ਬੁਝਾਰਤਾਂ

ਬੁਝਾਰਤਾਂ (ਪਹੇਲੀ, ਅੜਾਉਣੀ, ਮਸਲਾ, ਰਹੱਸ, ਬਾਤ, ਬਤੌਲੀ, ਔਖਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ, ਸਮੱਸਿਆ, ਗੁੰਝਲ) ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਗ ਹਨ। ਇਹ ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਕਾਵਿ-ਰੂਪ ਦੀ ਵੰਨਗੀ ਵਿੱਚ ਆਉਦੀਆਂ...

ਸਧਾਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਗੂੜ੍ਹੇ ਅਰਥ ਛੁਪਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਲਈ ਢੁਕਵੇਂ ਸ਼ਬਦ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦਿਤ ਨਾਮ ਹਨ - ਪਹੇਲੀ, ਅੜਾਉਣੀ, ਮਸਲਾ...

ਪੰਜਾਬੀ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਸੁਖਦੇਵ ਮਾਦਪੁਰੀ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿਤ ਪੁਸਤਕ ਹੈ ਜੋ ਲੋਕਧਾਰਾ ਦੇ ਪਾਠ-ਕ੍ਰਮ 'ਚ ਆਊਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਆਦਿ ਕਾਲ ਤੋਂ ਹੀ ਮਨੁੱਖ ਮਾਤਰ ਦੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਾਧਨ...

ਜਾਣ-ਪਛਾਣ:- ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੁੱਝਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਾਤਾਂ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਆਦਿ ਕਾਲ ਤੋਂ ਹੀ ਲੋਕ ਜੀਵਨ ਦਾ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਆਦਿ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ ਮੰਨੋਰੰਜਨ...

ਸਮਰਾਟ ਦੀਆਂ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕ ਸਤਿਆਰਥ ਨਾਇਕ ਦਾ ਇੱਕ ਰਹੱਸਮਈ ਨਾਵਲ ਹੈ। ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ ਖਿੰਡੇ ਹੋਏ ਗੁਪਤ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਅਜੋਕਾ ਟ੍ਰੇਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਇੱਕ...

ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ । ਬੁਝਾਰਤਾਂ : ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਲੋਕ - ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਿਲੱਚਣ ਅਤੇ ਅਨੋਖੀ ਵੰਨਗੀ ਹੈ । ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਕਦੋਂ ਤੋਂ ਪਾਈਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਆਰੰਭ ਹੋਈਆਂ...

ਇੱਕ ਅੜਾਉਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਸੱਭਿਆਚਾਰੀਕਰਨ ਦੇ ਮੰਤਵ ਲਈ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਅੰਗ ਹੈ। ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹਰੇਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ...

ਪਾਉਣਾ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਬੁੱਝਣ ਦੀ ਇਕਾਗਰ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਬੁਝਾਰਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਬੁੱਝਣ ਵਾਲੀ ਬਾਤ ਨੂੰ ਬੁਝਾਰਤ ਜਾਂ ਪਹੇਲੀ...

ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ ਵੀ ਇਸੇ ਪੇਸ਼ੇ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਲਿਆ। ਕਿੱਸਿਆਂ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਉਸਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਵੀ ਲਿਖੀਆਂ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸੁਤ ਸਿੰਘ ਨਰਾਇਣ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ। ਬਚਨ ਬਿਲਾਸ...

ਲੋਕ ਨਾਚ, ਮਿਥਾਂ, ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਦੰਦ ਕਥਾਵਾਂ, ਜ਼ਬਾਨੀ ਇਤਿਹਾਸ, ਕਹਾਵਤਾਂ, ਵਿਅੰਗ, ਬੁਝਾਰਤਾਂ, ਲੋਕ ਧਰਮ, ਲੋਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ, ਜਾਦੂ-ਟੂਣੇ, ਵਹਿਮ-ਭਰਮ, ਲੋਕ ਸਾਜ਼, ਸੰਦ, ਬਰਤਨ ਭਾਂਡੇ ਅਤੇ...

ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ, ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗੀਤ ,ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਪੰਜਾਬੀ ਅਖਾਣ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਬੁਝਾਰਤਾਂ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਲੋਕਧਾਰਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੱਖਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ...

ਸਾਂਭ ਸੰਭਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕਮਨ ਹੋ ਜੁਟਿਆ ਰਿਹਾ। ਉਨ੍ਹੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਲੋਕ ਬੁਝਾਰਤਾਂ, ਅਖੌਤਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕ ਬੋਲੀਆਂ ਨੂੰ ਪਿੰਡ-ਪਿੰਡ ਜਾ ਕੇ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਲੋਕਗੀਤ: ਗਾਉਂਦਾ...

ਬੁਝਾਵਲ ਕਥਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁਝਾਰਤਾਂ, ਅੜਾਉਣੀਆਂ ਜਾਂ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਸਮੱਸਿਆ ਦੱਸੀ ਗਈ ਹੋਵੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਥਾਵਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ...

ਨੱਚਦੀ, ਗਾਉਂਦੀ ਤੇ ਜੂਝਦੀ ਸੰਸੰਕ੍ਰਿਤੀ ਸਾਫ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਲੋਕ ਬੁਝਾਰਤਾਂ, ਲੋਕ ਗੀਤ, ਲੋਕ ਨਾਚ, ਅਖਾਣ ਅਤੇ ਲੋਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਰੂਪ ਹਨ...

ਨੇ ਫੁੱਲਾਂ ਭਰੀ ਚੰਗੇਰ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬੁਝਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਾਤਾਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਵੀ ਲੋਕ ਬੁਧੀ ਦਾ ਚਮਤਕਾਰ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ...

ਮਾਂ-ਬੋਲੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਰ ਕੋਈ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਮਾਧਿਅਮ ਨਹੀਂ। ਬਾਲ-ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਰੂਪ ਲੋਰੀਆਂ, ਬੁਝਾਰਤਾਂ, ਚੁਟਕਲੇ, ਕਵਿਤਾਵਾਂ, ਗੀਤ, ਕਾਵਿ-ਕਹਾਣੀਆਂ, ਕਹਾਣੀਆਂ, ਇਕਾਂਗੀ, ਬਾਲ-ਨਾਟਕ, ਨਾਵਲ,...

ਨੇ ਅਨੇਕਾਂ ਕਾਵਿ-ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਅਨੇਕਾਂ ਗੀਤ, ਵਾਰਾਂ, ਬੋਲੀਆਂ, ਕਹਾਵਤਾਂ, ਬੁਝਾਰਤਾਂ, ਘੋੜੀਆਂ, ਸੱਦਾ, ਸੁਹਾਗ, ਸਿੱਠਣੀਆ, ਅਲਾਹੁਣੀਆਂ, ਪੱਟੀਆ, ਅਖਰੀਆਂ, ਬਰਾਂਮਾਹ, ਸਤਵਾਰੇ...

ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਚਾਰ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਹੈ। ਸਾਧਾਰਨ ਬੁਝਾਰਤਾਂ,ਗਿਣਤੀ ਵਾਲੀਆਂ ਬੁਝਾਰਤਾਂ,ਵਰਣਮਾਲਾ ਅਨੁਸਾਰ ਸਿਰਜਤ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਸੱਚੇ ਵਿਚ ਢਲੀਆਂ ਬੁਝਾਰਤਾਂ।...

ਹੈ। ਇਹ ਲੋਰੀਆਂ, ਕਿੱਕਲੀ, ਥਾਲ਼, ਲੋਹੜੀ ਅਤੇ ਸਾਂਝੀ ਦੇ ਗੀਤਾਂ, ਟੱਪਿਆਂ ਲੋਕ ਖੇਡਾਂ, ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਪਲਭਧ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਉਹ ਸਾਰਾ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ...

ਮੁਢਲਾ ਸਾਹਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲੋਕ-ਗੀਤ,ਬੁਝਾਰਤਾਂ, ਅਖਾਣ ਕਹਿ-ਮੁਕਰਨੀਆਂ ਤੇ ਦੋ ਸੁਖਨੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।ਕਹਿ ਮੁਕਰਨੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ...