ଅସୀମ ବସୁ: ଓଡ଼ିଆ ଶିଳ୍ପୀ ଓ ଅଭିନେତା

ଅସୀମ, ୧୯୩୫ ମସିହାରେ ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲାର ଭୋଗରାଇ ଥାନା ଅନ୍ତର୍ଗତ କଖଡ଼ା ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ପିତାଙ୍କ ନାମ ଥିଲା ମୋତିଲାଲ ବସୁ ଓ ସେ ଜଣେ ଭେଟେନାରୀ ଡାକ୍ତର ଥିଲେ । ମାତାଙ୍କ ନାମ ଥିଲା ବିଜନବାଳା । ପରିବାରେ କଳା ସାହିତ୍ୟର ଆଦର ଥିଲା । ତାଙ୍କର କକାମାନେ କଳାକାର ଥିଲେ । ମାଟ୍ରିକ ପାସ କରିବା ପରେ ଅସୀମ ଫକୀର ମୋହନ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପାଠ ପଢୁଥିଲେ । ପାଠରେ ମନ ନଲାଗିବାରୁ, ପରିବାରର ଅନିଚ୍ଛାସତ୍ତ୍ୱେ ଚିତ୍ର ଆଙ୍କିବା ଶିଖିବା ପାଇଁ ସେ କଲିକତା ପଳେଇ ଯାଇଥିଲେ । କଲିକତାରେ ନିଜ ଖର୍ଚ୍ଚ ନିଜେ ଉଠେଇବା ପାଇଁ, ଅସୀମ ପୁରୁଣା ବହି ବିକ୍ରି କରିବାଠୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଲଣ୍ଡ୍ରି ଦୋକାନରେ କାମ କରିଥିଲେ । ଖର୍ଚ୍ଚ ବଞ୍ଚେଇବା ପାଇଁ କୁଲିମାନେ ଯେଉଁ ଛତୁଟେଳା ଖାଆନ୍ତି, ତାକୁ ସେ କିଣିକରି ଖାଉଥିଲେ । ସେଠାରେ ଧରଣୀଧର ନାୟକ ନାମକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସହ ତାଙ୍କର ପରିଚୟ ହୋଇଥିଲା ଓ ତାଙ୍କରି ପାଖରେ ସେ ରହିଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ତାଙ୍କୁ ବୃତ୍ତି ମିଳିବାରୁ, ସେ ୧୯୫୯ମସିହାରେ କଲିକତା ଆର୍ଟ ସ୍କୁଲରେ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇପାରିଲେ । ପାଠ ପଢୁଥିବା ସମୟରେ, ସେ ଉତ୍ପଳ ଦତ୍ତଙ୍କ ପି.ଏଲ.ଟି ଥିଏଟରରେ ସହଯୋଗୀ କଳା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଭାବରେ ଯୋଗଦେଇ କାମ ଶିଖିଥିଲେ ।

ପାଠ ପଢ଼ା ସାରି, ଅସୀମ ଓଡ଼ିଶା ଫେରି ସରକାରୀ ଚାକିରି କରିଥିଲେ । ଚାକିରିରେ ଶାନ୍ତି ନମିଳିବାରୁ ତାକୁ ଛାଡ଼ିଥିଲେ । ପୁଣି କେବେ ଚାକିରି କରିବେ ନାହିଁ ମନସ୍ତ କରି ସବୁ ସାର୍ଟିଫିକେଟ ଚିରି ପକେଇଥିଲେ । ଇତିମଧ୍ୟରେ ତାଙ୍କୁ ଜଣେ ପ୍ରଚ୍ଛଦଶିଳ୍ପୀର ପରିଚିତି ମିଳିସାରିଥିଲା । ଧିରେ ଧିରେ ପ୍ରଚ୍ଛଦକଳାରୁ ମଞ୍ଚ ସଜ୍ୟା, କଳା ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ଓ ମଞ୍ଚ ଅଭିନୟକୁ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ । ରୂପାନ୍ତର ନାଟକ ଥିଲା ତାଙ୍କ ଅଭିନିତ ପ୍ରଥମ ଓଡ଼ିଆ ନାଟକ । ବିଭୂତି ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ତପସ୍ୱିନୀ ନାଟକରେ ସେ ପ୍ରଥମେ ମଞ୍ଚ ସଜେଇଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ଭୁବନେଶ୍ୱରରେ କୌଣସି ନାଟକ ଦଳ ନଥିଲା । କଲିକତା ଅନୁକରଣରେ ଭୁବନେଶ୍ୱର ନାଟକ ଦଳଟିଏ ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ଓ ଏଥିରେ ସହାୟତା କରିଥିଲେ ବିଶ୍ୱଜିତ ଦାସ । ନାଟକ ଦଳର ନାଁ ରଖାଗଲା ରୂପକାର । ରୂପକାର ଦଳ କିଛି ସମୟ ପରେ ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଥିଲା । ତାପରେ ଅସୀମ ଉତ୍ତର ପୁରୁଷ ଦଳରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ଉତ୍ତର ପୁରୁଷ ଆନୁକୁଲ୍ୟରେ ଅସୀମ ଓଡ଼ିଆ ନାଟକରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରୟୋଗ କରିଥିଲେ । ନୂତନ କଳାକାର ଗଠନ ଦିଗରେ ମଧ୍ୟ ଉତ୍ତର ପୁରୁଷ ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲା । ଅସୀମ ମଞ୍ଚ ସଜା, ଅଭିନୟ ସହିତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ମଧ୍ୟ କରିଥିଲେ । ପ୍ରଶାନ୍ତ ନନ୍ଦଙ୍କ ଜଗା ବଳିଆ କଥାଚିତ୍ରରେ କଳା ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ଦେବା ଅବସରରେ ସେ ନିଜ ଅଭିନୟଦ୍ୱାରା ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଚମତ୍କୃତ କରିଦେଇଥିଲେ ଓ ସେଥିରୁ ତାଙ୍କର ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଅଭିନୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।

ସାହିତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ଅସୀମଙ୍କର ଅବଦାନ ଅଛି । ଗଳ୍ପ ଓ ନାଟକ ରଚନା ବ୍ୟତିତ, ଖବରକାଗଜରେ ସ୍ଥମ୍ଭକାର ଭାବରେ ସେ ନିଜ ଲେଖନି ଚାଳନା କରିଥିଲେ । କଥାରେ କଥାରେ ନାମରେ ନିଜ ଆତ୍ମଜୀବନୀ ମଧ୍ୟ ରଚନା କରିଥିଲେ । "କ୍ୟାକଟସର ଫୁଲ" ନାମରେ ଏକ ଗଳ୍ପ ପୁସ୍ତକ ଓ "ଛୋଟ ବଡ଼ କଥା କହୁ" ନାମରେ ତାଙ୍କର ଏକ ପ୍ରବନ୍ଧ ସଂକଳନ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ।

• ସବା ଶେଷ ଲୋକ
• ରୂପାନ୍ତର
• ନିଶିପଦ୍ମ
• ନିଜ ପ୍ରତିନିଧିଙ୍କଠାରୁ
• ଅଥବା ଅନ୍ଧାର
• ଅଥଚ ଚାଣକ୍ୟ
• ଶେଷ ପାହାଚ
• ଡାଉନ ଟ୍ରେନ
• ତଟ ନିରଞ୍ଜନା
• ନିଶାନ୍ତ
• ପ୍ରତୀକ୍ଷା
• ବନ୍ଦୀ

• ନୀରବ ଝଡ଼
• ସଉତୁଣୀ
• ଜଗା ବଳିଆ
• ଦାଦାଗିରି
• ତାରା
• ମୁକ୍ତି ତୀର୍ଥ
• ଅଗ୍ନି ବୀଣା

• ଧର୍ମପଦ ପୁରସ୍କାର(ଓଡ଼ିଶା ଲଳିତ କଳା ଏକାଡ଼େମୀ) - ୨୦୧୦
• ଓଡ଼ିଶା ସଙ୍ଗୀତ ନାଟକ ଏକାଡ଼େମୀ ପୁରସ୍କାର
• ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡ଼େମୀ ପୁରସ୍କାର
• ଭାଷା ଭାରତୀ ସମ୍ମାନ - ୨୦୦୩-୦୪
• ପରମ୍ପରା ସମ୍ମାନ - ୨୦୧୨
• ଶିଳ୍ପୀ ଦିବସ ସମ୍ମାନ(ଓଡ଼ିଶା ମଡର୍ଣ୍ଣ ଆର୍ଟ ଗ୍ୟାଲେରି) - ୨୦୧୫

ବସୁ ଶ୍ୱାସରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇ ଭୁବନେଶ୍ୱରର ଏକ ଘରୋଇ ହସ୍ପିଟାଲରେ ଦୀର୍ଘଦିନ ରୋଗ ଶଯ୍ୟାରେ ପଡ଼ିରହିବା ପରେ ୨୦୧୭ ମସିହା ଫେବୃଆରୀ ୧ ତାରିଖରେ ତାଙ୍କର ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।