Języki Lapońskie: Gałąź rodziny uralskiej używana na północy Skandynawii

Niektóre z zamieszczonych tu informacji od 2019-11 wymagają weryfikacji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Posługuje się nimi około 35 tysięcy Lapończyków, zamieszkujących Laponię na dalekiej północy Skandynawii. Pozostałe około 100 tys. Lapończyków mówi językami urzędowymi krajów, w których mieszkają. Poza językiem północnolapońskim wszystkie są zagrożone wymarciem.

W Norwegii, Szwecji i Finlandii języki lapońskie mają status regionalnych języków urzędowych.

Piśmiennictwo w tych językach istnieje od XVII wieku. Języki lapońskie zachodnie w Norwegii, Szwecji i części Finlandii zapisywane są alfabetem łacińskim, a lapońskie wschodnie w Rosji i częściowo w Finlandii grażdanką.

Podane liczby oznaczają liczbę aktywnych użytkowników języka.

• lapońskie zachodnie (używane na terenach Norwegii i Szwecji)
  • grupa południowa
    • język południowolapoński – około 600 osób (1995)
    • język ume – niemal wymarły, około 10 osób (2010)
  • grupa północna
    • język pite – niemal wymarły, około 20 osób (2010)
    • język lule – 2000 osób (1995)
    • język północnolapoński – 20 700 osób (1995)
• lapońskie wschodnie (używane na terenach Finlandii i Rosji)
  • język skolt – 420 osób (2001)
  • język inari – 300 osób (2001)
  • język kildin – 500 osób (2007)
  • język ter – niemal wymarły, 2 osoby (2010)
  • język akkala – wymarły w 2003 roku
  • język kemi – wymarły

Klasyfikacja podana za Saami Linguistics, która jednak nie obejmuje wymarłego języka kemi.

Pierwsze utwory napisane w językach lapońskich (pochodzące z XVIII wieku) były drukami religijnymi: przekład Biblii, katechizm, modlitewniki, zbiory pieśni, kalendarze i abecadła. Liczba wydawnictw tego typu była bardzo duża. Obecnie książki i gazety lapońskie ukazują się w dwóch językach literackich: w języku północnolapońskim w Norwegii i Szwecji oraz w języku inari w Finlandii. Oprócz podręczników i gazet istnieje samodzielna literatura lapońska.

• Ida Toivonen, Diane Carlita Nelson: Saami Linguistics. Amsterdam ; Philadelphia: John Benjamins Pub., 2007. ISBN 978-90-272-4803-9.brak strony w książce