ସିଫିଲିସ୍
ସିଫିଲିସ୍ ଏକ ଯୌନସଞ୍ଚାରିତ ସଂକ୍ରମଣ ରୋଗ ଯାହା ଟ୍ରେପୋନେମା ପାଲିଡମ୍ (ପାଲିଡମ୍ ଉପସ୍ପେସି) ନାମକ ଜୀବାଣୁଦ୍ୱାରା ହୁଏ । ସଞ୍ଚାରଣର ପ୍ରାଥମିକ ପଥ ହେଲା ଯୌନ ସ୍ପର୍ଶ; ଏହା ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ମାଆଠାରୁ ଫିଟସ୍ ବା ଗର୍ଭସ୍ଥ ଶିଶୁକୁ ସଞ୍ଚାରିତ ହୋଇ ଜନ୍ମଗତ ସିଫିଲିସ୍ ହୁଏ । ସମ୍ପର୍କୀୟ ଟ୍ରେପୋନେମା ପାଲିଡମ୍ ଯୋଗୁ ୟଜ୍ ରୋଗ (ପର୍ଟେନ୍ୟୁ ଉପବିଭାଗ) ଓ ବେଜେଲ ରୋଗ (ଏଣ୍ଡେମିକମ୍) ମଧ୍ୟ ହୁଏ । ଏହି ରୋଗର ଚିହ୍ନ ଓ ଲକ୍ଷଣ ସମୂହ ରୋଗର ଚାରୋଟି ପାବଚ୍ଛ ବା ସ୍ଟେଜ୍ (ପ୍ରାଇମେରି, ସେକଣ୍ଡାରି, ଲେଟେଣ୍ଟ ଓ ଟର୍ସିଆରି) ଉପରେ ଥିବା ଅବସ୍ଥା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ । ପ୍ରଥମ ସ୍ଟେଜରେ ଗୋଟିଏ ସାଙ୍କର ଦେଖାଯାଏ ଯେଉଁଥିରେ ଗୋଟିଏ ଟାଣ, ଯନ୍ତ୍ରଣାବିହୀନ ଓ ଗଲୁ ନ ହେଉଥିବା ଚର୍ମ ଘାଆ ଦେଖାଯାଏ, କିନ୍ତୁ ଅନେକ ଗୁଡ଼ିଏ ଘାଆ ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ । ଏହା ପୁରୁଷ ଯୌନାଙ୍ଗରେ, ମହିଳାଙ୍କ ପ୍ରଜନନ ପଥରେ,ପାଟିରେ ଓ ମଳଦ୍ୱାରରେ ହୁଏ । ପ୍ରଥମ ଜୀବାଣୁ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିବାର ୨୧ ଦିନ ପରେ ଏହି ରୋଗ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ଓ ଚିକିତ୍ସା ବିହୁନେ ୪ରୁ ୮ ସପ୍ତାହ ମଧ୍ୟରେ ଉପଶମ ହୋଇଯାଏ । ଦ୍ୱିତୀୟକ ବା ସେକେଣ୍ଡାରି ସିଫିଲିସ୍ରେ (secondary syphillis) ରାସ୍ ହୁଏ ଓ ଏହା ପାପୁଲି ଓ ପାଦରେ ହୁଏ । ପାଟି ଓ ଯୋନୀ ମଧ୍ୟରେ ଦେଖାଯାଏ । ଲୁକ୍କାୟିତ ସିଫିଲିସ୍ରେ (latent syphillis) କୌଣସି ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ ଓ ଏହା ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ରହିଥାଏ । ତୃତୀୟକ ବା ଟର୍ସିଆରି ସିଫିଲିସ୍ରେ (tertiary syphillis) ଗମାସମୂହ (ନରମ ଅଣ-କର୍କଟ ବୃଦ୍ଧି),ସ୍ନାୟୁ ରୋଗ କିମ୍ବା ହୃଦ୍ ରୋଗ ହୁଏ । ଏହି ରୋଗ ବିରାଟ ଅନୁକରଣୀୟ ରୋଗ (the great imitator) ନାମରେ ମଧ୍ୟ ପରିଚିତ କାରଣ ଏହା ଅନିୟମିତ ଓ ଅନ୍ୟ ରୋଗମାନଙ୍କର ବିବିଧ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଏ ।
| ସିଫିଲିସ୍ | |
|---|---|
 ଇଲେକ୍ଟ୍ରନ ଅଣୁବୀକ୍ଷଣ ଯନ୍ତ୍ରରେ ଦେଖାଯାଥିବା ଟ୍ରେପୋନେମା ପାଲିଡମ୍ | |
| ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ ଓ ବାହାର ସ୍ରୋତ | |
| ସ୍ପେଶାଲିଟି | ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗ[*], dermatology[*] |
| ଆଇସିଡ଼ି-୧୦ | A50.-A53. |
| ଆଇସିଡ଼ି-୯-ସିଏମ୍ | 090-097 |
| ରୋଗ ଡାଟାବେସ | 29054 |
| ମେଡ଼ିସିନ-ପ୍ଲସ | 000861 |
| ଇ-ମେଡ଼ିସିନ | med/2224 emerg/563 derm/413 |
| Patient UK | ସିଫିଲିସ୍ |
| MeSH | D013587 |
