Majai

Majai on Vahnan manderen suurin jyrzii da toine suurin jyrzii vezipočin jälles.

Majai on suuri jyrzii, kudual on puolivezine eloikeino. Sen rungan piduhus on 1-1,3 m, korgevus — 35,5 sm, paino — 30-32 kiluo. Emäčyt ollah suurembi izäččylöi. Majai on madal elätti, sil ollah lyhetyt viizi -sormizet käbälät, tagakäbälät ollah äijiä vägevembi ezikäbälii. Sormien keskes ollah uijanduvälinahkazet. Kynnet ollah vägevät, lačetut. Tagakäbälän toine sormi on kaksišuaraine – sil elätti sugiu nahkua.

Majuan händy on airon jyttyine, äijäl lačettu ylähänpäi alahpäi, sen piduhus on läs 30 sm, levevys – 10-13 sm. Majual on kaunis nahku - karhakot karvat, kudamien ual ollah turbiet pehmiet villat. Nahkan väri on kaštanan jyttyine libo maksankarvaine. Händy da käbälät ollah mustat.
Majual on erinomaine silmien da huulien rakendeh. Enzimäzen hyvyös se voi nähtä vies, toizen hyvyös – ruadua eduhambahil vies. Čukeldajes majual salbavutah huogaimet da kuulohovut.

Ennevahnas majai eli Jevroupan da Azien mečis, ga majualoin kovan mečästyksen periä mennyön vuozisuan allukse nämmii elättilöi jäi sinne ylen vähä.

Nygöi se eläy Jevroupan Skandinuavien mualois, Ronan jovensuus (Frantsii), El'ban jovenalal (Germuanii), Vislan jovenalal (Pol'šu), Ven'an Jevroupan ozan mečis da meččysteppialovehis sego Pohjazen Urualan tagan olijas alovehes.

Majai Karjalas eläy kaikkiel. Karjalas sidä on kahtu luaduu: jevrouppalaine da kanuadalaine.

Karjalas XIX vuozisual majuat kallehen nahkan täh oldih läs kogonah hävitetty. Äski XX vuozisual, konzu ottavuttih elätin pellastamizeh, majuan lugu rubei kazvamah. Suomespäi suadih kanuadalaine majai, kunne majuadu piädykauti eloitettih 1930-luvul. Karjalan raja-alovehispäi (Voulogdan, Piiterin, Arhangelin alovehet) tuli jevrouppalaine majai. Azientiedäjien mugah täl aigua Karjalas tädä kahtu luaduu majuadu on läs 20 tuhattu. Eletäh net enimyölleh järvilöin, jogiloin, ojazien da peldo-ojien rannoil, kudamat ollah kazvoitunnuot ei korgiel tuhjožikol da lehtipuuloil.

Majuan luguh pahasti vaikutetah suuret pedoelätit, semmite hukat, myös voimattomukset da syöjät. Majai on mečästyselätti, sendäh meččuičendua sežo voibi pidiä elätin luvun tazoittamizen faktorannu. Yhtelläh täl aigua tämä faktoru ei ole tiel mollembien majualoin luvule Karjalan tazavallas.

Majuat liikutah pimien aigah. Net ollah aktiivizet salvajat. Eletäh pezis, kudamat iče luajitah korgieloih randoih, libo ”mökkizis”, konzu ei sua kaivua peziä muah. Piäzy elätin pezäh vihaniekois pellastamizekse on ainos luajittu alemba vienpindua. Tarvittavan vezitazon pidämizekse majuat luajitah ojazile da joguzile plotinat da pietäh niidy kunnos, aijoinaijal kohendetah niilöi. Korgei vientazo avvuttau majualoile eloittua uuzii kohtii da uittua syömizii talvekse.

Majuat syvväh vaiku kazvisyömisty. Talvel, semmite suurien pakkazien aigah, net ei nosta vien pinnale, syvväh sygyzyl varattuu huavan, pajun da toizien puuloin vezua da kuordu. Kezäl majuan syömizien listu on äijiä suurembi. Majai syöy vihandoin kazviloin vezua da juurdu, niilöin joukos čuloi, šaraheiny, vačanrohto.

Majuat eletäh perehinneh. Pereheh kuuluu emä da ižä, menijän da mennyön vuvven poigoveh. Kolmevuodizet majuat ruvetah elämäh ičepiänneh da luajitah puarat. Tämän ližäkse net jätetäh oman endizen perehen eländyalovehen.

Kiimuaigu majual algavuu talven lopus. Emän kohtu kestäy kolme puolenke kuudu. Keviän lopus – kezän allus se kandau kaksi-kuuzi poigastu, puaksumbah kolme-nelli. Vasterodivunnuzil poigazil on hyvä turki da net jo voijah uidua. Emä imettäy poigazii kaksi kuudu, yhtelläh jo kuunigäzet net opitah syvvä vihandua kazvii.