ସାଧୁ ମେହେର: ଅଭିନେତା, ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ

ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ସାଧୁ ମେହେର
ସାଧୁ ମେହେର (ବାମ), ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀଙ୍କ (ଡାହାଣ)ଠାରୁ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ଗ୍ରହଣ କରୁଛନ୍ତି
ଜନ୍ମ	(1940-01-01)୧ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୪୦ ଗୁଡଭେଲିପଦର, ବୌଦ୍ଧ, ଓଡ଼ିଶା
ମୃତ୍ୟୁ	୨ ଫେବୃଆରୀ ୨୦୨୪(2024-02-02) (ବୟସ ୮୪) ମୁମ୍ବାଇ
ବୃତ୍ତି(ସମୂହ)	ଅଭିନେତା, ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ
ସକ୍ରିୟ ବର୍ଷ	୧୯୬୯-୨୦୦୭
ସମ୍ପର୍କୀୟ	ରାଧାମୋହନ ମେହେର (ପିତା) ଦୀପ୍ତି ମେହେର (ମାତା)
ପୁରସ୍କାର	ପଦ୍ମଶ୍ରୀ, ୨୦୧୭, ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଅଭିନୟ ନିମନ୍ତେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ପୁରସ୍କାର, ୧୯୭୪

୨୦୨୪ ମସିହା ଫେବୃଆରୀ ୨ ତାରିଖରେ ତାଙ୍କ ମୁମ୍ବାଇସ୍ଥିତ ବାସଭବନରେ ୮୪ ବୟସରେ ତାଙ୍କର ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।

ସାଧୁ ମେହେର ୧୯୪୦ ମସିହା ଜାନୁଆରୀ ପହିଲା ତାରିଖରେ ବୌଦ୍ଧ ଜିଲ୍ଲାର କଣ୍ଟାମାଳ ବ୍ଲକ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଗୁଡଭେଲି ପଦର ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତା ରାଧାମୋହନ ମେହେର ଜଣେ ବୁଣାକାର ଥିଲେ ଓ ତାଙ୍କ ମାତାଙ୍କ ନାମ ଥିଲା ଦୀପ୍ତି ମେହେର । ଗାଁ ସ୍କୁଲରେ ତୃତୀୟ ଶ୍ରେଣୀ ଯାଏ ପଢ଼ିବା ପରେ ମାମୁଁ ଘର ସୁବର୍ଣ୍ଣପୁର ଜିଲ୍ଲା ତରଭାରେ ସପ୍ତମ ଶ୍ରେଣୀ ଏବଂ ପରେ ସୋନପୁରର ମହାରାଜା ହାଇସ୍କୁଲରେ ଅଷ୍ଟମ ଶ୍ରେଣୀରେ ସେ ପଢ଼ିଲେ । ପରେ ବଲାଙ୍ଗୀର ପି.ଆର. ହାଇସ୍କୁଲରୁ ମ୍ୟାଟ୍ରିକ ପାସ କରି ସମ୍ବଲପୁର ଗଂଗାଧର ମେହେର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରୁ କଳାରେ ସ୍ନାତକ (ବି.ଏ.) ପଢ଼ିଥିଲେ । ପିଲାଦିନରୁ ସେ ଅଭିନୟ ପ୍ରତି ଆକର୍ଷିତ ଥିଲେ । ମଞ୍ଚରେ ଅଭିନୟ କରୁଥିବା ସମୟରେ ତାଙ୍କୁ ପିତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁଖବର ମିଳିଥିଲା । ସ୍ନାତକ ଶିକ୍ଷାପରେ ସେ ଅଭିନୟରେ ଡିପ୍ଲୋମା କରିବା ପାଇଁ କଲିକତାର ରବୀନ୍ଦ୍ର ଭାରତୀ ଯାଇଥିଲେ । ସେଠାରେ ସେ ପ୍ରଥମ ଓଡ଼ିଆ ଛାତ୍ର ଭାବରେ ମଞ୍ଚ ଓ ସିନେମା ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ପୁଣେର ଫିଲ୍ମ ଏଣ୍ଡ ଟେଲିଭିଜନ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ଅଫ ଇଣ୍ଡିଆ ଯାଇ ଅଭିନୟରେ ଡିପ୍ଲୋମା ହାସଲ କରିଥିଲେ ।

୧୯୬୬–୧୯୭୩: ପ୍ରାରମ୍ଭିକ କାର୍ଯ୍ୟ

ପୁଣେରେ ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣ ପରେ ପରେ ୧୯୬୬ରେ ବମ୍ବେ ଯାଇ ସେଠାରେ ସିନେମାରେ ଅଭିନୟ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ସେଠାରେ ଛଅ ବର୍ଷ ଧରି ଭଲ ଅଭିନୟ ପାଇଁ ସୁଯୋଗ ପାଇବାରେ ସଂଘର୍ଷ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା । ତା'ପରେ ସେ ମଞ୍ଚ ଅଭିନୟ ଆରମ୍ଭ କରି ସତ୍ୟଦେବ ଦୁବେଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାରେ ଅନେକ ନାଟକରେ ଅଭିନୟ କରିଥିଲେ । ସେ ହିନ୍ଦୀ ଥିଏଟର ୟୁନିଟରେ ଯୋଗଦେଇ ଅମରୀଶ ପୁରୀ, ନସିରୁଦ୍ଦିନ ଶାହା, ଶବାନା ଆଜମୀ, ସ୍ମିତା ପାଟିଲ, ଅମୋଲ ପାଲେକର, ଚିତ୍ର ପାଲେକର, ସୁଲଭ ଦେଶପାଣ୍ଡେ, ଆର୍.ବି. ଦେଶପାଣ୍ଡେ ଆଦି ଅଭିନେତାଙ୍କ ସହ କାମକରିଥିଲେ । ୧୯୬୯ ମସିହାରେ ସେ ଭୁବନ ସୋମ କଥାଚିତ୍ରରୁ ଅଭିନେତା ଜୀବନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଏଥିରେ ସେ ଏକ ମୂକ ପକ୍ଷୀଧରାଳୀ ଚରିତ୍ରରେ ଅଭିନୟ କରିଥିଲେ । ସେ ଇଚ୍ଛାପୂରଣ ନାମକ ଆଉ ଏକ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ଅଭିନୟ କରିଥିଲେ ।

୧୯୭୪: ପ୍ରଥମ ସଫଳତା ଓ ଦେଶବ୍ୟାପୀ ସ୍ୱୀକୃତି

ସେ ହିନ୍ଦୀ ଥିଏଟର ୟୁନିଟରେ ଅଭିନୟ କରିଥିବା ସମୟରେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଶ୍ୟାମ ବେନଗଲ ଏକଦା ନାଟକ ଦେଖିବାକୁ ଆସିଥିବାବେଳେ ମେହେରଙ୍କ ଅଭିନୟରେ ଦେଖି ତାଙ୍କୁ ଅଙ୍କୁର ଫିଲ୍ମରେ ସୁଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ଏହି ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରେ ଅଭିନୟ ପାଇଁ ୧୯୭୪ରେ ସେ ଜାତୀୟ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପୁରସ୍କାର ବର୍ଗରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଅଭିନେତା ଭାବରେ ରଜତ କମଳ ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିଲେ । ଏହି ପୁରସ୍କାର ପାଇବାରେ ସେ ଥିଲେ ଏକ ମାତ୍ର ଓଡ଼ିଆ ଅଭିନେତା ।

୧୯୭୭–୨୦୦୭: ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ଓ ଅଭିନୟ

ଅଭିମନ୍ୟୁ (୧୯୭୭) ମାଧ୍ୟମରେ ସେ ପ୍ରଥମ କରି ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ଆରମ୍ଭ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଏଥିରେ ସେ ଉତ୍ତମ ମହାନ୍ତି, ଅଜିତ ଦାସ, ଅପରାଜିତାଙ୍କ ଭଳି ଅଭିନେତା ଏବଂ ସଂଗୀତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ରାଧାକୃଷ୍ଣ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ପ୍ରଥମେ ସୁଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶିତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ଅଭିଳାଷ, ଅପରିଚିତା, ଗୋପରେ ବଢୁଚି କଳାକହ୍ନେଇ ଆଦି ଅନ୍ୟତମ । ସେ ୩୮ରୁ ଅଧିକ ଓଡ଼ିଆ, ବଙ୍ଗଳା ଓ ହିନ୍ଦୀ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରେ ଅଭିନୟ କରିଥିଲେ ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ଇଛା ପୂରଣ, ୨୭ ଡାଉନ୍, ମନ୍ଥନ, ଦେବଶିଶୁ, ନିଶାନ୍ତ, ସଫେଦ ହାତୀ, ମୃଗୟା, ଚରାଚର, ଉତ୍ତରଣ ଆଦି ହିନ୍ଦୀ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଅନ୍ୟତମ । ତାଙ୍କ ଅଭିନୀତ ଓଡ଼ିଆ ଓ ସମ୍ବଲପୁରୀ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ଶୀତ ରାତି, ଭୁଖା, ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ ଆଦି ଅନ୍ୟତମ । ୨୦୦୭ରେ ମୁକ୍ତିଲାଭ କରିଥିବା ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ ଥିଲା ତାଙ୍କ ଅଭିନୀତ ଶେଷ ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ।

ଅଭିନୀତ ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର

• ପଦ୍ମଶ୍ରୀ, ୨୦୧୭
• ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଅଭିନୟ ନିମନ୍ତେ ଜାତୀୟ ପୁରସ୍କାର, ୧୯୭୪
• ଜୟଦେବ ସମ୍ମାନ
• ଭାରତୀୟ ପାନୋରମା ତଥା ଜାତୀୟ ପୁରସ୍କାର ଚୟନ ସମିତିରେ ଅନେକ ଥର ଜୁରୀ