Żołądek: Narząd trawiący część pokarmu

Żołądek (łac.

ventriculus, stomachus, gr. gaster) – narząd stanowiący część układu pokarmowego, którego zasadniczą rolą jest trawienie zawartych w pokarmie białek, a trawienie cukrów jest wręcz hamowane przez niskie pH żołądka. Żołądek wydziela sok żołądkowy zawierający enzymy trawienne:

  • podpuszczka – ścina białko w mleku (obecna tylko u niemowląt),
  • pepsynogen – w obecności HCl zostaje przekształcony do pepsyny, która odpowiada za trawienie białek.
Żołądek
Stomach
Gaster, Ventriculus
Ilustracja
Przewód pokarmowy z zaznaczonym żołądkiem
Narządy

Układ pokarmowy

Żołądek: Położenie, Budowa, Funkcje
Budowa żołądka – podział szczegółowy na części anatomiczne
Żołądek: Położenie, Budowa, Funkcje
Schemat budowy błony śluzowej żołądka z uwzględnieniem mechanizmów bariery śluzowo-alkalicznej
Żołądek: Położenie, Budowa, Funkcje
Przekrój przez zdrowy żołądek człowieka

Żołądek wydziela kwas solny, który uaktywnia enzymy trawienne oraz zabija drobnoustroje.

U kręgowców jest to rozszerzona część pomiędzy przełykiem i jelitem.

W zależności od budowy można wyróżnić:

  • żołądek jednokomorowy
    • żołądek jednokomorowy prosty
    • żołądek jednokomorowy złożony
  • żołądek wielokomorowy – żołądek przeżuwacza

Położenie

U człowieka żołądek znajduje się w jamie brzusznej na wysokości od 11. kręgu piersiowego (Th11), gdzie położony jest wpust żołądka do 3. bądź 4. kręgu lędźwiowego (L3-L4).

Budowa

Żołądek jest workiem mięśniowym o hakowatym kształcie, z przełykiem łączy się przez wpust żołądka (cardia), a z dwunastnicą (duodenum) łączy go odźwiernik (pylorus), otwór otoczony silną mięśniówką okrężną, która rozszerza się i zwęża w zależności od różnicy pH między środowiskami.

Wielkość

Wielkość żołądka jest zmienna i zależy od jego wypełnienia, napięcia ścian oraz pozycji ciała.

Długość żołądka człowieka: 25–30 cm
Szerokość żołądka: 12–14 cm
Pojemność: 1000–3000 ml

Podział anatomiczny

W budowie makroskopowej żołądka można wyróżnić następujące elementy:

  • wpust żołądka (łac. cardia ventriculi)
  • dno żołądka (fundus ventriculi)
  • trzon żołądka (corpus ventriculi)
    • krzywizna mniejsza (curvatura minor)
    • krzywizna większa (curvatura major)
  • część przedodźwiernikową (pars prepylorica)
  • odźwiernik (pylorus ventriculi).

Budowa histologiczna

Ściana żołądka zbudowana jest z następujących warstw (od wewnątrz):

Mięśniówka żołądka zbudowana jest z trzech warstw mięśni; (od zewnątrz) podłużnej, okrężnej i skośnej. Warto zauważyć, że różne warstwy występują w różnych częściach żołądka:

  • warstwa podłużna – na krzywiźnie mniejszej i większej
  • warstwa okrężna – w części odźwiernikowej
  • warstwa skośna – w rejonie dna żołądka.

Komórki żołądka

Wewnętrzną warstwę wyścielającą wnętrze żołądka stanowi błona śluzowa. W błonie śluzowej znajdują się gruczoły, które zawierają następujące rodzaje komórek:

  • okładzinowe – wydzielające kwas solny oraz czynnik Castle’a, wiążący witaminę B12
  • główne – wydzielające enzym pepsynę, a dokładniej pepsynogen (nieaktywny prekursor, który pod wpływem kwasu solnego przechodzi w aktywną pepsynę) trawiący białko
  • śluzowe – wydzielające śluz, który chroni komórki okładzinowe, główne oraz inne wchodzące w skład błony śluzowej przed trawiącym działaniem kwasu solnego
  • macierzyste – z nich powstają wszystkie komórki nabłonka śluzówki
  • dokrewne – wydzielają serotoninę
  • komórki APUDkomórki G wydzielające gastrynę.

W błonie śluzowej żołądka rozróżniamy następujące rodzaje gruczołów:

  • gruczoły żołądkowe właściwe – jest ich duża liczba (ok. 100 na 1mm².), w okolicach dna i trzonu
  • gruczoły wpustowe – w części wpustowej żołądka, wydzielają obojętny śluz i niewielkie ilości lizozymu
  • gruczoły odźwiernikowe – występują w części odźwiernikowej żołądka.

