ପ୍ରଭଞ୍ଜନ

ଶତାବ୍ଦୀ ବ୍ୟାପୀ ଶାନ୍ତ ସମାହିତ ଜୀବନଧାରାରେ ଅଭ୍ୟସ୍ତ ଏକ ପଲ୍ଲି ମୁଲକରେ ଅଚାନକେ ଆସିଛି ପରିବର୍ତ୍ତନର ପ୍ରଭଞ୍ଜନ : ସମନ୍ତବାଦର ଅବକ୍ଷୟ; ସ୍ୱାଧୀନତାର ପଦଧ୍ୱନି; ଅନଭ୍ୟସ୍ତ; ସାମୁହିକ ମାନସରେ ରାଜନୀତି ଓ ନୂତନ ଅଧିକାରବୋଧର ପ୍ରଭାବ; ପଲ୍ଲି ଉପରେ ଅନନୁଭୂତ ପୂର୍ବବଜାରଧର୍ମୀ ଜୀବନଧାରର ପ୍ଲାବନ; ବାହାରେ ବାସ୍ତବ ଝଡ଼; ମୁଖ୍ୟ ଚରିତ୍ର ସନ୍ଦୀପର ଚେତନାରେ ଭାବ ଓ ଚିନ୍ତାର ଝଡ଼ ।

ପ୍ରଭଞ୍ଜନରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ଘଟଣାବଳିର ପଟ୍ଟଭୂମି ସ୍ୱାଧୀନତାର ପ୍ରାକ୍‌କାଳ, କିନ୍ତୁ ଭାରତବର୍ଷର ପରିସ୍ଥିତି ଗତ କେତେ ଦଶନ୍ଧି ଭିତରେ ଯେପରି ଓଲଟପାଲଟ ହୋଇଯାଇଛି, ଅତୀତର ସମୟ ପ୍ରବାହରେ କେତେ ଶତାବ୍ଦୀ ଭିତରେ ବି ଅନୁରୂପ ମାତ୍ରାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସଂଘଟିତ ହୋଇ ନ ଥିଲା । ସେହି ବ୍ୟାପକ ପରିବର୍ତ୍ତନ-ନାଟକର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ, ପରସ୍ପର ଅବିଚ୍ଛିନ୍ନ ତିନିଗୋଟି ବିଶେଷ ଧାରା ଏ ଉପନ୍ୟାସରେ ଚିତ୍ରିତ : ଗାଁ ଗହଳରେ ପ୍ରଭୁତ୍ୱ ଓ ପ୍ରଭାବ ସାମନ୍ତଧର୍ମୀ ପରିବାରମାନଙ୍କରୁ ଖସିଆସି ସାର୍ବଜନୀନ ହେବାର ବାସ୍ତବତା, ପରାଧୀନତାରୁ ସ୍ୱାଧୀନତା ଭିତରକୁ ଗ୍ରାମ୍ୟ ଭାରତର ବିହ୍ୱଳ-ପ୍ରାୟ ଯାତ୍ରା ଏବଂ ଏକ ନିବୃତ ପଲ୍ଲୀ ହଠାତ୍ ବଜାରରେ ପରିଣତ ହେବା ଅବସରରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ମଣିଷମାନଙ୍କର ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ମାନସିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ । ସାମନ୍ତବାଦର ବିଲୋପ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ସ୍ୱାର୍ଥକୁଶଳୀ ନବ ନବ ନେତାଙ୍କ ଉଦ୍‌ଭବ, ସମୃଦ୍ଧି ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ବଜାରରେ ପରିଣତ ଏକ ଗ୍ରାମର ଚାରିତ୍ରିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ - ଘଟଣା ଦୁର୍ଘଟଣାର ଏ ବାସ୍ତବଧର୍ମୀ ପଞ୍ଜ ଭିତରେ କେତୋଟି ଚରିତ୍ରର ଯେଉଁ ଅବିସ୍ମରଣୀୟ ବିକାଶ ଏ ଉପନ୍ୟାସରେ ପ୍ରାଞ୍ଜଳ ଭାବେ ପ୍ରତିଫଳିତ ।

ଉପନ୍ୟାସଟିର ମୂଳ ସଂସ୍କରଣ ଉପରେ ଇଂରାଜୀ ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରବୁଦ୍ଧ ଅଧ୍ୟାପକ ଓ ସମାଲୋଚକମାନଙ୍କ ଦୀର୍ଘ ସମୀକ୍ଷାରୁ କିୟଦଅଂଶ :

• "ଏକ ଏକ ତୁଳି ସ୍ପର୍ଶରେ ଜୀବନ୍ତ ମୁହୂର୍ତ୍ତମାନ.... ପାଠକ ଚିତ୍ତରେ ରଖିଯା'ନ୍ତି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଅଲିଭା ଦାଗ... ତାତ୍ପର୍ଜ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାଷାରେ ସମୃଦ୍ଧ ଏ ଉପନ୍ୟାସ - ମୃଦୁ କବିତା ମୟ"

- କେ. ଆର. ଶ୍ରୀନିବାସ ଆୟାଙ୍ଗାର (ଦି ହିନ୍ଦୁ)

• "ଏ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଉପନ୍ୟାସ... ବାସ୍ତବରେ ଲେଖକଙ୍କ ସୂକ୍ଷ୍ମ କଳ୍ପନାବୋଧ, ନୈତିକ ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀ ଏବଂ ସୃଜନୀକଳାର ସାକ୍ଷ୍ୟ ।"

- ଶିବ. କେ. କୁମାର (ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ ଟାଇମ୍‌ସ)

• "ମନୋଜ ଦାସ ଏଭଳି ରୀତିରେ ପରିସ୍ଥିତି ଓ ଚରିତ୍ର ଚିତ୍ରଣ କରିପାରନ୍ତି - ଆମେ ଶିଶୁ ଭଳି ମୁଗ୍ଧ ଚକିତ ହୋଇ ଶୁଣୁଥାଉ ।"

- ପି. ଏସ. ସୁନ୍ଦରମ (ଦି ବୁକ ରିଭ୍ୟୁ)

• "ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ଅପୂର୍ବ ବର୍ଣ୍ଣନା, ପ୍ରାକ୍-ସ୍ୱାଧୀନ ଯୁଗର ସ୍ୱଚ୍ଛଳ ସ୍ମୃତି ଏବଂ ସର୍ବୋପରି ଏକ ଦୃଦୟସ୍ପର୍ଶୀ କାହାଣୀର ସୁଦକ୍ଷ ଚିତ୍ରଣ..."

- ପ୍ରେମାନନ୍ଦ କୁମାର (ଆକାଶବାଣୀ)

• "ଜଟିଳ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ନେଇ ଏ ଉପନ୍ୟାସ - କଳେବର ପୃଥୁଳ ନ କରି ବହୁଦିଗର ଚିତ୍ରଣ କରିପାରିବା ଭଳି ପରୀକ୍ଷା ସାମ୍ନା କରିଛନ୍ତି ଲେଖକ - କିନ୍ତୁ ସେ ବିଜୟୀ ଓ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ । ଉତ୍ତମ ଉପନ୍ୟାସର ଉପାଦାନ ଯେଉଁ ଚରିତ୍ର ଚିତ୍ରଣ, ତାହା ଅତି ଚମତ୍କାର ।"

- ସୁନିତା ପୁରୀ (ଦି ଟ୍ରିବ୍ୟୁନ୍)