Bernikla kanadyjska (Branta canadensis) – gatunek dużego ptaka z podrodziny gęsi (Anserinae) w rodzinie kaczkowatych (Anatidae).
Udomowiona w XVIII wieku, często hodowana w amerykańskich i brytyjskich parkach, ogrodach, ale bez znaczenia gospodarczego.
Branta canadensis | |||
(Linnaeus, 1758) | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Typ | strunowce | ||
Podtyp | kręgowce | ||
Gromada | ptaki | ||
Podgromada | Neornithes | ||
Infragromada | ptaki neognatyczne | ||
Rząd | blaszkodziobe | ||
Rodzina | kaczkowate | ||
Podrodzina | gęsi | ||
Rodzaj | Branta | ||
Gatunek | bernikla kanadyjska | ||
Synonimy | |||
| |||
Podgatunki | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ) | |||
Zasięg występowania | |||
Zasięg pierwotny (ciemne kolory) i populacje introdukowane (jasne).
|
Bernikla kanadyjska jest gatunkiem siostrzanym bernikli hawajskiej (B. sandvicensis). Obecnie wyróżnia się 7 podgatunków B. canadensis. Dawniej zaliczano do niej także podgatunki wydzielone do osobnego gatunku o nazwie bernikla północna (B. hutchinsii).
Bernikla kanadyjska występuje w zależności od podgatunku:
W Europie hodowana w parkach i ogrodach jako ptak ozdobny. Uciekinierzy z niewoli utworzyli populacje na Wyspach Brytyjskich, w Skandynawii oraz Europie Zachodniej i na Rugii, być może również na Sardynii i Islandii. Są to mieszańce z przewagą B. canadensis canadensis. Na Nowej Zelandii wprowadzono mieszańce z przewagą B. canadensis maxima. Bernikla kanadyjska uznawana jest za jeden ze 100 najgroźniejszych gatunków obcych w Europie. Stale rozszerza tu swój zasięg, konkurując z rodzimymi, europejskimi gatunkami gęsi. Potrafi się z nimi krzyżować, zwłaszcza z gęgawą (Anser anser).
Pierwsze stwierdzenie bernikli kanadyjskiej na ziemiach polskich miało miejsce przed 1935 rokiem na Pomorzu, kolejne ponad 30 lat później w Gubinie. Od lat 80. XX wieku w Polsce corocznie obserwowane są zimujące bernikle, włącznie z dużym stadem na Zalewie Wiślanym. Część tych ptaków to uciekinierzy z ogrodów zoologicznych i prywatnych hodowli. W 2005 roku potwierdzono pierwszy udany lęg w Gdańsku. W 2007 roku w różnych częściach Gdańska do lęgów przystąpiły już 4 pary bernikli, które wyprowadziły 15 młodych. Mimo że ptaki odławiano i zatrzymywano w ogrodzie zoologicznym, nie zapobiegło to dalszemu wzrostowi liczebności tamtejszej populacji. W 2008 roku gniazdowanie tego gatunku stwierdzono na Kaszubach nad Jeziorem Somińskim w powiecie chojnickim oraz ponownie w Gdańsku. Co więcej, nad Jeziorem Somińskim był to najprawdopodobniej lęg mieszany z rodzimą gęgawą (Anser anser). Fakty te potwierdzają, że w Polsce trwa szybka inwazja tego gatunku, co może zagrozić gatunkom rodzimym.
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody bernikla kanadyjska jest klasyfikowana jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). W 2015 roku liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International, wynosiła około 5–6,2 miliona osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za wzrostowy. W związku z rozprzestrzenianiem się tego gatunku w Europie, w Szwecji i Wielkiej Brytanii (na mniejszą skalę także w Niemczech, Danii czy Norwegii) prowadzone są programy ograniczenia liczebności tych ptaków głównie poprzez odstrzał, ale także niszczenie lęgów.
W Polsce bernikla kanadyjska nie podlega obecnie krajowemu ustawodawstwu – ani ochronie gatunkowej, ani łowieckiej. Podlega natomiast obowiązującym w Polsce międzynarodowym aktom prawnym – konwencji berneńskiej (zał. III), konwencji bońskiej (zał. II) i Dyrektywie ptasiej UE, w świetle których jest gatunkiem łownym.
Bernikle kanadyjskie już 300 lat temu trzymano w królewskich ogrodach. Często zamieszkują wielkomiejskie parki na Wyspach Brytyjskich. W Polsce są coraz powszechniej hodowane jako ptaki ozdobne w półotwartych hodowlach prywatnych.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Bernikla kanadyjska, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.