Germania: Stat te l'Europa zentrela

La Germania (gherdëina: Germania, Deutschland, Paejes tudësc o nce Daiclont, badiot y fascian: Germania, tudësch: Deutschland (scota su)), ufizielmënter la Republica Federela Tudëscia (tudësch: Bundesrepublik Deutschland (scota su)), ie n stat te l'Europa zentrela.

Articul per Ladin Gherdëina Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa

Cun na populazion de 84 358 845 ai 31 dezëmber 2022 iel l stat cun la segonda majera populazion te l'Europa do la Ruscia y l stat cun la majera populazion te l'Union Europea. La Germania ie danter l mer baltich y l mer dl nord a nord y la Elpes a sud, cun na spersa de 357 027 km². La Germania cunfina cun la Danimarca a nord, la Republica Ceca y Polonia a est, l'Austria y la Svizra a sud, y la Franzia, l Luxemburg, l Belje y i Paejes Basc a vest. La capitela y majera zità ie Berlin, l zënter de la finanza ie Frankfurt y la majera zona urbana ie la Ruhr. La Germania ie fata de 16 stac federei. L majer stat per spersa ie l Paiern, l majer per populazion ie l Nordrhein-Westfalen.

Republica Federela Tudëscia
Bundesrepublik Deutschland
Bandiera de Republica Federela Tudëscia
Bandiera de Republica Federela Tudëscia
Blason de Republica Federela Tudëscia
Blason de Republica Federela Tudëscia
Bandiera Blason
Motto
Einigkeit und Recht und Freiheit
(Ladin: "Unità y Dërt y Lidëza")
Inn
Deutschlandlied
(Ladin: "Ciantia de la Germania")
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa
Inuem ufiziel Bundesrepublik Deutschland
Rujeneda ufiziela Tudësch
Capitela Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa Berlin
Geografia
Spersa 357 587,8 km²
Ega 2,3%
Demografia
Populazion 84 358 845 ab.
(31 dezëmber 2022)
Densità 235,9 ab./km²
Cumpëida dla fertilità 1,39 (2014)
Guviern
Forma de guviern Republica parlamentera federela
Presidënt Frank-Walter Steinmeier
Canzelier Olaf Scholz (SPD)
Economia
PIB (numinel)
• de ndut
• a persona
(2023)
$4 121 miliarc
$48 853
PIB (VPC)
• de ndut
• a persona
(2021)
$4 743 miliarc
$56 224
Munëida Euro (€)
CVN

19%

Auter
Codesc Internet .de
Prefis dl telefon +49
Furnea a

man drëta

Codesc ISO 3166 DE
Indesc dl Svilup Uman 0,942 (scialdi aut)
Coefizient Gini 31,7 (mesan)

La Germania ie na gran putënza cun na economia sterscia, che ie la majera te l'Europa y la cuarta majera al mond.

Geografia

Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa 
Cherta topografica de la Germania

Tlima

Temperatures mesanes y prezipitazions per Berlin
Jen Fau Mer Aur Mei Jun Lug Ago Set Uto Nov Dez
Mesaria mascima (°C) 2,9 4,2 8,5 13,2 18,9 21,6 23,7 23,6 18,8 13,4 7,1 4,4 Ø 13,4
Mesaria minima (°C) −1,9 −1,5 1,3 4,2 9,0 12,3 14,3 14,1 10,6 6,4 2,2 −0,4 Ø 5,9
Prezipitazions (mm) 42,3 33,3 40,5 37,1 53,8 68,7 55,5 58,2 45,1 37,3 43,6 55,3 Σ 570,7
Dis cun prezipitazions (d) 10,0 8,0 9,1 7,8 8,9 9,8 8,4 7,9 7,8 7,6 9,6 11,4 Σ 106,3
T
e
m
p
e
r
a
t
u
r
a
2,9
−1,9
4,2
−1,5
8,5
1,3
13,2
4,2
18,9
9,0
21,6
12,3
23,7
14,3
23,6
14,1
18,8
10,6
13,4
6,4
7,1
2,2
4,4
−0,4
Jen Fau Mer Aur Mei Jun Lug Ago Set Uto Nov Dez
P
r
e
z
i
p
i
t
a
z
i
o
n
s
42,3
33,3
40,5
37,1
53,8
68,7
55,5
58,2
45,1
37,3
43,6
55,3
  Jen Fau Mer Aur Mei Jun Lug Ago Set Uto Nov Dez
Funtana: DWD, Daten: 1971–2000


