Hymn Niemiec: Hymn państwowy Niemiec

Pieśń Niemiec), nazywany także jako Das Lied der Deutschen (pol. Pieśń Niemców) – pieśń będąca hymnem państwowym Republiki Weimarskiej (1918–1933), III Rzeszy (1933–1945), Republiki Federalnej Niemiec (od r. 1952).

Das Deutschlandlied
(potocznie Das Lied der Deutschen)

Pieśń Niemiec
(również Pieśń Niemców)

Faksymile hymnu Niemiec
Państwo	Republika Weimarska (1922–1932)  III Rzesza (1933–1945)  Niemcy Zachodnie (1952–1990)  Niemcy (od 1990)
Tekst	August Heinrich Hoffmann von Fallersleben, 1841
Muzyka	Joseph Haydn Kwartet smyczkowy op.76 nr 3 „Cesarski” cz. II Poco adagio; cantabile
Lata obowiązywania	1905–1933 (jako hymn Republiki Weimarskiej) 1933–1945 (jako hymn III Rzeszy) od 1952 (jako hymn RFN)
Hymn Niemiec (wersja instrumentalna)
Multimedia w Wiki Commons

Hymn Niemiec w wykonaniu US Navy Band

Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy.

Autorem tekstu był niemiecki poeta, językoznawca i historyk literatury August Heinrich Hoffmann von Fallersleben. Pieśń powstała w 1841 na wyspie Helgoland. Składała się z trzech zwrotek, z których pierwsza zaczynała się od słów Deutschland, Deutschland über alles. Zapożyczono melodię z ówczesnego hymnu austriackiego Kaiserlied, którą skomponował Joseph Haydn. Pieśń ta pisana była w czasie rozbicia Niemiec i pierwsza zwrotka wzywała do porzucenia partykularyzmów w dążeniu do jedności. W 1922 za hymn oficjalnie uznał ją pierwszy prezydent Republiki Weimarskiej, Friedrich Ebert – wcześniej, w czasach Cesarstwa Niemieckiego, była popularna, uznawano ją jednak za zbyt demokratyczną i egalitarną. Narodowosocjalistyczna propaganda wykorzystywała wymowę słów pierwszej zwrotki i dlatego po II wojnie światowej zrezygnowano z jej publicznego wykonywania (obecnie żaden z punktów geograficznych wymienionych w pierwszej zwrotce nie znajduje się na terenie Niemiec).

W wyniku przejęcia przez państwo polskie Biblioteki Pruskiej w 1945 jeden z kilku autografów hymnu niemieckiego Hoffmanna von Fallerslebena znalazł się w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie.

Próba wprowadzenia nowego hymnu w 1950 zakończyła się fiaskiem, przez jakiś czas wykonywano jako hymn m.in. Odę do radości Beethovena. Później został na długie lata hymnem, mimo niecałkowicie jasnego statusu prawnego. Jeszcze w roku 1952 kanclerz Konrad Adenauer zaproponował w liście do prezydenta Theodora Heussa, aby hymnem Niemiec był dawny hymn autorstwa Fallerslebena i Haydna, lecz by przy oficjalnych okazjach śpiewano jedynie trzecią strofę (druga strofa miała zbyt prozaiczny wydźwięk), rozpoczynającą się słowami Einigkeit und Recht und Freiheit (Jedność, prawo i wolność). Odpowiedź Heussa nie zawierała sprzeciwu. Listy zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym (Amtsblatt), co nadawało decyzji pozory oficjalności. Hymn pozostał w oficjalnym użyciu po zjednoczeniu Niemiec, kiedy to wobec licznych wątpliwości i propozycji jego zmiany (m.in. zaproponowano Kinderhymne Brechta) Federalny Trybunał Konstytucyjny orzekł w wyroku z 7 marca 1990 (publikacja w zbiorze wyroków nr 81, strona 298 i kolejne), że hymn stanowi jedynie trzecia strofa Lied der Deutschen. Potwierdzili to w opublikowanej w rok później wymianie listów prezydent Richard von Weizsäcker i kanclerz Helmut Kohl.

Wbrew obiegowym opiniom, wykonywanie pierwszej strofy pieśni nie jest obecnie w Niemczech zabronione. Pierwsza i druga strofa nie stanowią części hymnu, omawia się je jednak w niektórych szkołach jako część utworu literackiego.

W 1991, po listownym uzgodnieniu między prezydentem Republiki Federalnej Niemiec a jej kanclerzem, trzecia zwrotka pieśni stała się hymnem państwowym Niemiec.

• Die Wacht am Rhein