Chʼał

Chʼał *
Dahináanii Naaldeehii Bidoh Dahólónígíí Bikʼiiz Naakiígíí Bííghą́ą́stsʼǫǫd Dahólónígíí Bitsiitsʼiin Dahólónígíí Bíígháán Dahólónígíí Biyaatsʼiin Dahólónígíí Biyáázh Tsʼǫʼasánígíí Chʼał Łeesdísí Bikéyahdę́ę́ʼ chʼał ałkʼidą́ʼí yishtłizhígíí Łeesdísí Bikéyahdę́ę́ʼ chʼał dichʼízhí ałkʼidą́ʼígíí Łeesdísí Bikéyahdę́ę́ʼ chʼał ałkʼidą́ʼí diłhiłígíí (→ Chʼał biyęęzhii neiyéhé dóó bikʼéí) Kéyah Dańlínídę́ę́ʼ chʼał bitsiitʼą́hí Tó wónaanídę́ę́ʼ chʼał bitéél halchíʼígíí Náátsʼózídę́ę́ʼ chʼał bitéél halchíʼígíí Doohatsʼíí Yátiʼ Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ chʼał bitéél halchíʼígíí Tó wónaanídę́ę́ʼ chʼał bitéél łitsooígíí Dziłtah chʼał bitseeʼ hólóní Chʼał bitseeʼ hólóní (→ Chʼał bitsooʼ ádaadinígíí dóó bikʼéí) (→ Chʼał ndahashchʼidígíí) Hashtłʼish chʼał dootłʼizhígíí Naakaii Łibáhí Bikéyahdę́ę́ʼ hashtłʼish chʼał Dził Daantsaaítah Bilagáana Bikéyahdę́ę́ʼ hashtłʼish chʼał Naakaii Łibáhí Bikéyahdę́ę́ʼ chʼał nahashchʼidígíí Tó wónaanídę́ę́ʼ chʼał nahashchʼidí íiyisígíí Ásáí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ chʼał nahashchʼidígíí (→ Náátsʼózídę́ę́ʼ tsintah chʼał dóó bikʼéí) Tsékááʼ chʼał yishtłizhígíí Tsékááʼ chʼał diłhiłígíí Hodíłchʼiltah tsékááʼ chʼał Tsékááʼ chʼał ntsaaígíí Bitsįʼ Yishtłizhii Tónteeldę́ę́ʼ chʼał yishtłizhígíí Bitsįʼ Yishtłizhii Tónteeldę́ę́ʼ chʼał dibéłchíʼígíí Chʼał bikʼos ádinígíí Shádiʼááh biyaadę́ę́ʼ chʼał dichʼízhí bichʼahígíí Shádiʼááh biyaadę́ę́ʼ chʼał dichʼízhí yishtłizhígíí Shádiʼááh biyaadę́ę́ʼ chʼał dichʼízhí diłhiłígíí (→ Nahatʼeʼiitsoh Bikéyahdę́ę́ʼ táyiʼ chʼał) (→ Nahatʼeʼiitsoh Bikéyahdę́ę́ʼ chʼał) (→ Tsinlátah chʼał dóó bikʼéí) (→ Chʼał íiyisígíí dóó bikʼéí)

Chʼał éí táyiʼ dóó niʼkáágóó ndaakaaígíí dah yikahjí atah daasdzoh, áádóó éí nahasdzáán bikáaʼgi hastą́ądi dimíílgo daatsʼí ałʼąą ádaatʼé. Ndaʼałkaahí dóó ééʼdeetįįhii éí "Anura" deiłníigo deiyózhí; díí saadígíí éí "bitseeʼ ádaadinígíí" óolyé.

Chʼał éí nahasdzáán tʼáá siʼą́ą́ ńtʼę́ę́ʼ bikááʼgóó dahólǫ́ — Shádiʼááhjí kéyah yistinígíí dóó Nahookǫsjí Deeteel Bikéyahdi éí ádaadin ndi. Nááná doo ndahałtingi dóó ayóo hóółtseiigi (Sahééwa hoolyéedi da) éí ałdóʼ doo dahólǫ́ǫ da. Deesdoigi dóó Nahatʼeʼiitsoh Bikéyahdi éí tʼóó ahayóí.

Chʼał éí tábąąhgi dóó dahoditłééʼgóó naakai łeh, áádóó éí tó ńlį́į́h dóó beʼekʼid biyiʼ dahiná; tónteel dóó tó dikʼǫ́ǫ́zh biyiʼ chʼał ádaadin. Chʼał éí nihookááʼ dóó tsinlátahgi ndaaldeeh ałdóʼ.

Chʼał éí bikágí ditłʼééʼ dóó bitsiiʼ nteel; nááná éí binááʼ ntsaa dóó bitseeʼ ádin. Bílaʼ éí dį́į́ʼ, bikézhoozh ashdlaʼ.

Chʼał éí chʼosh deildeełgo naakai łeh; łaʼ éí atsįʼ deilghał ałdóʼ. Tsʼǫʼasánii (chʼał biyáázh) éí tʼóó tó biyiʼ chʼil dahólónígíí deiłchozh.