ସିଫିଲିସ୍ ରୋଗ ଯୌନ କ୍ରିୟା ସମୟରେ ସଞ୍ଚାରିତ ହୁଏ । ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ବା ପ୍ରସବ ସମୟରେ ମାତାଠାରୁ ଶିଶୁକୁ ରୋଗ ସଞ୍ଚାରିତ ହୋଇ ଜନ୍ମଜ ସିଫିଲିସ୍ ରୋଗ ହୁଏ । ଟ୍ରେପାନୋମା ପାଲିଡମ ସମ୍ପର୍କୀୟ ଅନ୍ୟ ମାନବ ରୋଗ ମଧ୍ୟ ହୁଏ, ଯଥା:- ୟଜ୍ (ସବ୍ସ୍ପେସି ପର୍ଟେନ୍ୟୁ)ଦ୍ୱାରା (subspecies pertenue) , ପିଣ୍ଟା ରୋଗ (ସବ୍ସ୍ପେସି କରାଟେଅମ)ଦ୍ୱାରା (subspecies carateum) ଓ ବେଜେଲ (ସବ୍ସ୍ପେସି ଏଣ୍ଡେମିକମ)ଦ୍ୱାରା (subspecies endemicum) ହୁଏ । ଏହି ରୋଗ ସାଧାରଣତଃ ରକ୍ତ ପରୀକ୍ଷା ଓ ଡାର୍କ ଫିଲ୍ଡ ମାଇକ୍ରୋସ୍କୋପିଦ୍ୱାରା ଜୀବାଣୁ ଚିହ୍ନଟ କରି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ସମସ୍ତ ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳାଙ୍କର ଏହି ପରୀକ୍ଷା କରିବାକୁ ସେଣ୍ଟର ଫର ଡିଜିଜ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ ସୁପାରିସ କରୁଛି ।
ଯୌନ ସମ୍ପର୍କ ନ ରଖିବା ବା ଯଦି ରଖାଯାଏ ତା'ହେଲେ ଲେଟେକ୍ସ କଣ୍ଡୋମ ବ୍ୟବହାର କରିବାଦ୍ୱାରା ଏହି ସଂକ୍ରମଣ କମ କରିହୁଏ । ସିଫିଲିସ୍ ରୋଗ ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ ଚିକିତ୍ସାରେ ଭଲ ହୋଇଯାଏ । ସର୍ବାଧିକ ପସନ୍ଦ ଯୋଗ୍ୟ ବେଞ୍ଜାଥିନ ପେନିସିଲିନ ଜି ଇଞ୍ଜେକସନ ମାଂସପେଶୀରେ ଅଧିକାଂଶ କେଶ୍ରେ ଦିଆଯାଏ । ପେନିସିଲିନ ଆଲର୍ଜି ଥିବା ରୋଗୀଙ୍କୁ ଡକ୍ସିସାଇକ୍ଲିନ ବା ଟେଟ୍ରାସାଇକ୍ଲିନ ଦିଆଯାଇପାରେ । ନିଉରୋସିଫିଲିସ ରୋଗ ଥିଲେ ପେନିସିଲିନ ଜି ପୋଟାସିଅମ ବା ସେଫଟ୍ରିଆକ୍ସୋନ ଔଷଧ ଶିରାଭ୍ୟନ୍ତର ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ । ଚିକିତ୍ସା ସମୟରେ ଜ୍ୱର, ମୁଣ୍ଡବଥା ଓ ମାଂସପେଶୀ ଯନ୍ତ୍ରଣା ହୋଇପାରେ ଯାହାକୁ ଜାରିସ୍କ-ହର୍କସ୍ହେମର ରିଆକସନ୍ ନାମ ଦିଆଯାଇ ଥାଏ ।
ସନ ୨୦୧୩ରେ ୩୧୫,୦୦୦ ଲୋକଙ୍କୁ ସିଫିଲିସ ସଂକ୍ରମଣ ହୋଇଥିଲା । ସନ ୧୯୯୦ରେ ଏହି ରୋଗ ଯୋଗୁ ୨୦୨,୦୦୦ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ସନ ୨୦୧୦ରେ ଏହା କମିଯାଇ ୧୧୩,୦୦୦ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା । ସନ ୧୯୪୦ରେ ପେନିସିଲିନ ଉପଲବ୍ଦ ହେବା ପରଠାରୁ ଏହି ରୋଗୀ ସଂଖ୍ୟା କମିଥିବା ବେଳେ ସନ ୨୦୦୦ ପରେ ଏଚ.ଆଇ.ଭି ଯୋଗୁ ଏହାର ସଂଖ୍ୟା ପୁନଶ୍ଚ ବୃଦ୍ଧି ହେଉଛି । କିଛି ଅଂଶରେ ଏହାର କାରଣ ରୂପେ ଏକାଧିକ ଯୌନସାଥୀ, ବେଶ୍ୟାବୃତ୍ତି, କମ କଣ୍ଡୋମ ବ୍ୟବହାର ଓ ସମଲିଙ୍ଗି ପୁରୁଷ ସଙ୍ଗମକୁ ଦାୟୀ କରାଯାଉଛି । ସନ ୨୦୧୫ରେ ପ୍ରଥମ ରାଷ୍ଟ୍ରରୁପେ କ୍ୟୁବାରେ ମାତା-ଶିଶୁ ସିଫିଲିସ ସଂକ୍ରମଣ ମୂଳୋତ୍ପାଟନ ହୋଇଥିଲା ।
ଆଧାର
This article uses material from the Wikipedia ଓଡ଼ିଆ article ସିଫିଲିସ୍, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ଦର୍ଶାଯାଇନଥିଲେ ସମସ୍ତ ବିଷୟବସ୍ତୁ CC BY-SA 4.0 ରେ ଉପଲବ୍ଧ । Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ଓଡ଼ିଆ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.