ਪਰੀ ਕਥਾ

ਕੁਝ ਲੋਕਧਾਰਾ-ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਪਰੀ ਕਥਾ ਦੀ ਥਾਂ ਜਰਮਨ ਸ਼ਬਦ Märchen ਯਾਨੀ "ਅਦਭੁੱਤ ਕਥਾ" ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਥਾਮਪਸਨ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ਦ ਫੋਕਟੇਲ ਦੀ 1977 [1946] ਵਾਲੀ ਅਡੀਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ' ਨੇ ਹੋਰ ਬਲ ਬਖਸਿਆ: "ਲੰਮੀ ਕਹਾਣੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੋਟਿਫ਼ ਜਾਂ ਉੱਪ-ਕਥਾਵਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਨਿਸਚਿਤ ਸਥਾਨ ਜਾਂ ਨਿਸਚਿਤ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਦੇ ਬਗੈਰ ਆਵਾਸਤਵਿਕ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਵਿਚਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਚਮਤਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਅਣਹੋਏ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨਿਮਾਣੇ ਨਿਤਾਣੇ ਨਾਇਕ ਦੁਸ਼ਮਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਮੁਕਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਹਕੂਮਤਾਂ ਦੇ ਵਾਰਸ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਰਚਾਉਂਦੇ ਹਨ।"

ਲੋਕ-ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਸ਼ੈਲੀ ਹੈ, ਪਰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਜੋ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਾਫੀ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਸ੍ਰੋਤ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਖੁੁੁਦ ਮੈਡਮ ਡਲੌਨਯ ਦੇ 'ਕੌੰਟੇ ਡੇ ਫਾਈਸ' ਦੇ ਅਨੁਵਾਦ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ 1697 ਈ: ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਧਾਰਨ ਪ੍ਰਸੰੰਗ ਵਿੱਚ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲੋਕ ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨ ਇਸ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਵੱਖਰੇ ਹੁੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਰੀਆਂ ਜਾਂ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਜੀਵ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਣਕ, ਗਬਲੀਨਜ਼, ਦੈੈਂਤਾਂ, ਵਿਸ਼ਾਲ ਰਾਖ਼ਸਾਂ ਜਾਂ ਮਰਮਾਡਾਂ) ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਲੈੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਵੱਖਰੇਵੇ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵਲਾਦੀਮੀਰ ਪ੍ਰੋਪ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰੂਪ ਵਿਗਿਆਨ ਫੋਕਟੇਲ ਵਿਚ, "ਪਰੀ ਕਥਾਵਾਂ" ਅਤੇ "ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ" ਵਿਚਕਾਰ ਸਾਂਝੇ ਅੰਤਰ ਦੀ ਅਲੋਚਨਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਤੱਤ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰ ਦੋਵੇਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

1. ਕੋਲਨਿਕਸ ਡਿਕਸ਼ਨਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, "ਪਰੀ ਕਹਾਣੀ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਜਾਦੂਈ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕਾਲਪਨਿਕ ਜੀਵ-ਜੰਤੂਆਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ। "
2. ਮੇਰੀਅਮ ਵੈਬਸਟਰ ਡਿਕਸ਼ਨਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀ, " ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਸੰਭਵ ਘਟਨਾਵਾਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹੋਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ।"
3. ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਸ਼ਬਦਕੋਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, "ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਰਵਾਇਤੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਕਾਲਪਨਿਕ ਜੀਵ ਅਤੇ ਜਾਦੂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। "

ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਕ ਦਿਲਚਸਪ ਕਿਸਮ ਪਰੀ- ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਅਮਾਨਵੀ ਪਾਤਰਾਂ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰੀ ਤੋਂ ਭਾਵ ਜੋ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਹੈ ਅੱਤ ਸੁੰਦਰ ਔਰਤ ਜੋ ਆਪਣੇ ਪਰਾਂ ਨਾਲ ਅਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਡ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਫੇਬਰੀ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੌਲਿੰਗ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬੌਣੇ (ਗਿਠ-ਮੁਠੀਏ) ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਧਰਤੀ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਫੇੲਰੀ ਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਕਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਇਸਤਰੀ ਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਡਾ. ਵਣਜਾਰਾ ਬੇਦੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਮੀ ਲੋਕਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਪਰੀ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਰੂਹ ਦੀ ਸਾਦ੍ਰਿਸ਼ਤਾ ਉਤੇ ਸਿਰਜਿਆ ਗਿਆ ਹੀ ਜਾਪਦਾ ਹੈ।

