu ku wyspie, napotyka się silne prądy morskie, przez co ta hipoteza ma wielu krytyków. Norweski podróżnik Thor Heyerdahl spekulował, że Wyspę Wielkanocną zasiedlono z Ameryki Południowej, przywożąc umiejętności kamieniarskie. Hipotezy tej nie udało się potwierdzić.

W połowie XIX wieku większość moai została przewrócona, przypuszczalnie w trakcie walk pomiędzy bliżej nieokreślonymi grupami. Współcześnie około 50 moai z powrotem osadzono na ich dawnych miejscach.

Ocalali mieszkańcy wyspy, których spotkali pierwsi Europejczycy, zachowali legendę o wodzu plemienia Hotu Matuʻa, który opuścił swoją ojczyznę w poszukiwaniu nowego domu. Kiedy zmarł, wyspa została podzielona pomiędzy sześciu jego synów, a następnie ich spadkobierców. Wyspiarze wierzyli, że stawiane posągi są zdolne do przechwytywania many (nadnaturalnych mocy) wodza; to z kolei miało prowadzić do obfitych deszczów i lepszych zbiorów.

Zobacz multimedia związane z tematem: Moai

• Tukuturi

• Moai, czyli kolosy. rapa-nui.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
• The ‘walking’ megalithic statues (moai) of Easter Island (ang.)