Prezydenci Polski – chronologiczna lista prezydentów Polski i innych osób sprawujących urząd głowy państwa polskiego od 1918 roku.
Ten artykuł od 2023-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji: uwagi. |
Gabriel Narutowicz – pierwszy prezydent Polski | |
Obecny prezydent | |
Obecny prezydent – Andrzej Duda | |
Stanowisko | |
Państwo | |
---|---|
Data utworzenia | 11 grudnia 1922 |
Pierwszy prezydent | Gabriel Narutowicz |
Obecny prezydent | Andrzej Duda |
Obecny od | 6 sierpnia 2015 |
Siedziba | Kancelaria Prezydenta |
Strona internetowa |
Od przewrotu majowego w 1926 do śmierci w maju 1935 faktycznie najwyższą władzę w państwie sprawował Józef Piłsudski, który piastował urzędy Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, Ministra Spraw Wojskowych i – przez krótki czas – Prezesa Rady Ministrów.
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | |
---|---|---|---|---|---|
od | do | ||||
– | Józef Piłsudski – sprawował urząd głowy państwa jako:
| 29 listopada 1918 | 14 grudnia 1922 | bezpartyjny, popierany i związany z obozem PPS | |
1. | Gabriel Narutowicz | 14 grudnia 1922 | 16 grudnia 1922 | bezpartyjny, zgłoszony przez Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie” | |
– | Maciej Rataj | 16 grudnia 1922 | 20 grudnia 1922 | Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” | |
2. | Stanisław Wojciechowski | 20 grudnia 1922 | 14 maja 1926 | Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” | |
– | Maciej Rataj | 15 maja 1926 | 4 czerwca 1926 | Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast” | |
3. | Ignacy Mościcki | 4 czerwca 1926 | 30 września 1939 | bezpartyjny, związany z sanacją |
30 września 1939 r. prezydent Ignacy Mościcki zrezygnował ze sprawowania urzędu, wyznaczając uprzednio na swego następcę (zgodnie z przepisami Konstytucji kwietniowej z 1935 r.) Władysława Raczkiewicza, który tym samym stał się pierwszym prezydentem na uchodźstwie. Urząd ten stanowił kontynuację prezydentury II RP. Do 5 lipca 1945 r. Rząd RP na uchodźstwie miał pełne uznanie międzynarodowe (z wyjątkiem ZSRR, III Rzeszy i jej sojuszników), w tym samym dniu poparcie na świecie zyskał Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej. Większość krajów świata niemal od razu zaakceptowała ten stan rzeczy i podpisała umowy międzynarodowe z nowym rządem polskim. Formalnie rząd na uchodźstwie, wobec braku uznania społeczności międzynarodowej, nie mógł prowadzić dalszej działalności; w praktyce funkcjonował aż do pierwszych powszechnych wyborów prezydenckich w Polsce w 1990 r., nie uznając znacznej części postanowień konferencji jałtańskiej i wypracowanego po II wojnie światowej status quo. Przez kilkanaście (do kilkudziesięciu) lat uznawany był przez niewielką liczbę państw (Irlandia, Hiszpania, Kolumbia, Kuba, Liban, Watykan, Wenezuela, Australia).
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | |
---|---|---|---|---|---|
od | do | ||||
– | Edward Śmigły-Rydz | 1 września 1939 | 25 września 1939 | Obóz Zjednoczenia Narodowego | |
– | Bolesław Wieniawa-Długoszowski | 25 września 1939 | 29 września 1939 | związany z Obozem Zjednoczenia Narodowego | |
1. (4.) | Władysław Raczkiewicz | 30 września 1939 | 6 czerwca 1947 | związany z Obozem Zjednoczenia Narodowego | |
2. | August Zaleski | 9 czerwca 1947 | 7 kwietnia 1972 | bezpartyjny, związany z sanacją | |
– | Rada Trzech W skład Rady wchodzili:
| 3 sierpnia 1954 | 7 kwietnia 1972 | Polska Partia Socjalistyczna (Arciszewski i Urbański), Stronnictwo Narodowe (Mglej), bezpartyjni, związani z sanacją (Anders, Raczyński, Bór-Komorowski, Odzierzyński, Kopański) | |
3. | Stanisław Ostrowski | 9 kwietnia 1972 | 8 kwietnia 1979 | bezpartyjni, związani z sanacją | |
4. | Edward Bernard Raczyński | 8 kwietnia 1979 | 8 kwietnia 1986 | ||
5. | Kazimierz Sabbat | 8 kwietnia 1986 | 19 lipca 1989 | ||
6. | Ryszard Kaczorowski | 19 lipca 1989 | 22 grudnia 1990 |
Generalne Gubernatorstwo (niem. Generalgouvernement; przez krótki czas: Generalne Gubernatorstwo dla okupowanych ziem polskich; niem. Generalgouvernement für die besetzten polnischen Gebiete) to marionetkowe quasi-państwo ze stolicą w Krakowie, utworzone 26 października 1939 r. na podstawie dekretu Adolfa Hitlera z 12 października tegoż roku na obszarze okupowanego przez III Rzeszę podczas II wojny światowej państwa polskiego. Należy podkreślić, że na terenie Generalnego Gubernatorstwa nie powstały nigdy żadne polskie struktury władzy kolaborującej z Niemcami. Generalne Gubernatorstwo zarządzane było przez Niemców, którzy stanowili kadrę administracyjną, policyjną i wojskową (z wyjątkiem nielicznych formacji, w których pracowali Polacy, jak np. tzw. granatowa policja). Generalne Gubernatorstwo było nielegalnym tworem okupacyjnym, zainstalowanym w sposób naruszający przepisy prawa międzynarodowego i sprzeczny z ratyfikowaną przez III Rzeszę Konwencją haską IV (1907), stąd też nie posiadało żadnej podmiotowości na arenie międzynarodowej.