ਪਰੀ ਕਹਾਣੀ ਦੀ ਮੌਖਿਕ ਪਰੰਪਰਾ ਲਿਖਤੀ ਪੰਨੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਆਈ ਸੀ। ਕਥਾਵਾਂ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਜਾਂ ਪੀੜੀਆਂ-ਦਰ-ਪੀੜ੍ਹੀ ਲਿਖੀਆਂ ਜਾਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਨਾਟਕੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਦੱਸੀਆਂ ਜਾਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ, ਇਸ ਕਰਕੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਸਪਸ਼ਟ ਅਤੇ ਧੁੰਦਲਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਅਤੇ ਫੇਰ, ਪਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸਾਹਿਤ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਤ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੋਲਡਨ ਐੱਸ ਵਿਚ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਪਿਡ ਐਂਡ ਸਾਇਚੀ (ਰੋਮਨ, 100-200 ਈ.) ਜਾਂ ਪੰਚਤੰਤਰ (ਭਾਰਤ ਤੀਜੀ ਸਦੀ ਬੀ.ਸੀ.) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਅਣਜਾਣ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਆਪਣੇ ਲੋਕ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅਸਲ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਹੱਦ ਤਕ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਸਬੂਤ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੰਗ੍ਰਹਿਾਂ ਨੇ ਲੋਕ ਕਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤਕ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਰੂਪਾਂਤਰ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਜੋ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਜਾਦੂਈ ਕਹਾਣੀਆਂ (ਸੰਗ੍ਰਹਿਤ ਲਗਭਗ 1500 ਈ.) ਦੇ ਅਰਬ ਨਾਈਟਸ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਤੋਂ ਵੀ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿਕਰਮ ਅਤੇ ਵੈਮਪਾਇਰ, ਅਤੇ ਬੇਲ ਅਤੇ ਡ੍ਰੈਗਨ। ਅਜਿਹੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਕਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਚੀਨ ਵਿੱਚ, ਤਾਓਵਾਦੀ ਫ਼ਿਲਾਸਫ਼ਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲੀਜੀ ਅਤੇ ਝੁਆਂਗਜ਼ੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰੀ ਕਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਾਇਆ ਹੈ। ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ, ਪਹਿਲੀਆਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੱਛਮੀ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪੁਰਾਣੇ ਯੂਨਾਨ ਵਿੱਚ ਈਸੋਪ (6 ਵੀਂ ਸਦੀ ਬੀ.ਸੀ.) ਦੀਆਂ ਹਨ।

ਜੈਕ ਜ਼ਿਪਸ 'ਵਿਨ ਡ੍ਰਿਮਜ ਕਮ ਟਰੂ' ਵਿੱਚ ਲਿਖਦੇ ਹਨ, ਕਿ "ਚੌਸਰਜ਼ ਦੇ 'ਦ ਕੈਂਟਰਬਰੀ ਟੇਲਜ਼', ਐਡਮੰਡ ਸਪੈਨਸਰ ਦੇ 'ਦਿ ਫੈਰੀ ਕੁਈਨ' ਅਤੇ ਵਿਲੀਅਮ ਸ਼ੈਕਸਪੀਅਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਤੱਤ ਹਨ।" ਕਿੰਗ ਲੀਅਰ ਨੂੰ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ 'ਵਾਟਰ ਐਂਡ ਸਾਲਟ' ਅਤੇ 'ਕੈਪ ਓ ਰੱਸ਼ਜ਼' ਦਾ ਸਾਹਿਤਕ ਰੂਪ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈੈ। ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਪੱਛਮੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ 16 ਵੀਂ ਅਤੇ 17 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਉੱਭਰ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ। ਕਾਰਲੋ ਗੋਜ਼ੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਾਮੇਡੀਆ ਡੇਲ ਆਰਟ ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਲਵ ਫਾਰ ਥ੍ਰੀ ਓਰੈਂਜ (1761) 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਸੀ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਚੀਨ ਵਿੱਚ, ਪਿ ਸੋਨਲਿੰਗ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀਆਂ, ਇੱਕ ਚੀਨੀ ਸਟੂਡੀਓ ਤੋਂ ਅਜੀਬ ਕਹਾਣੀਆ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ (ਬਾਅਦ 1766) ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ।