Temperatures mesanes y prezipitazions per Minca
Jen Fau Mer Aur Mei Jun Lug Ago Set Uto Nov Dez
Mesaria mascima (°C) 4,7 7,5 10,8 16,2 19,5 24,4 26,2 26,2 20,5 15,3 9,2 6,8 Ø 15,6
Mesaria (°C) 1,5 3,8 6,5 10,8 14,4 19,1 20,7 20,5 15,5 10,9 5,9 3,6 Ø 11,1
Mesaria minima (°C) −1,6 0,1 2,2 5,5 9,3 13,8 15,2 14,9 10,5 6,6 2,7 0,4 Ø 6,7
Prezipitazions (mm) 71 67 43 52 137 101 103 113 83 65 53 45 Σ 933
Ëures de surëdl (h/d) 2,0 2,7 4,1 5,1 6,4 6,8 7,6 6,9 5,6 4,2 2,2 1,6 Ø 4,6
Dis cun prezipitazions (d) 17 13 14 12 16 14 15 13 14 14 14 14 Σ 170
Tume (%) 83 83 77 72 73 73 73 75 78 82 86 86 Ø 78,4
T
e
m
p
e
r
a
t
u
r
a
4,7
−1,6
7,5
0,1
10,8
2,2
16,2
5,5
19,5
9,3
24,4
13,8
26,2
15,2
26,2
14,9
20,5
10,5
15,3
6,6
9,2
2,7
6,8
0,4
Jen Fau Mer Aur Mei Jun Lug Ago Set Uto Nov Dez
P
r
e
z
i
p
i
t
a
z
i
o
n
s
71
67
43
52
137
101
103
113
83
65
53
45
  Jen Fau Mer Aur Mei Jun Lug Ago Set Uto Nov Dez

Storia

Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa 
La Confederazion Tudëscia tl 1815.

N grum de tribù germaniches vivova tl nord de la Germania bel te l'antichità. Dal 10ejim secul inant à gran pert di raions de la Germania fat pert dl San Mper Roman. Ntan l 16ejim secul ie i raions tl nord de la Germania deventei pert de la refurmazion protestanta. Do la vieres Napoleoniches se à l San Mper Roman desfà tl 1806 y la Confederazion Tudëscia ie stata metuda su tl 1815. Tl 1871 se à duc i paejes tudësc metù adum y à furmà l Mper Tudësch sota la dominazion pruscia. Do la Prima Gran Viera y la revoluzions ie stata metuda su la republica de Weimar, che à durà nfin al 1933, canche l partit nazista ie ruà tl guviern. Da ilò inant ie la Germania stata na ditatura che à purtà mo na viera te l'Europa y l Holocaust. Do la segonda viera mundiela fova la Germania per n pez sota la aministrazion de i aleac y ie po stata spartida su te doi stac. Chis ie inò unic adum tl 1989.

Spartizion aministrativa

La Germania, coche republica federela, ie metuda adum da 16 stac federei (tudësch: Bundesländer o mé Länder). Chisc ie stai metui su tl ovest tl 1949 cun la creazion de la Republica Federela Tudëscia, y chëi tl est ie stai metui su tl 1990 do la reunificazion tudëscia.
A trëi de chisc stac ti vëniel dit Stadtstaaten (zità-stat), ajache si spersa cuer mé chëla de na zità. Chisch ie Bremen, Hamburg y Berlin. L majer stat per spersa ie l Paiern, l majer per populazion ie l Nordrhein-Westfalen.

Lista de i stac federei

Liej de plu tl articul: Stac federei de la Germania

Blason Stat Codesc Da l'ann Capitela Majera zità Spersa
(km2)
Populazion
(dez. 2019)
Pop.
per km2
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Baden-Württemberg BW 1952 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Stuttgart Stuttgart 35 752 11 100 394 310
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Paiern
(Bayern)
BY 1949 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Minca
(München)
Minca
(München)
70 552 13 124 737 185
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Berlin BE 1990 892 3 669 491 4 086
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Brandenburg BB 1990 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Potsdam Potsdam 29 479 2 521 893 85
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Bremen
HB 1949 419 681.202 1.630
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Hamburg
HH 1949 755 1.847.253 2.439
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Hessen
HE 1949 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Wiesbaden Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Frankfurt sul Main
(Frankfurt am Main)
21.115 6.288.080 297
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Niedersachsen
NI 1949 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Hannover
Hannover 47.609 7.993.448 168
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Mecklenburg-Vorpommern MV 1990 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Schwerin Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Rostock 23.180 1.609.675 69
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Nordrhein-Westfalen
NW 1949 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Düsseldorf Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Köln 34.085 17.932.651 526
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Rheinland-Pfalz
RP 1949 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Mainz Mainz 19.853 4.084.844 206
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Saarland SL 1957 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Saarbrücken Saarbrücken 2.569 990.509 386
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Sachsen
SN 1990 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Dresden Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Leipzig 18.416 4.077.937 221
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Sachsen-Anhalt
ST 1990 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Magdeburg Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Halle (Saale) 20.446 2.208.321 108
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Schleswig-Holstein SH 1949 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Kiel Kiel 15.799 2.896.712 183
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Thüringen
TH 1990 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Erfurt Erfurt 16.172 2.143.145 133

Ziteies

Liej de plu tl articul: Lista de la majera ziteies te la Germania

Chësta tabela mostra la ziteies te la Germania cun n plu de 500 000 abitanc cun lepro i raions metropolitans:

Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa 
Berlin
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa 
Hamburg
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa 
Minca

Zità Populazion Agglomerazion Raion metropolitan

Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa 
Köln
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa 
Frankfurt sul Main
Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa 
Stuttgart

