ଭାନୁଜୀ ରାଓ: ଓଡ଼ିଆ କବି

ଭାନୁଜୀ ରାଓ, ୧୯୨୬ ମସିହା ନଭେମ୍ବର ୩ ତାରିଖରେ କଟକର କାଳି ଗଳିରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ଆଜୀବନ ଅବିବାହିତ ଥିଲେ । ଶିକ୍ଷକତା ଓ ସାମ୍ବାଦିକତାକୁ ସେ ବୃତ୍ତି ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ୧୯୫୮-୬୦ ଯାଏଁ, ସେ ମାତୃଭୂମି ଓ ୧୯୬୦-୬୯ ଯାଏଁ କଳିଙ୍ଗରେ ସାମ୍ବାଦିକତା କରିଥିଲେ । ମସୂରୀସ୍ଥିତ ଲାଲ ବାହାଦୂର ଶାସ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରଶାସନିକ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ସେ ସତର ବର୍ଷ ଧରି, ଭାଷା ଶିକ୍ଷକ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ।

ଭାନୁଜୀଙ୍କ ଓଡ଼ିଆ କବିତାକୁ ୧୯୫୫ ମସିହା ବେଳେକୁ ଆଗମନ ହୁଏ । ତାଙ୍କ ଲେଖା ଗୁଡିକରେ ସଙ୍ଗୀତ ଓ ପ୍ରକୃତିର ଭାଷା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ମଧୁସୂଦନ ରାଓଙ୍କ ଭଳି, ଭାନୁଜୀଙ୍କର କବିତାରେ ଶାଣିତ, ଶୃଙ୍ଗଳିତ ଓ ସୁନ୍ଦର ଭାବ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ସେ ଆଧୁନିକ ଜୀବନଚର୍ଯ୍ୟାର ଜଟିଳ ରୂପକୁ କବିତାରେ ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି । ଚିତ୍ରକଳ୍ପ ଓ ଭାଷା ପ୍ରୟୋଗରେ ତାଙ୍କର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା ରହିଥିଲା । ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ କବିତାଟି ଗୁରୁପ୍ରସାଦ ମହାନ୍ତିଙ୍କ "ନୂତନ କବିତା" (୧୯୫୫) ସଂକଳନରେ ସ୍ଥାନିତ ହୋଇଥିଲା ।

ରଚନାବଳୀ

• ନଇ ଆରପାରି
• ବିସାଦ ଏକ ଋତୁ
• ଚନ୍ଦନ ବନରେ ଏକା
• ରକ୍ତ ମାଂସର କବିତା
• ଶବ୍ଦ ସଙ୍ଗେ ଶୃଙ୍ଗାର
• ଏକା ଏବଂ ଏକା ଏକା
• ହଳଦୀ ପତ୍ରର ବାସ୍ନା
• ଜହ୍ନର ରକ୍ତ ଧଳା
• 'ନୂତନ କବିତା'(୧୯୫୫)ରେ ଭାନୁଜୀଙ୍କର 'କାଠଯୋଡି' କବିତା ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲା ।

'କାଠଯୋଡି' କବିତାରୁ କିୟଦଂଶ ଏଠାରେ ଉଦ୍ଧାର କରାଗଲା-

"କାଠଯୋଡି ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖେ,
କାଶଫୁଲ ଧୋବଲା ବାଲିରେ-ଅଗଣିତ ନକ୍ଷତ୍ରର ଛାଇ,
ବସନ୍ତରେ ସବୁଜ ଚଡେଇ,
ସନ୍ଧ୍ୟା ଆସେ-କାଠଯୋଡି କଥା କହେ,
ବାଲି ଆଉ ନକ୍ଷତ୍ରର କଥା ।
ଛାୟାଚ୍ଛନ୍ନ ପୃଥିବୀର ବ୍ୟସ୍ତ ଆଉ ବିବଣ୍ଣ`ଉଦରୁ,
ରେଲପୋଲ ପାରି ହୋଇ ଜହ୍ନ ଉଠେ କମଳା ରଙ୍ଗର ।":

• କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର, ୧୯୮୯ (ନଇ ଆରପାରି ପାଇଁ)
• ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର, ୧୯୯୬ (ଚନ୍ଦନ ବନରେ ଏକା କବିତା ପାଇଁ) ।