Przez to, że błona śluzowa żołądka wydziela kwas solny, pH treści żołądkowej może dochodzić nawet do 4. Pokarm, zbierający się w żołądku, jest trawiony przez sok żołądkowy. Z zewnątrz żołądek pokryty jest błoną surowiczą.

Funkcje

Do funkcji żołądka należą:

  • rozdrabnianie pokarmu;
  • wyjaławianie pokarmu;
  • trawienie białek i zapoczątkowywanie trawienia tłuszczów przez lipazę żołądkową;
  • trawienie cukrów przez amylazę ślinową – do momentu obniżenia pH pokarmu do wartości dezaktywującej enzym.

Unerwienie

Do żołądka dochodzą włókna współczulne i przywspółczulne. Włókna przywspółczulne dochodzą do żołądka drogą nerwu błędnego (tzw. pni nerwu błędnego), podobnie jak do wszystkich narządów jamy brzusznej. Pnie nerwu błędnego leżą w dolnej części przełyku, przechodzą one do żołądka tworząc sploty żołądkowe na przedniej i tylnej ścianie. W ścianie żołądka tworzą się 3 sploty autonomiczne:

  • splot podśluzowy – w tkance podśluzowej
  • splot warstwy mięśniowej – między warstwami błony mięśniowej
  • splot podsurowiczy – pod otrzewną.

Unaczynienie

Żołądek: Położenie, Budowa, Funkcje 
Pień trzewny wraz z unaczynieniem żołądka

Żołądek jest unaczyniony od tętnic pochodzących z pnia trzewnego.
Dno żołądka jest zaopatrywane przez tętnice żołądkowe krótkie – gałązki tętnicy śledzionowej.
Reszta naczyń biegnie wzdłuż krzywizn żołądka – tętnice żołądkowe wzdłuż krzywizny mniejszej a tętnice żołądkowo-sieciowe wzdłuż krzywizny większej. Tętnica żołądkowa lewa odchodzi bezpośrednio od pnia trzewnego natomiast tętnica żołądkowa prawa od tętnicy wątrobowej właściwej. Tętnica żołądkowo-sieciowa lewa odchodzi od tętnicy śledzionowej a tętnica żołądkowo-sieciowa prawa od żołądkowo-dwunastniczej (jedna z gałęzi końcowych). Tak więc tętnice mające określenie „lewa” zaopatrują górną część krzywizny natomiast „prawa” – dolną (oddając gałązki do przedniej i tylnej powierzchni żołądka). Tętnice łączą się pośrodku krzywizny zespoleniami (anastomozami). Określenie granic unaczynienia pomiędzy tętnicami prawa i lewa jest umowne.

Przypisy

Żołądek: Położenie, Budowa, Funkcje  Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Tags:

Żołądek PołożenieŻołądek BudowaŻołądek FunkcjeŻołądek UnerwienieŻołądek UnaczynienieŻołądek PrzypisyŻołądekBiałkaEnzymy trawienne układu pokarmowegoJęzyk greckiNarządSok żołądkowyTrawienieUkład pokarmowyWęglowodanyŁacina

🔥 Trending searches on Wiki Polski:

Wolfgang Amadeus MozartLudwik XIVDubajPolski Koncern Naftowy OrlenReprezentacja Polski w piłce nożnej mężczyznMercedes-Benz klasy EWłodzimierz LeninNigeriaZaginięcie Madeleine McCannBreaking BadIslamAudi A3Mike TysonLeonardo DiCaprioDżem (zespół muzyczny)Nasz nowy domMeta PlatformsPabianiceMichaił GorbaczowMiędzynarodowy Dzień MężczyznMapy GoogleDaniaKatastrofa kolejowa pod OtłoczynemBośnia i HercegowinaOlga TokarczukAugust Emil FieldorfWojna trzydziestoletniaDunajKatastrofa polskiego Tu-154 w SmoleńskuFenyloketonuriaZygmunt SzendzielarzJoanna PrzetakiewiczPuchar Anglii w piłce nożnejUkład SłonecznyPedro PascalThe WeekndWładcy PolskiKról PolskiMona LisaSnipex AlligatorLewis HamiltonHAARPJon JonesStellantisSłowacja(134340) PlutonThe Pirate BayChrześcijaństwoBitwa pod GrunwaldemOrder Odrodzenia PolskiJakub RzeźniczakLiga Europy UEFAAlfabet greckiEurozetPlatonMariupolWojciech JaruzelskiWPDorota WellmanFrizNikola TeslaMichał MikołajczakEdward PöschekIII RzeczpospolitaLidia PoëtZbrodnia katyńskaWilk szaryMeksykRudolf Habsburg-LotaryńskiPowstanie stycznioweWojewództwo dolnośląskieLeonardo da VinciZmarli w lutym 2023Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”GoogleEryk Kulm (aktor)Selim IIChyłka🡆 More