ਬਾਅਦ ਵਿਚਲਾ ਕੰਮ

ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਪਲਾਟ ਅਤੇ ਪਾਤਰਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਜਿਸ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ, ਬ੍ਰਦਰਜ਼ ਗ੍ਰੀਮ, ਜਰਮਨ ਪਰੀ ਕਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਤਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਤੌਰ ਤੇ, ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੰਸਕਰਣ (1812 ਅਤੇ 1815) ਲੋਕਧਾਰਾਵਾਨਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਖਜ਼ਾਨਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਐਡੀਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾ ਸਕਣ।

ਅਜਿਹੇ ਸਾਹਿਤਕ ਸਰੂਪ ਕੇਵਲ ਲੋਕਧਾਰਾ ਤੋਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਆਏ ਬਲਕਿ ਬਦਲੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਕਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬ੍ਰਦਰਜ਼ ਗ੍ਰੀਮ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਲਈ ਕਈ ਕਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜਰਮਨ ਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪੇਰਾਓਲਟ ਤੋਂ ਆਈਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫ੍ਰੈਂਚ ਦੀਆਂ ਸਨ ਨਾ ਕਿ ਜਰਮਨ ਕਹਾਣੀਆਂ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਲਿਊਬਰਡ ਦੇ ਮੌਖਿਕ ਰੂਪ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਪੈਰਲਟ ਦੀ 'ਦਿ ਸਲੀਪਿੰਗ ਬਿਊਟੀ' ਨਾਲ ਸਪਸ਼ਟ ਤੌਰ ਤੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਲਿਟਲ ਬ੍ਰਾਈਅਰ ਰੋਜ਼ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਇਸ ਲਈ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਜੈਕਬ ਗਰਿਮ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨ ਦਿਵਾਇਆ ਕਿ ਬ੍ਰੀਨਹਿਲਡਰ ਦਾ ਚਿੱਤਰ, ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣੇ ਨੌਰਸ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਤੋਂ, ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ, 'ਸੁੱਤੀ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ' ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ​​ਤੌਰ ਤੇ ਜਰਮਨਿਕ ਲੋਕਗੀਤ ਸੀ।

ਸਲੀਪਿੰਗ ਬਿਊਟੀ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਮ ਧਾਰਨਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਕਿ ਲੋਕ ਪਰੰਪਰਾ ਨੇ ਪਰੀ-ਕਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਵ-ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਲਿਆ ਸੀ, ਸਿਵਾਏ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਿਤਕ ਰੂਪਾਂ ਦੁਆਰਾ "ਦੂਸ਼ਿਤ" ਹੋਣ ਨਾਲ, ਲੋਕ ਅਣਮਨੁੱਖੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾਉਣ ਲਈ ਮੋਹਰੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪੇਂਡੂ, ਅਨਪੜ੍ਹ ਅਤੇ ਅਨਪੜ੍ਹ ਕਿਸਾਨ, ਜੇ ਉਚਿੱਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਲੱਗ ਥਲੱਗ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਲੋਕ ਸਨ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਲੋਕ ਕਥਾਵਾਂ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਉਹ ਪਰੀ ਕਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜੈਵਿਕ ਰੂਪ ਦਾ ਰੂਪ ਮੰਨਦੇ ਸਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹੋਰ ਖੋਜ ਨੇ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਰੀ ਕਥਾਵਾਂ ਦਾ ਕਦੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਰੂਪ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ, ਦੱਸਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਬਦਲਿਆ.

ਬ੍ਰਦਰਜ਼ ਗ੍ਰੀਮ ਦੇ ਕੰਮ ਨੇ ਦੂਜੇ ਕੁਲੈਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ, ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਹਾਣੀਆਂ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨ ਵੱਲ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ, ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ, ਕਿ ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਪਰੀ ਕਥਾਵਾਂ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਸਨ, ਅੰਤਰ-ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਦੀ ਅਣਦੇਖੀ ਲਈ. ਪ੍ਰਭਾਵ. ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਰੂਸੀ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਅਫਨਾਸਯੇਵ (ਪਹਿਲਾਂ 1866 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਇਆ), ਨਾਰਵੇਜੀਅਨ ਪੀਟਰ ਕ੍ਰਿਸਟੀਨ ਅਸਬਜੋਰਨਸਨ ਅਤੇ ਜਰਗੇਨ ਮੋ (ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1845 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਏ), ਰੋਮਾਨੀਅਨ ਪੈਟਰੇ ਇਸਪਾਇਰਸਕੂ (ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1874 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ), ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ ਜੋਸਫ਼ ਸਨ। ਜੈਕਬਜ਼ (ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1890 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਏ), ਅਤੇ ਯਿਰਮਿਅਨ ਕੌਰਟਿਨ, ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਜਿਸ ਨੇ ਆਇਰਿਸ਼ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤੀਆਂ (ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1890 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਈ)।

ਨਸਲੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤੀਆਂ, ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਫਰੀਕਾ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ। ਐਂਡਰਿਉਲਾਂਗ ਉਸਦੀ "ਰੰਗੀਨ" ਪਰੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ਨੂੰ ਭਰਨ ਲਈ ਨਾ ਸਿਰਫ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਬਲਕਿ ਨਸਲੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਖਿੱਚਣ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਰੀ ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਸੰਗ੍ਰਹਿਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਯੀ ਥੀਓਡੋਰਾ ਓਜ਼ਾਕੀ ਨੇ ਲੰਗ ਤੋਂ ਉਤਸ਼ਾਹ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਜਾਪਾਨੀ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ (1908) ਇੱਕ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਬਣਾਇਆ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਹੰਸ ਕ੍ਰਿਸ਼ਚਨ ਐਂਡਰਸਨ ਅਤੇ ਜਾਰਜ ਮੈਕਡੋਨਲਡ ਵਰਗੇ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਸਾਹਿਤਕ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਰਵਾਇਤ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਐਂਡਰਸਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਈ ਵਾਰ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਲੋਕ ਕਥਾਵਾਂ ਵੱਲ ਖਿੱਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅਕਸਰ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਰੂਪਾਂਤਰਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪਰੀ ਕਥਾਵਾਂ

ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪਰੀ ਸ਼ਬਦ ਸਾਮੀ ਲੋਕ ਧਾਰਾ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਆਇਆ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਪੁਰਾਣਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਰੂਪ ਅਪਛਰਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਸਾਮੀ ਲੋਕ ਧਾਰਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪਰੀਆਂ ਦਾ ਸਥਾਨ ਕੋਹਕਾਫ ਹੈ ਪਰ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ ਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇੰਦਰਾ ਲੋਕ ਦੀਆਂ ਵਾਸੀ ਹਨ। ਪਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਲਪਨਾ ਅਤੇ ਅਸਚਰਤਾ ਦੇ ਅੰਸ਼ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੋੰਦ ਬੜੀ ਦਿਲਚਸਪ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤਰਕ ਦੀ ਫੁਰਸਤ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਅੰਦਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੀ ਖਾਸ ਖਿੱਚ ਹੈ।

ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਪਰੀ ਕਥਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਵੀ ਕਈ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਹਨ। ਡਾ. ਵਣਜਾਰਾ ਬੇਦੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜੋ ਨਮੂਨੇ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਉਹ ਸਾਮੀ ਭਾਰਤੀ ਤੇ ਲੌਕਿਕ ਪਰੰਪਰਾ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਹਨ। ਸ਼ਬਜ ਪਰੀ, ਲਾਲ ਪਰੀ, ਸ਼ਾਹ ਪਰੀ, ਅਨਾਰਾ ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦੀ, ਵੈਗਣ ਸ਼ਹਿਜਾਦੀ, ਮਿਰਚਾਂ ਸ਼ਹਿਜਾਦੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪਸ਼ੂ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਾਂਦਰੀ ਪਰੀ, ਬਿੱਲੀ ਪਰੀ, ਹੰਸ ਪਰੀ, ਮੋਰਨੀ ਪਰੀ, ਕੁੱਤਾ ਰਾਜਾ, ਮਗਰਮੱਛ ਰਾਜਾ, ਸਪ ਰਾਜਾ, ਪਤਾਲ ਦਾ ਰਾਜਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਰੀ ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਸੁੰਦਰ ਨਮੂਨੇ ਹਨ।

