Ադրիան Վիլարտ
Ադրիան Վիլարտ (անգլ.՝ Adrian Willaert, մոտ 1480, Rumbeke, Roeselare, Ռուսելարե, Արևմտյան Ֆլանդրիա, Բելգիա - դեկտեմբերի 7, 1562, Վենետիկ, Վենետիկի հանրապետություն), ֆլամանդացի կոմպոզիտոր և մանկավարժ, գործունեությունը ծավալել է Իտալիայում։ Ֆրանկո-ֆլամանդական բազմաձայնության դպրոցի ներկայացուցիչ է, Վենետիկյան դպրոցի հիմնադիր։
| Ադրիան Վիլարտ | |
|---|---|
 | |
| Բնօրինակ անուն | ֆր.՝ Adrian Willaert |
| Ծնվել է | մոտ 1480 Rumbeke, Roeselare, Ռուսելարե, Արևմտյան Ֆլանդրիա, Բելգիա |
| Երկիր |  Ֆլանդրիայի դքսություն |
| Մահացել է | դեկտեմբերի 7, 1562 Վենետիկ, Վենետիկի հանրապետություն |
| Ժանրեր | դասական երաժշտություն |
| Մասնագիտություն | կոմպոզիտոր |
 Adrian Willaert Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն
Ադրիան Վիլարտը եղել է ֆրանսիացի կոմպոզիտոր Ժան Մուտոնի աշակերտը։ Աշխատել է մեծամասամբ Իտալիայում, ուր տեղափոխվել է (ենթադրաբար) 1514 թվականին։ 1515 թվականից գտնվել է ծառայության մեջ (պատմական փաստաթղթերում հիշատակվում է որպես «քաղցրահնչյուն Ադրիան») կարդինալ Իպոլիտ դ՚Էստեի մոտ Ֆերարայում, 1518 թվականին նրա հետ այցելել է Հունգարիա (հնարավոր է նաև Լեհաստան)։ 1527 թվականից ղեկավարել է Վենետիկի Սուրբ Մարկոսի տաճարի երգչախումբը։ Եղել է Վենետիկյան դպրոցի հիմնադիրը։ Նրա աշակերտներից էին Անդրեա Գաբրիելին, Ջոզեֆֆո Ցառլինոն, Կոստանցո Պորտան, Կլաուդիո Մերուլոն, հնարավոր է նաև Կիպրիան դե Ռոռեն և Նիկոլա Վիչենտինոն։
Ստեղծագործություն
Ադրիան Վիլարտը գրել է հոգևոր (մեսսաներ, մոտետներ, հիմներ, բազմաձայն սաղմոսներ) և աշխարհիկ (իտալական վիլլանելաներ և մադրիգալներ, ֆրանսիական շանսոն, հարուստ գործիքավորմամբ՝ ռիչերքարներ) երաժշտություն։ Ժառանգության հիմնական մասը կանոնական և լատինական ազատ տեքստերի համար գրված 175 մոտետներն են, մեծամասամբ չորս, հինգ և վեց ձայների համար, և հինգը յոթաձայն և ութաձայն մոտետ։ Վաղ մոտետներում (առավել հայտնի են «Քրիստոսի կույս» (Christi virgo), «Ուրախացիր սուրբ Կույս» (Saluto te sancta virgo), «Պայծառակերպության մեծ խորհուրդը» (Magnum hereditatis mysterium»)) Վիլարտն ակտիվորեն փորձարկումներ է կատարել կոնտրապունկտի և հարմոնիայի, երաժշտական արտասանության և ռիթմի ոլորտներում։
Հորացիոսի «Quid non ebrietas dissignat» (մոտ 1519 թվական) հումորային տեքստի համար գրած (ոչ միանշանակ վերծանված) մոտետում երգահանը հետևողականորեն շրջանցել է կվինտային շրջանի (ռուս.՝ Квинтовый круг - հնգաստիճան երաժշտական ինտերվալ) տոնայնությունները (այդ թվում՝ այդ ժամանակաշրջանին ոչ հատուկ տոնայնություններից հեռու «ազգակցական աստիճանները»), առաջնորդվելով անսովոր դիդակտիկ խնդրով՝ երաժիշտներին վարժել մաքուր լարային հնչեղության։
«Նոր երաժշտություն» ժողովածու
Վիլարտի ստեղծագործության գագաթնակետը 1559 թվականին «Նոր երաժշտություն» ժողովածուում հրատարակված ուշ շրջանի մոտետներն են, մասշտաբային կոմպոզիցիաներ, որոնք գլխապտույտ բազմաձայն (պոլիֆոնիկ) տեխնիկայի նմուշներ են։ Վեցաձայն և յոթաձայն մադրիգալները (նույն ժողովածուից), որոնք գրվել են Պետրարկայի «Կանցոներ» բանաստեղծական գրքի սոնետների ամբողջական տեքստերի հիման վրա, բանաստեղծական տեքստի բազմազան և մանրակրկիտ մեկնաբանության օրինակներ են։ Վիլարտի մադրիգալների երաժշտական ոճաբանությունը մոտ է մոտետներին։ Դրանցում իմիտացիոն բազմաձայնության մեծաթիվ օգտագործումը լսողի համար դժվարացնում է վանկարկված տեքստի ընկալումը։
Դրա հետ մեկտեղ վիլլանելաներում Վիլարտը կիրառել է մեկ այլ (այդ ժանրին բնորոշ) կոմպոզիցիոն տեխնիկա, որը ներառում է ոչ բարդ մոնոռիթմային հենք և վաղ տոնային ներդաշնակություն։ Ինչ վերաբերում է Վիլարտի վիլլանելաների բանաստեղծություններին, դրանք գրված են խոսակցական լեզվով, ցածր մակարդակի բառապաշարի, դիալեկտիզմի և ժարգոնի առատ օգտագործմամբ, ինչը բնորոշ է վիլլանելայի ոճին։
Ծանոթագրություններ
Перевод Н. С. Гинцбурга.
Գրականություն
- Adrian Willaert․ The New Grove Dictionary of Music and Musicians. London. ISBN 0-333-23111-2. OCLC 5676891., ed. Stanley Sadie. 20 vol. London, Macmillan Publishers Ltd., 1980
- Reese, Gustave, 1899-1977. (1959). Music in the Renaissance (Rev. ed ed.). New York: W.W. Norton & Co. ISBN 0-393-09530-4. OCLC 599427. CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
- Gleason, Harold, 1892-1980. (1981). Music in the Middle Ages and the Renaissance (3rd ed ed.). Bloomington, Ind.: Frangipani Press. ISBN 0-89917-034-X. OCLC 8109806. CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
- Kidger, David. (2005). Adrian Willaert : a guide to research. New York: Routledge. ISBN 0-203-99723-9. OCLC 252717811. 978-0-8153-3962-5
Արտաքին հղումներ
- Adriaan Willaert-ը Բրիտանիկա հանրագիտարանում
- Adrian Willaert at HOASM
- «Category:Willaert, Adrian - IMSLP: Free Sheet Music PDF Download». imslp.org. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
- Free access to high-resolution images of manuscripts containing works by this composer from Digital Image Archive of Medieval Music
- Listen to free recordings of songs from Umeå Akademiska Kör.
- The Academy of Musical and Theatrical Arts Adriaen Willaert in Roeselare (Belgium) was named after Adrian Willaert.
- «Adrian Willaert - ChoralWiki». www.cpdl.org (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ադրիան Վիլարտ» հոդվածին։ |
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Ադրիան Վիլարտ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.