Nieuznawany międzynarodowo zwierzchnik administracji w okupowanej Polsce.
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | |
---|---|---|---|---|---|
od | do | ||||
1. | Hans Frank | 26 października 1939 | 4 maja 1945 | Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników |
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | |
---|---|---|---|---|---|
od | do | ||||
– | Bolesław Bierut – sprawował urząd głowy państwa jako:
| 20 września 1944 | 4 lutego 1947 | bezpartyjny, popierany przez Polską Partię Robotniczą | |
– | Franciszek Trąbalski | 4 lutego 1947 | 4 lutego 1947 | Polska Partia Socjalistyczna (lubelska) | |
– | Władysław Kowalski | 4 lutego 1947 | 5 lutego 1947 | Stronnictwo Ludowe (lubelskie) | |
1. | Bolesław Bierut – Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej | 5 lutego 1947 | 20 listopada 1952 | bezpartyjny, popierany przez Polską Partię Robotniczą (do sierpnia 1948) Polska Partia Robotnicza (od sierpnia do 15 grudnia 1948) Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (od 15 grudnia 1948) |
Konstytucja PRL z 22 lipca 1952 r. znosiła urząd prezydenta. Jego rolę przejęła Rada Państwa (urząd istniejący już pod rządami Małej Konstytucji z 1947 r.) – konstytucyjna kolegialna głowa państwa, na czele z Przewodniczącym Rady Państwa. Najważniejszą osobą w PRL był jednak de facto I Sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Kolejnymi I sekretarzami byli: Bolesław Bierut (1948-1956), Edward Ochab (1956), Władysław Gomułka (1956-1970), Edward Gierek (1970-1980), Stanisław Kania (1980-1981), Wojciech Jaruzelski (1981-1989) i Mieczysław Rakowski (1989-1990).
Lp. | Zdjęcie | Przewodniczący Rady Państwa | Od | Do | Przynależność partyjna lub partia popierająca |
---|---|---|---|---|---|
1. | Bolesław Bierut (1892–1956) | 20 lutego 1947 | 20 listopada 1952 | bezpartyjny (do sierpnia 1948), popierany przez Polską Partię Robotniczą Polska Partia Robotnicza (od sierpnia do 15 grudnia 1948) Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (od 15 grudnia 1948) | |
2. | Aleksander Zawadzki (1899–1964) | 20 listopada 1952 | 7 sierpnia 1964 | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza | |
– | Urząd nieobsadzony – zastępcy przewodniczącego: | 7 sierpnia 1964 | 12 sierpnia 1964 | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (Ochab i Lange) i jej partie satelickie: Stronnictwo Demokratyczne (Kulczyński), Zjednoczone Stronnictwo Ludowe (Podedworny) | |
3. | Edward Ochab (1906–1989) | 12 sierpnia 1964 | 11 kwietnia 1968 | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza | |
4. | Marian Spychalski (1906–1980) | 11 kwietnia 1968 | 23 grudnia 1970 | ||
5. | Józef Cyrankiewicz (1911–1989) | 23 grudnia 1970 | 28 marca 1972 | ||
6. | Henryk Jabłoński (1909–2003) | 28 marca 1972 | 6 listopada 1985 | ||
7. | Wojciech Jaruzelski (1923–2014) | 6 listopada 1985 | 19 lipca 1989 |
31 grudnia 1989 roku weszła w życie ustawa konstytucyjna o zmianie nazwy państwa na Rzeczpospolita Polska. Do czasu zaprzysiężenia na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Wałęsy, urząd ten sprawował Wojciech Jaruzelski (wcześniej Prezydent PRL).
