କେଶବ କୋଇଲି ଏକ ଓଡ଼ିଆ କୋଇଲି ବା ପଦାବଳୀ । ଏହା ୧୩ଶ ଶତକରେ ପୁରାତନ କବି ମାର୍କଣ୍ଡ ଦାସ ରଚନା କରିଥିଲେ । ଏହାକୁ ଓଡ଼ିଆରେ ରଚିତ ପ୍ରଥମ ମାନକ ସାହିତ୍ୟ ରଚନା ବୋଲି ଗଣନା କରାଯାଏ । ଏହି ଚଉତିଶାରେ କରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ କ୍ଷ ଯାଏଁ ଚଉତିରିଶ ଗୋଟି ପଦାବଳୀ ରହିଛି । ପରେ ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସ ଏହାର ଧର୍ମତାତ୍ତ୍ୱିକ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରି ଅର୍ଥ କୋଇଲି ରଚନା କରିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ସର୍ବପୁରାତନ ରଚନା ଭାବେ ଜଣା ଶିଶୁ ବେଦ ଓ ସପ୍ତାଙ୍ଗ ସାରଳା ଦାସଙ୍କ ପୁରାତନ ଓଡ଼ିଆ ରଚନା ଓ ମାର୍କଣ୍ଡ ଦାସଙ୍କ ରଚନାରେ ଥିବା ଓଡ଼ିଆ ମଧ୍ୟରେ ସଂଯୋଗ ଦର୍ଶାଇଥାଆନ୍ତି ।
କୃଷ୍ଣଙ୍କ ମଥୁରା ଗମନ ପରେ ଯଶୋଦାଙ୍କ ମାତୃହୃଦୟର କରୁଣ ବିଳାପର ବର୍ଣ୍ଣନାରେ ଏହି କୋଇଲି ରଚିତ ଘଟିଛି ଏହି କୋଇଲି-ଚଉତିଶା ମାଧ୍ୟମରେ । କଂସର ନିମନ୍ତ୍ରଣ ପାଇ ଧନୁଯାତ୍ରାରେ ଯୋଗଦେବା ପାଇଁ ଅକୃର ସହିତ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଓ ବଳରାମ ମଥୁରା ଗମନ କରିଛନ୍ତି । ଯାତ୍ରା ଶେଷରେ ଗୋପପୁରକୁ ଫେରିଆସିବା ପାଇଁ ମାତା ଯଶୋଦାଙ୍କୁ ଦେଇଥିବା ପ୍ରତ୍ରିଶ୍ରୁତି ପୂରଣ କରିପାରି ନାହାନ୍ତି ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ । ବୃଦ୍ଧ କାଳରେ ପୁତ୍ର ବିଚ୍ଛେଦ ଯଶୋଦାଙ୍କ ପାଇଁ ଅସହ୍ୟ ହୋଇପଡ଼ିଛି । କେଶାବଙ୍କୁ ମଥୁରା ପଠାଇଥିବା ଯୋଗୁଁ କେତେବେଳେ ସେ ନନ୍ଦଙ୍କ ପାଷାଣ ହୃଦୟକୁ ସମାଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି ତ ଆଉ କେତେବେଳେ କୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ଛାଟରେ ମାରିଥିବା ଯୋଗୁଁ ନିଜକୁ ଧିକ୍କାର କରିଛନ୍ତି । ଅସହାୟା ଯଶୋଦା କୃଷ୍ଣଙ୍କର ବିଭିନ୍ନ ଗୁଣ ବାହୁନି କୋଇଲି ଆଗରେ ନିଜର ଭାବ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି । ଏହି କବିତାରେ ଜଣେ ମାଆର ମମତା ଓ ପୁଅର ବିଚ୍ଛେଦ ହେତୁ ଶୋକ ସରଳ ଭାଷାରେ ବଖଣାଯାଇଛି ।
ଏହି ଚଉତିଶାଟି ବିଜୟ ଚଂଦ୍ର ମଜୁମଦାରଂକ "Typical selections from Oriya literature " ପୁସ୍ତକରେ ପ୍ରଥମ ଓଡ଼ିଆ କବିତା ଭାବରେ ସ୍ଥାନିତ କରାଯାଇଥିଲା । କାନାଡାର ଟରଣ୍ଟୋ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଏହି ପୁସ୍ତକଟିକୁ ଡିଜିଟାଇଜ କରି ୨୦୦୯ ମସିହାରେ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଅପପଲୋଡ କରି ପ୍ରସାର କରିଛଂତି ।
ଏହି ଚଉତିଶା ଛାଂଦଟିର ସଂଗୀତ ରୂପ ମଧ୍ୟ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ମିଳୁଛି । ଏହାକୁ ଗାଇଛନ୍ତି ବିଶିଷ୍ଟ ଗାୟକ ଶ୍ରୀ ପ୍ରଣବ ପଟ୍ଟନାୟକ । ଯଦିଓ ପୂରା ଚଉତିରିଶି ପଦାବଳୀ ନାହିଁ, ତଥାପି ଅଧିକାଂଶ ଅଛି
This article uses material from the Wikipedia ଓଡ଼ିଆ article କେଶବ କୋଇଲି, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ଦର୍ଶାଯାଇନଥିଲେ ସମସ୍ତ ବିଷୟବସ୍ତୁ CC BY-SA 4.0 ରେ ଉପଲବ୍ଧ । Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ଓଡ଼ିଆ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.