ଧାମରେଈ ମନ୍ଦିର: ଭାରତର ଏକ ହିନ୍ଦୁ ମନ୍ଦିର

ଧାମରାର ଅଧିଷ୍ଠାତ୍ରୀ ଦେବୀ ହେଉଛନ୍ତି ମା ଧାମରେଈ, ଧାମରାଈ ବା ଧାମୁରେଈ। ଏହା ଭଦ୍ରକ ଜିଲ୍ଲାର ଚାନ୍ଦବାଲି ବ୍ଲକରେ ଅବସ୍ଥିତ। ସେ ଏଠାରେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଦ୍ୱିତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ପୂଜାପାଉଛନ୍ତି ବୋଲି ଗ୍ରୀକ୍ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ଟଲେମିଙ୍କ ବୃତ୍ତାନ୍ତରୁ ଜଣା ପଡ଼େ।

• ଧାମରା ବନ୍ଦରର ଅନତିଦୂରରେ ସମୁଦ୍ରରେ ଧୀବରମାନେ ମାଛ ଧରୁଥିଲା ବେଳେ ଜାଲରେ ପଡ଼ିଥିଲା ଏକ ପାଷାଣ ନିର୍ମିତ ଦିବ୍ୟ ଦେବୀ ମୂର୍ତ୍ତି। ଏହା ତିନି ଚାରି ଫୁଟ ଉଚ୍ଚର ଥିଲା। ଧୀବରମାନେ ଏହି ମୂର୍ତ୍ତୀକୁ ଦେଖି କିଂକର୍ତ୍ତବ୍ୟବିମୂଢ଼ ହୋଇଗଲେ। ଦେବୀ ସେମାନଙ୍କୁ ସ୍ୱପ୍ନାଦେଶ ଦେଇ ତାଙ୍କୁ ଧାମରାରେ ସ୍ଥାପନା କରିବାକୁ କହିଥିଲେ ଓ ଧୀବରମାନେ ତାଙ୍କୁ ଉପାସନା କରିବେ ବୋଲି ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ।
• କୌଣସି ସୌଦାଗର ଠାକୁରାଣୀଙ୍କ ବିଗ୍ରହକୁ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରୁ ଆଣି ଏଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଛନ୍ତି ବୋଲି କେହି କେହି ମତ ଦେଇଥାନ୍ତି।
• କେହି କେହି ମତ ଦିଅନ୍ତି ଏଇ ବିଗ୍ରହ ସାତଭାୟାରୁ ଅଣାଯାଇଛି। ଠାକୁରାଣୀ ଶାକାହାରୀ ହୋଇଥିବାରୁ ତାଙ୍କ ଭଉଣୀମାନେ ତାଙ୍କୁ ସମୁଦ୍ରରେ ଫିଙ୍ଗି ଦେଇଥିଲେ ଓ କେହି ଧୀବର ତାଙ୍କୁ ପାଇ ଧାମରାକୁ ଆଣିଥିଲେ।

ଧାମରେଈଙ୍କର ଉପାସନା ଧୀବରମାନେ କରିଥାନ୍ତି। ଏ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଭଞ୍ଜକନିକା ପୁସ୍ତକରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି:
‘କୂଳେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଦେବୀ ଚତୁର୍ଭୁଜା। ଧାମରାଈ କରେ ଧୀବର ଯା ପୂଜା॥’

ଦେବୀ ପ୍ରଥମେ ଏକ ମାଟିଘରେ ପୂଜା ପାଉଥିଲେ। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ କନିକା ରାଜା ଦେବୀଙ୍କପାଇଁ ଏକ ପକ୍କା ଘର ନିର୍ମାଣ କରିଦେଲେ। କ୍ରମେ ଉକ୍ତ ମନ୍ଦିର ନଦୀ ମଧ୍ୟରେ ଲୀନ ହୋଇ ଯିବାରୁ ୧୯୭୫ରେ ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ଅନ୍ୟ ଏକ ସ୍ଥାନରେ ନୂତନ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ବର୍ତ୍ତମାନର କାରୁକାର୍ଯ୍ୟପୂର୍ଣ୍ଣ ମନ୍ଦିରଟି ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ ପ୍ରାୟ ୧୦ ବର୍ଷ ଲାଗିଥିଲା ଓ ୧୯୯୦ରେ ଏହାର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ସମାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା।

ଫୁଲଚଢ଼ା

ଶାବରୀ ସଂସ୍କୃତିର କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଏବେ ବି ଲୋକେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି। ଦେବୀଙ୍କ ପାଖରେ ଯାହା କିଛି ବି ମନାସି ଦେବୀଙ୍କ ଉପରେ ଫୁଲଚଢାଇଲେ ଯଦି ଫୁଲଟି ଖସିପଡ଼େ, ତେବେ ମନସ୍କାମନା ନିଶ୍ଚୟ ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୁଏ ବୋଲି ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି।

ଜଳଯାତ୍ରା

ଜଳଯାତ୍ରା ସମୟରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାବିକ ଏପରିକି ବିଦେଶରୁ ଆସିଥିବା ପୋତଗୁଡ଼ିକ ଏହିଠାରେ ଅଟକି ଥାଆନ୍ତି ଓ ଦେବୀଙ୍କର ଉପାସନା କରିଥାନ୍ତି। ଏବେ ସୁଦ୍ଧା ସେହି ପରମ୍ପରା ପ୍ରଚଳିତ। ଏପରିକି ଜଳଯାତ୍ରା ସମୟରେ କେହି କୌଣସି ବିପଦ ଆପଦର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଲେ, ମଙ୍ଗଳ କାମନା କରି ଦେବୀଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ନଡ଼ିଆ ମନାସିଥାଆନ୍ତି।