ਗ੍ਰਹਿ, ਸੂਰਜ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਤਾਰੇ ਦੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਣ ਵਾਲੇ ਖਗੋਲ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖਗੋਲੀ ਸੰਘ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਡੇ ਸੌਰ ਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਅੱਠ ਗ੍ਰਹਿ ਹਨ - ਬੁੱਧ, ਸ਼ੁਕਰ, ਧਰਤੀ, ਮੰਗਲ, ਬ੍ਰਹਸਪਤੀ, ਸ਼ਨੀ, ਯੁਰੇਨਸ ਅਤੇ ਨੇਪਚੂਨ .
ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਤਿੰਨ ਬੌਣੇ ਗ੍ਰਹਿ ਹਨ - ਸੀਰੀਸ, ਪਲੂਟੋ ਅਤੇ ਏਰੀਸ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਖਗੋਲਸ਼ਾਸਤਰੀਆਂ ਨੇ ਤਾਰਾਂ ਅਤੇ ਗਰਹੋਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਤਾ - ਰਾਤ ਵਿੱਚ ਅਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਚਮਕਣ ਵਾਲੇ ਜਿਆਦਾਤਰ ਪਿੰਡ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪੂਰਬ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਲੋਂ ਉਠਦੇ ਹਨ, ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਰਫ਼ਤਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅਸਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪਿੰਡਾਂ ਦਾ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੂੱਜੇ ਦੇ ਸਾਪੇਖ ਵੀ ਕੋਈ ਤਬਦੀਲੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਤਾਰਾ ਕਿਹਾ ਗਿਆ। ਉੱਤੇ ਕੁੱਝ ਅਜਿਹੇ ਵੀ ਪਿੰਡ ਹਨ ਜੋ ਬਾਕੀ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਸਾਪੇਖ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਅੱਗੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਕਦੇ ਪਿੱਛੇ - ਯਾਨੀ ਕਿ ਉਹ ਘੁਮੱਕੜ ਸਨ।
Planet ਇੱਕ ਲੈਟਿਨ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਏਧਰ - ਉੱਧਰ ਘੁੱਮਣ ਵਾਲਾ। ਇਸ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਪਿੰਡਾਂ ਦਾ ਨਾਮ Planet ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਹਿ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸ਼ਨੀ ਦੇ ਪਰੇ੍ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਦੂਰਬੀਨ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ, ਇਸ ਲਈ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਪੰਜ ਗ੍ਰਹਿਆ ਦਾ ਗਿਆਨ ਸੀ, ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਗ੍ਰਹਿ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਜੋਤਿਸ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਵੱਖ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਜੋਤਿਸ਼ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਨੌਂ ਗ੍ਰਹਿ ਗਿਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਸੂਰਜ, ਚੰਦਰਮਾ, ਬੁੱਧ, ਸ਼ੁਕਰ, ਮੰਗਲ, ਗੁਰੂ, ਸ਼ਨੀ, ਰਾਹੂ ਅਤੇ ਕੇਤੁ।
ਸੂਰਜ ਮੰਡਲ |
---|
ਸੂਰਜ • ਬੁੱਧ • ਸ਼ੁੱਕਰ • ਪ੍ਰਿਥਵੀ • ਮੰਗਲ • ਬ੍ਰਹਿਸਪਤੀ • ਸ਼ਨੀ • ਯੂਰੇਨਸ • ਵਰੁਣ • ਪਲੂਟੋ • ਸੀਰੀਸ• ਹਉਮੇਆ • ਮਾਕੇਮਾਕੇ • ਐਰਿਸ |
ਗ੍ਰਹਿ • ਬੌਣਾ ਗ੍ਰਹਿ • ਉਪਗ੍ਰਹਿ - ਚੰਦਰਮਾ • ਮੰਗਲ ਦੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ • ਤਾਰਾਨੁਮਾ ਗ੍ਰਹਿ • ਬ੍ਰਹਿਸਪਤੀ ਦੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ • ਸ਼ਨੀ ਦੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ • ਯੂਰੇਨਸ ਦੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ • ਵਰੁਣ ਦੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ • ਯਮ ਦੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ • ਐਰਿਸ ਦੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ |
ਛੋਟੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ: ਉਲਕਾ • ਤਾਰਾਨੁਮਾ ਗ੍ਰਹਿ (ਤਾਰਾਨੁਮਾ ਗ੍ਰਹਿ ਘੇਰਾ ) • ਕਿੰਨਰ • ਵਰੁਣ-ਪਾਰ ਵਸਤੂਆਂ (ਕਾਈਪਰ ਘੇਰਾ/ਬਿਖਰਿਆ ਚੱਕਰ ) • ਧੂਮਕੇਤੂ (ਔਰਟ ਬੱਦਲ) • ਉੱਡਣ ਤਸ਼ਤਰੀ • ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ • ਚੰਦ ਗ੍ਰਹਿਣ |
This article uses material from the Wikipedia ਪੰਜਾਬੀ article ਗ੍ਰਹਿ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ਇਹ ਸਮੱਗਰੀ CC BY-SA 4.0 ਹੇਠ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ਪੰਜਾਬੀ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.