01 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Berlin 3.664.088 4.630.000 06.120.000
02 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Hamburg 1.852.478 2.820.000 [00]05.360.000
03 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Minca 1.488.202 2.210.000 05.990.000
04 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Köln 1.083.498 4.910.000 10.680.000
05 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Frankfurt sul Main 0.764.104 2.710.000 05.720.000
06 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Stuttgart 0.630.305 2.360.000 05.300.000
07 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Düsseldorf 0.620.523 4.910.000 10.680.000
08 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Leipzig 0.597.493 1.200.000 02.400.000
09 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Dortmund 0.587.696 5.610.000 10.680.000
10 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Essen 0.582.415 5.610.000 10.680.000
11 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Bremen 0.566.573 0.990.000 02.730.000
12 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Dresden 0.556.227 0.830.000 02.400.000
13 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Hannover 0.534.049 1.130.000 03.830.000
14 Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa  Nürnberg 0.515.543 1.350.000 03.560.000

*) Situazion ai 31 dezëmber 2020

Referënzes


Europa

Albania • Andora • Austria • Aserbaigian • Armenia • Belje • Bieloruscia • Bosnia y Herzegovina • Bulgaria • Republica Ceca • Cipre • Croazia • Danimarca • Estonia • Finlandia • Franzia • Germania • Grecia • Georgia • Islanda • Irlanda • Kosovo • Letonia • Liechtenstein • Lituania • Luxemburg • Macedonia dl Nord • Malta • Moldova • Monaco • Montenegro • Norvegia • Paejes Basc • Polonia • Portugal • Riam Unì • Romania • Ruscia • San Marino • Serbia • Slovachia • Slovenia • Spania • Svezia • Svizra • Talia • Turchia • Ucraina • Ungaria • Zità dl Vatican


Vocabolar dl ladin leterar

Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa 
Germania

Germania 6 1878 Germania (DeclaraJM, SantaGenofefa1878:1)
gad. Germania Badia Germania grd. Germania fas. Germania fod. Germania LD Germania
topon.
<(gad. P/P 1966, grd. F 2002; DLS 2002, fas. DLS 2002; DILF 2013, fod. DLS 2002, LD DLS 2002) a) Dopo che la löm dl Cristianejim â fat sparí les scurités dl’ idolatria en Germania - ti lüsc todësc - ára nia püch smorjelé i costüms groi de chëra jënt amanta dla vera Dopo che la lum d’l Cristianesimo ā fatt sparì les scuritès d’l’ idolatrìa in Germania - in t’ i lusc’ todesc’ - àla nia puc smorjelè i costumi grŏi de chella jent amante d’la verra DeclaraJM, SantaGenofefa1878:1 (Badia).

Germania: Geografia, Storia, Spartizion aministrativa 
Luesc todesc

Luesc todesc (gad.) Ⓘ Germania Ⓓ Deutschland ◇ a) Dopo che la löm dl Cristianejim â fat sparí les scurités dl’ idolatria en Germania - ti lüsc todësc - ára nia püch smorjelé i costüms groi de chëra jënt amanta dla vera Dopo che la lum d’l Cristianesimo ā fatt sparì les scuritès d’l’idolatrìa in Germania - in t’i lusc’ todesc’ - àla nia puc smorjelè i costumi grŏi de chella jent amante d’la verra DeclaraJM, SantaGenofefa1878:1 (Badia).

Tags:

Germania GeografiaGermania StoriaGermania Spartizion aministrativaGermania ReferënzesGermania Vocabolar dl ladin leterarGermaniaAiuto:IPA/tudësch standardAustriaBadiotBeljeBerlinDanimarcaDe-Bundesrepublik Deutschland.oggDe-Deutschland.oggElpesEuropa zentrelaFrankfurt sul MainFranziaLadin fascianLadin gherdëinaLingaz tudëschLuxemburgNfurmazions sun chësta uscNordrhein-WestfalenPaejes BascPaiernPoloniaRepublica CecaRuhrRusciaStac federei de la GermaniaStatSvizraUnion europea

🔥 Trending searches on Wiki Lingaz:

Max Payne 3DunajecAraniOblast Autonom JudierPowerballPauli ArbareiDouglas PeakVietnamGondecourtGodapiasalDresdenCodesc FIPSPoliticaLaoziHyden (Kentucky)UniejaChëutaCatarNaturaPionCristianejimAstronomiaCuster (South Dakota)Orcs Must Die! 3Lingaz grechFranziaSciohComunicazionDevils TowerDrauTucumcari (New Mexico)IemenArgentinaHoughton Lake (Michigan)Monte SpadaPerdido (Alabama)RuandaArmeniaMoenaRignano sull'ArnoStac Unii d’AmericaPröma Gran VeraFerquesPapua Nueva GuineaBeasainSunnyvale (California)TokioVermellesLiberiaNghiltieraPsicologiaTimberbornKreis RecklinghausenRegions de la FranziaPakistanS-chanfRoscommon (Michigan)PeschadoiresMoscauBeljeSchwäbisch GmündLingazVocabolar dl ladin leterarPurcelBorgosatollo🡆 More