Sir Isaac Newton PRS FRS (25 December 1642 - 20 March 1726/27) anali katswiri wa masamu, katswiri wa zakuthambo, katswiri wa zaumulungu, wolemba ndi fizikia (yemwe anafotokozedwa mu tsiku lake ngati filosofi yachilengedwe) yemwe amadziwika kwambiri kuti ndi mmodzi mwa asayansi otchuka kwambiri nthawi zonse, ndi chiwerengero chofunikira pa zasinthidwe.
Buku lake lakuti Philosophia Naturalis Principia Mathematica ("Mathematical Principles of Natural Philosophy"), loyamba lofalitsidwa mu 1687, linakhazikitsidwa maziko a makina achilengedwe.
Newton anafotokoza zochitika za chilengedwe pogwiritsa ntchito masamu. Iye anafotokoza malamulo a kuyendayenda ndi kugwidwa. Malamulo amenewa ndi masamu omwe amafotokoza momwe zinthu zimasunthira pamene mphamvu imawathandiza. Isaac anasindikiza buku lake lotchuka kwambiri, Principia, mu 1687 pamene anali pulofesa wa masamu ku Trinity College, Cambridge. Mu Principia, Isake anafotokoza malamulo atatu omwe amayendetsa njira zomwe zimayenda. Kenako anafotokoza lingaliro lake, kapena lingaliro, za mphamvu yokoka. Mphamvu yokoka ndi mphamvu imene imayambitsa zinthu. Ngati pensulo idagwa pa desiki, idzagwa pansi, osati padenga. Mu bukhu lake Isaac adagwiritsanso ntchito malamulo ake kusonyeza kuti mapulaneti amayenda kuzungulira dzuŵa m'mitsinje yomwe ili yozungulira, osati yozungulira. Isake anazindikiranso zosiyana. Izi zinamupangitsa kuti alowe m'munda wafizikiki, kumene iye anayenda bwino.
Isaac Newton anabadwa pa 25 December 1642, m'nyumba ya nyumba ku Lincolnshire, England. Bambo ake anamwalira miyezi itatu asanabadwe. Pamene Isaki anali ndi amayi ake atatu, anakwatiwanso, ndipo Isaki anakhala ndi agogo ake. Iye sankafuna chidwi ndi famu ya banja, choncho anatumizidwa ku yunivesite ya Cambridge kuti akaphunzire. Nthaŵi zina amauzidwa kuti Isaac Newton akuwerenga buku pansi pa mtengo pamene apulo kuchokera pamtengo anagwa pafupi ndi iye. Zimenezi zinachititsa kuti aziwerengera mphamvu yokoka.
This article uses material from the Wikipedia Chichewa article Isaac Newton, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Content is available under CC BY-SA 4.0 unless otherwise noted. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Chichewa (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.