Iwan Łuckiewicz (biał.
28 maja?/9 czerwca 1881 w Szawlach, zm. 20 sierpnia 1919 w Zakopanem) – pseudonimy: Jan Michalczyk, Naszaniwiec, Szczasny, Palissander – białoruski działacz narodowy, inicjator białoruskiego ruchu narodowego, publicysta, archeolog, krajoznawca. Wraz z bratem Antonem działacz masonerii, współzałożyciel loży „Łucznaść”
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
Urodził się w rodzinie Jana Bolesława Łuckiewicza h. Nowina, naczelnika w powstaniu styczniowym 1863 roku. Od 1890 rozpoczął naukę w Gimnazjum Libowskim, w latach 1897-1902 kontynuował w Gimnazjum Mińskim. W 1905 skończył Wydział Prawa na Uniwersytecie Petersburskim, jednocześnie w 1902 Moskiewski Instytut Archeologiczny. W latach 1904–1905 kontynuował naukę na Uniwersytecie Wiedeńskim. W Petersburgu w przeddzień rewolucji 1905 roku był jednym z inicjatorów stworzenia Białoruskiej Rewolucyjnej Hramady (później Białoruska Socjalistyczna Hramada). Za polityczną działalność w 1903 roku trafił do więzienia. Aktywnie brał udział w rewolucyjnych wydarzeniach w Mińsku w szeregach Białoruskiej Socjalistycznej Hramady. Pod groźbą aresztu wyjechał na początku 1906 roku do Wilna, gdzie do 1908 roku przebywał nielegalnie. Z jego inicjatywy zostały wydane białoruskie gazety „Nasza Dola” i „Nasza Niwa” oraz stworzone spółdzielnie wydające książki, a w latach 1916–1918 wychodziła gazeta „Homan”.
Iwan Łuckiewicz został orędownikiem niepodległej Białorusi. Był jednym z pierwszych, który zrozumiał potrzebę niezawisłości Białorusi i razem ze swym bratem Antonim był inicjatorem ogłoszenia niepodległości Białoruskiej Republiki Ludowej.
W kolekcjach Iwana Łuckiewicza znajdowały się rzadkie eksponaty związane z historią i kulturą Białorusi (takie jak szable, zbroje, monety, medale, wytwory sztuki ludowej), które przez długi czas trzymano w redakcji „Naszej Niwy”, a które w roku 1921 stały się podstawą pierwszego Białoruskiego Muzeum Narodowego w Wilnie. W roku 1919 z jego inicjatywy w Wilnie otwarto pierwsze białoruskie gimnazjum, gdzie wykładał krajoznawstwo i białorutenistykę. Autor powieści Dym i popiół, opisującej znalezioną przez niego ręcznie pisaną książkę białoruskich Tatarów „Al-Kitab”.
Ciężko chorował na gruźlicę. Ukochana Juliana Witan-Dubiejkaŭskaja w 1919 roku zdołała zawieźć go do Zakopanego. Iwan Łuckiewicz zmarł 20 sierpnia 1919 r. w Zakopanem. Pochowany został 23 sierpnia na tzw. Nowym Cmentarzu przy ul. Nowotarskiej. Jego mogiła została wykreślona z rejestru cmentarnego ok. 1963 r. (pozostały natomiast odpowiednie zapisy w archiwum miejscowej parafii rzymskokatolickiej pw. św. Rodziny). W 1991 r. ziemia z grobu - symboliczne prochy Iwana Łuckiewicza - została przewieziona na Litwę i pochowana na wileńskiej Rossie.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Iwan Łuckiewicz, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.