ਅਮਰੀਕੀ ਗ੍ਰਹਿ ਯੁੱਧ

ਅਮਰੀਕੀ ਖ਼ਾਨਾਜੰਗੀ, ਜਿਹਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਵਲ ਵਾਰ (ਖ਼ਾਨਾਜੰਗੀ) ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ਼ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, 1861 ਤੋਂ 1865 ਤੱਕ, ਏਕੇ (ਸੰਘ) ਦੀ ਹੋਂਦ ਜਾਂ ਮਹਾਂ-ਸੰਘ ਵਾਸਤੇ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੱਢਣ ਲਈ ਵਾਪਰੀ ਇੱਕ ਖ਼ਾਨਾਜੰਗੀ ਸੀ। ਜਨਵਰੀ 1861 ਵਿਚਲੇ 34 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੱਤ ਦੱਖਣੀ ਗ਼ੁਲਾਮ ਰਾਜਾਂ ਨੇ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਯੂਨਾਈਟਡ ਸਟੇਟਸ ਤੋਂ ਅਲਹਿਗਦੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਇਕੱਤਰ ਰਾਜ ਬਣ ਗਏ। ਇਹ ਕਨਫ਼ੈਡਰੇਟ ਜਾਂ ਮਹਾਂ-ਏਕਾ, ਜਿਹਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਦ ਸਾਊਥ ਮਤਲਬ ਦੱਖਣ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਵਧ ਕੇ 11 ਰਾਜਾਂ ਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਆਪਣਾ ਹੱਕ ਤੇਰਾਂ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਵਧੀਕ ਪੱਛਮੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਉੱਤੇ ਜਤਾਉਂਦਾ ਸੀ ਪਰ ਇਹਨੂੰ ਕਿਸੇ ਬਾਹਰਲੇ ਮੁਲਕ ਵੱਲੋਂ ਸਫ਼ਾਰਤੀ ਮਾਨਤਾ ਨਹੀਂ ਹਾਸਲ ਹੋਈ ਸੀ। ਜਿਹੜੇ ਰਾਜ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਰਹੇ ਅਤੇ ਵੱਖਰੇ ਨਾ ਹੋਏ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇਕੱਠ ਨੂੰ ਯੂਨੀਅਨ (ਮੇਲ) ਜਾਂ ਦ ਨੌਰਥ (ਉੱਤਰ) ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਖ਼ਾਨਾਜੰਗੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਦੀ ਰੀਤ ਦੇ ਫੁੱਟ-ਪਾਊ ਮੁੱਦੇ ਵਿੱਚ ਵੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਖ਼ਾਸ ਕਰ ਕੇ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਵਾਧੇ ਵਿੱਚ। ਚਾਰ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਟੱਕਰ ਮਗਰੋਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਯੂਨੀਅਨ ਅਤੇ ਕਨਫ਼ੈਡਰੇਟ ਦੇ ਛੇ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫ਼ੌਜੀ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਿਆ, ਮਹਾਂ-ਏਕਾ ਢਹਿ-ਢੇਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਪਿੱਛੋਂ ਮੁੜ-ਉਸਾਰੀ ਅਤੇ ਕੌਮੀ ਏਕੇ ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਅਤੇ ਅਜ਼ਾਦ ਹੋਏ ਗ਼ੁਲਾਮਾਂ ਦੇ ਘਰੇਲੂ ਹੱਕਾਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਅਮਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ।