SARS-CoV-2 (ағылш.
Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2), бұған дейін 2019-nCoV (ағылш. 2019 novel coronavirus), бейресми Ухань коронавирусы деп те аталады, тыныс алу жолдарының инфекциясын тудыратын, адамнан адамға берілетіні дәлелденген жұқпалы вирус. Алғаш рет Ухань (Хубэй, Қытай) билігі анықтаған, қазіргі таңда жалғасып жатқан COVID-19 індетінің қоздырғышы.
SARS-CoV-2 | ||||
Ғылыми топтастырылуы | ||||
---|---|---|---|---|
Патшалық | ||||
Тұқымдас | Коронавирустар | |||
Түр | Жаңа коронавирус (2019-nCoV) | |||
Халықаралық ғылыми атауы | ||||
SARS-CoV-2 | ||||
| ||||
| ||||
Балтимур бойынша тобы | ||||
IV: Біржіпшелі (+)РНҚ-сы бар вирустар | ||||
|
Алғашқыда індет ошағы теңіз өнімдері мен мал базарында анықталды деп хабарланғандықтан, вирус зоонозды инфекция болуы мүмкін деген болжам пайда болды, алайда әлі расталмады. Осы вирус пен басқа да белгілі вирус түрлерінің генетикалық құрылымын салыстыру барысында, оның SARS-CoV (79.5%) және әзірге байланысы зерттеліп жатқан жарғанат коронавирусының (96%) құрылымына ұқсайтыны анықталған.
Атауы вирус вирионының түрі тәжге ұқсайтындықтан, жаңа латын тіліндегі сorona (күн тәжі) және viridae (вирустар) сөздерінің бірігуінен құралған. Қазақстаның кей БАҚ өкілдері вирус атауын тәж вирусы, тәжвирус деп те жазып жүр. Бұдан бөлек вирустың Ухань короновирусы, Уханьдағы теңіз өнімдерін базарының пневмония вирусы және Ухань пневмониясы деген атаулары бар.
2019 жылы, желтоқсанның басында инфекция алғаш рет адамнан анықталды. Молекула сағатын қолдану арқылы анықтауда инфекцияның туындау уақыты шамамен сондай не одан ертерек екені белгілі болды. 2019-nCoV ошағы желтоқсанның ортасында Қытайдың Ухань қаласында анықталды. Жарияланған геном негізінде филогенетикалық зерттеу жүргізіліп, инфекицяның вирус жұқтырған жануардан берілуі мүмкін деген болжам туындады. Кейін вирус Қытай құрлығының басқа провинцияларына және Тайланд, Жапония, Тайуан, Оңтүстік Корея, Аустралия, Франция және Құрама Штаттарыға таралды.
2020 жылдың 21 ақпанындағы дерекке сәйкес әлем бойынша 76,779, адам вирус жұқтырғаны белгілі, оның 75,467 Қытай құрлығынан Қытайдан тыс жұқтырғандар не Уханьда болған, не сол өңірде болған адамман тікелей байланысқа түскен. Әзірге белгілі мәлімет бойынша барлығы 2,247 адам көз жұмған.
2019-nCoV коронавирусының белгілері пневмония не ауыр жіті респираторлы синдром әйгіленімдеріне ұқсас:
Кеуде торы рентгенографиясында екі өкпенің бірдей зақымдалуын көруге болады. Ауруханаға түскен кездегі өмір көрсеткіштері (дене қызымы, жүректің жиырылу жиілігі не пульс, тыныс жиілігі, қан қысымы) тұрақты. Қан талдауында лейкоциттердің төмендеуі (лейкопеня мен лимфопения) анықталады.
Инкубациялық кезең 6-12 күнге созылады. Егер адамнан адамға жұқса, бес күннен аспайды. Көбіне жануардан берілген кезде инкубациялық кезеңнің ұзаруы жүреді.
Мәліметтерді алдын ала талдау нәтижесі бойынша науқас адаммен жанасқанда жұқпалылықтың жоғарылауы анықталған.
Вирустың адамнан адамға берілетіні анықталып, дәлелденді.
Дүние жүзілік денсаулық сақтау ұйымы 2019-nCoV коронавирусын жұқтыру қаупін төмендету үшін қажет ұсынымдар жариялады:
Дәл қазір вирусқа қарсы арнайы ем жоқ, алайда бұрыннан бар вирусқақарсы препараттар негізінде шығарылуы мүмкін.
This article uses material from the Wikipedia Қазақша article SARS-CoV-2, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Мәлімет CC BY-SA 4.0 лицензиясы аясында қолжетімді (басқа шарттар көрсетілмеген жағдайда). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Қазақша (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.