Meteorologia Heliograf

Zasada działania heliografu opiera się na wykorzystaniu efektu cieplnego lub fotochemicznego, wywoływanego przez promieniowanie słoneczne.

Heliograf Campbella-Stokesa składa się ze szklanej kuli, pełniącej funkcję soczewki, która skupia promienie słoneczne na odpowiednio ukształtowanym pasku papieru (są one zróżnicowane w zależności od pory roku – najdłuższy i najniżej położony pasek letni, pasek średni wiosenno-jesienny i najwyżej wkładany oraz najkrótszy pasek zimowy). Skupiony promień światła słonecznego wypala ślad, którego długość określa czas operowania Słońca z dokładnością do 6 minut (1/10 godziny). Na podobnej zasadzie działają heliografy rejestrujące czas padania promieni słonecznych na papierze światłoczułym.

Inne konstrukcje, do których nazwy heliograf się nie stosuje wykorzystują element światłoczuły albo ciepłoczuły (np. DSU12 firmy Vaisala), wynik pomiaru jest zapisywany elektronicznie z dokładnością rzędu 1 s.

Został opatentowany w 1880 r.