Lp. | Zdjęcie | Imię i nazwisko | Okres sprawowania | Przynależność partyjna lub partia popierająca | |
---|---|---|---|---|---|
od | do | ||||
1. | Wojciech Jaruzelski | 19 lipca 1989 | 22 grudnia 1990 | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (do 29 stycznia 1990), bezpartyjny, popierany przez SdRP (od 29 stycznia 1990) | |
2. | Lech Wałęsa | 22 grudnia 1990 | 22 grudnia 1995 | „Solidarność” (od 1980 do 2005), Porozumienie Centrum (od 1990 do 1993) | |
3. | Aleksander Kwaśniewski | 23 grudnia 1995 | 23 grudnia 2005 | Sojusz Lewicy Demokratycznej | |
4. | Lech Kaczyński | 23 grudnia 2005 | 10 kwietnia 2010 | Prawo i Sprawiedliwość | |
– | Bronisław Komorowski | 10 kwietnia 2010 | 8 lipca 2010 | Platforma Obywatelska | |
– | Bogdan Borusewicz | 8 lipca 2010 | 8 lipca 2010 | bezpartyjny, popierany przez Platformę Obywatelską | |
– | Grzegorz Schetyna | 8 lipca 2010 | 6 sierpnia 2010 | Platforma Obywatelska | |
5. | Bronisław Komorowski | 6 sierpnia 2010 | 6 sierpnia 2015 | Platforma Obywatelska | |
6. | Andrzej Duda | 6 sierpnia 2015 | obecnie | Prawo i Sprawiedliwość |
Najdłużej urzędującym prezydentem Polski był prezydent na uchodźstwie August Zaleski, pełniący tę funkcję przez 9069 dni. W okresie międzywojennym najdłużej urzędującym prezydentem był Ignacy Mościcki (4866 dni), wśród głów państwa Polski Ludowej Henryk Jabłoński (4823 dni), a w III RP Aleksander Kwaśniewski (3653 dni).
Osobą pełniącą najkrócej tymczasowo obowiązki prezydenta Polski był Bogdan Borusewicz (1 dzień). Najkrócej urzędującym prezydentem Polski był Gabriel Narutowicz, sprawujący urząd przez 2 dni. Wśród prezydentów na uchodźstwie najkrócej urzędującym prezydentem był Ryszard Kaczorowski (521 dni), wśród głów państwa Polski Ludowej Józef Cyrankiewicz (461 dni), a w III RP Wojciech Jaruzelski (356 dni).
Nie licząc 39-letniego Generalnego Gubernatora Hansa Franka, najmłodszym prezydentem Polski był Aleksander Kwaśniewski. Kiedy zaczynał pełnić tę funkcję miał 41 lat. W okresie międzywojennym najmłodszy był Stanisław Wojciechowski (53 l.), wśród prezydentów na uchodźstwie Władysław Raczkiewicz (54 l.), a wśród głów państwa Polski Ludowej Bolesław Bierut (51 l.).
Najstarszym prezydentem Polski był prezydent na uchodźstwie Edward Bernard Raczyński. Kiedy kończył pełnić tę funkcję miał 95 lat. W okresie międzywojennym najstarszy był Ignacy Mościcki (71 l.), wśród głów państwa Polski Ludowej Henryk Jabłoński (75 l.), a w III RP Bronisław Komorowski (63 l.)
Najmłodszym prezydentem Polski w ostatnim dniu urzędowania był Aleksander Kwaśniewski. Kiedy kończył pełnić tę funkcję miał 51 lat. W okresie międzywojennym najmłodszy był Gabriel Narutowicz (57 l.), wśród prezydentów na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski (71 l.), a wśród głów państwa Polski Ludowej Bolesław Bierut (60 l.).
Najstarszym prezydentem Polski w pierwszym dniu urzędowania był prezydent na uchodźstwie Edward Bernard Raczyński. Kiedy zaczynał pełnić tę funkcję miał 87 lat. W okresie międzywojennym najstarszy był Ignacy Mościcki (58 l.), wśród głów państwa Polski Ludowej Wojciech Jaruzelski (62 l.), a w III RP Bronisław Komorowski (58 l.)
Żyjący byli prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej:
Ponadto żyją dwie osoby pełniące w przeszłości tymczasowo obowiązki prezydenta RP: Bogdan Borusewicz i Grzegorz Schetyna.
Opróżnienia urzędu wskutek zgonu:
Opróżnienia urzędu wskutek zrzeczenia się funkcji przed upływem kadencji:
Skrócenia kadencji:
Żadnej z osób sprawujących po 1918 roku funkcję głowy państwa nie skrócono kadencji wskutek wyroku skazującego Trybunału Stanu ani uznania jej za niezdolną do sprawowania urzędu. Miały miejsce natomiast 3 przypadki skrócenia kadencji wskutek zniesienia albo zastąpienia urzędu lub zmiany sposobu jego obsadzania (nie licząc Generalnego Gubernatora Hansa Franka, który został aresztowany przez żołnierzy wojsk amerykańskich, co było równoznaczne ze skutecznym zniesieniem urzędu):
Przedłużenia kadencji:
This article uses material from the Wikipedia Polski article Lista prezydentów Polski, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.