ਮੁੱਢਲੇ ਦੋ ਸਿਧਾਂਤ ਦੁਆਰਾ, ਮਹਾਂਦੀਪਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀਆਂ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮੁੱਢਲੇ ਇੱਕ ਬਿੰਦੂ ਨੇ ਕੋਈ ਦਿੱਤੀ ਕਥਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਫਿਰ ਸਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਈ। ਦੂਸਰਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੀਆਂ ਪਰੀ ਕਥਾਵਾਂ ਆਮ ਮਨੁੱਖੀ ਅਨੁਭਵ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਕਈਂ ਵੱਖਰੇ ਵੱਖਰੇ ਮੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੇ ਤੌਰ ਤੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਮਾਨ ਪਲਾਟ, ਪਾਤਰ ਅਤੇ ਰੂਪਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਪਰੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀਆਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖੋਜਕਰਤਾ ਇਸ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਿੱਸਿਆਂ ਦੇ ਫੈਲਣ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਮੰਨਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਲੋਕ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੌਖਿਕ ਸੁਭਾਅ ਇਸ ਨੂੰ ਅਸੰਭਵ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਫੋਕਲੋਰਿਸਟਾਂ ਨੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਬੂਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮੂਲ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਪਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ; ਜੋਸਫ ਜੈਕੋਬਜ਼, ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਰਾਈਡਰ ਆਫ਼ ਰਾਈਡਲਜ਼ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਬ੍ਰਦਰਜ਼ ਗ੍ਰੀਮ, ਦਿ ਰਡਲ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸੰਸਕਰਣ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਰਾਈਡਰ ਆਫ਼ ਰਾਈਡਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੀਰੋ ਦਾ ਵਿਆਹ ਬਹੁਵੰਨੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਹੋਇਆ, ਜੋ ਸ਼ਾਇਦ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣੀ ਰੀਤੀ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਰਿਸਲ ਵਿਚ, ਸਧਾਰਨ ਬੁਝਾਰਤ ਵਧੇਰੇ ਪੁਰਾਤਨਤਾ ਬਾਰੇ ਬਹਿਸ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ

ਫਿਨਿਸ਼" (ਜਾਂ ਇਤਿਹਾਸਕ-ਭੂਗੋਲਿਕ) ਸਕੂਲ ਦੇ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਪੱਕੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪਰੀ ਕਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੂਲ 'ਤੇ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਕਈ ਵਾਰ ਪ੍ਰਭਾਵ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਸੀਮਤ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਵਧੇਰੇ ਸਪਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬ੍ਰਦਰਜ਼ ਗ੍ਰੀਮ ਦੁਆਰਾ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪੇਰੌਲਟ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰਦਿਆਂ ਲਿਟਲ ਬਰਿਅਰ-ਰੋਜ਼ ਪੈਰਾੌਲਟ ਦੀ ਦਿ ਸਲੀਪਿੰਗ ਬਿਊਟੀ ਤੋਂ ਉੱਭਰਦਾ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਗ੍ਰਿਮਜ਼ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਇਕੱਲੇ ਸੁਤੰਤਰ ਜਰਮਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਲਿਟਲ ਰੈਡ ਰਾਈਡਿੰਗ ਹੁੱਡ ਦੇ ਗਰਿਮਜ਼ ਦੇ ਸੰਸਕਰਣ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨ ਅਤੇ ਪੈਰੌਲਟ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਮਝੌਤਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਗ੍ਰਿਮਜ਼ ਦਾ ਸੰਸਕਰਣ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਅੰਤ ਜੋੜਦਾ ਹੈ।

ਬ੍ਰਦਰਜ਼ ਗਰਿਮ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਯੂਰਪੀਅਨ ਪਰੀ ਕਥਾਵਾਂ ਸਭਨਾਂ ਹਿੰਦ-ਯੂਰਪੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਪੁਰਾਣੇ ਲਿਖਤ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਕਿਤੇ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਜੈਮੀ ਤੇਹਰਾਨੀ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਕਥਾ ਵਾਚਕ ਸਾਰਾ ਗ੍ਰਾਕਾ ਡਾ ਸਿਲਵਾ ਦੁਆਰਾ ਫਾਈਲੋਜੇਨੈਟਿਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਖੋਜ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਜੀਵ-ਜੰਤੂਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਲਈ ਵਿਕਾਸਵਾਦੀ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਇੱਕ ਤਕਨੀਕ ਰਾਹੀਂ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਜੈਕ ਅਤੇ ਬੀਨਸਟਾਲਕ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ 5000 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਇੰਡੋ-ਯੂਰਪੀਅਨ ਦੇ ਫੁੱਟ ਪਾਉਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।