Artìculu in LSC
Is iscacos sunt unu giogu de mesa naschidu in India in su de ses sèculos e difòndidu in cada parte de su mundu.
Su faeddu iscacos lòmpet dae su persianu shi’a, chi bolet nàrrere “re”. In is diferentes limbas chi influentzant a su sardu pigat varios nùmenes: scacchi in italianu, ajedrez in ispagnolu, escacs in catalanu, chess in inglesu e échacs in frantzesu.
In custu giogu ddu ant duas giogadores e un’iscachera (chi si traduet scacchiera in italianu, tablero de ajedrez in ispagnolu, tauler d’escacs in catalanu, chess board in inglesu, échiquier in frantzesu) cun 32 figuras/petzos (pezzi in italianu, piezas in ispagnolu, peces in catalanu, pieces in inglesu, pièces in frantzesu), seighi pro cadaunu giogadore. S’iscachera est dividida in 64 cuadros/casellas (caselle in italianu, casillas in ispagnolu, casellas in catalanu, squares in inglesu, cases in frantzesu), 32 biancas e 32 nieddas alternadas, chi formant oto colunnas (chi andant dae sa litera a a sa litera h), oto traversas (dae sa 1 a sa 8) e 26 diagonales.
Petzu | Re | Reina | Turre | Alfiere | Caddu | Peone |
Nùmeru a s'incumintzu | 1 | 1 | 2 | 2 | 2 | 8 |
Is petzos de is cales cadaunu giogadore disponet sunt:
Is peones movent dae sa segunda traversa, is àteros petzos dae sa prima.
Cun sa leada/pigada unu petzu eliminat dae su giogu unu petzu de s’aversariu chi istat in dd’una casella a suta de s’atacu suo.
Cando unu peone lompet in s’ultima traversa, su giogadore tenet sa facultade de ddu promòvere (promozione in italianu, promoción/coronación in ispagnolu, promoció/coronació in catalanu, promotion in inglesu, promotion in frantzesu) mudende.ddu in dd’unu petzu/figura printzipale, chi est sa reina in sa majoria manna de is casos.
In su giogu de is iscacos si considerant de manera abituale tres fases:
Sa prima mòvida est de su giogadore biancu, a su cale sighit su nieddu e aici a in antis, in alternantzia, finas a s’agabbu de sa partida (de iscacos).
(partita a scacchi in italianu, partida de ajedrez in ispagnolu, joc d’escacs in catalanu, chess game in inglesu, partie d’échec in frantzesu).
Is partidas de iscacos podent acabare:
(scacco matto in italianu, jaque mate in ispagnolu, escac i mat in catalanu, checkmate in inglesu, échet et mat in frantzesu);
(patta/stallo in italianu, ahogado in ispagnolu, ofegat in catalanu, stalemate in inglesu, pat/impasse in frantzesu)
Sunt mòvidas ispetziales:
This article uses material from the Wikipedia Sardu article Iscacos, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Su cuntenutu est a disponimentu suta de sa litzèntzia CC BY-SA 4.0 francu chi non bi siat àteru inditadu. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Sardu (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.