Ангкор-Ват: будысцкі храмавы комплекс у Камбоджы

Славутасьць
Ангкор-Ват អង្គរវត្ត
Краіна	Камбоджа
Месцазнаходжаньне	Ангкор, Сіем Рэап
Каардынаты	13°24′45″ пн. ш. 103°52′0″ у. д. / 13.4125° пн. ш. 103.86667° у. д. / 13.4125; 103.86667 103°52′0″ у. д. / 13.4125° пн. ш. 103.86667° у. д. / 13.4125; 103.86667
Архітэктурны стыль	кхмэрскі, дравідзкі
Заснавальнік	Сур’яварман II/Самудрагупта
Дата заснаваньня	XII стагодзьдзе
Ангкор-Ват на мапе Камбоджы Ангкор-Ват
Ангкор-Ват на Вікісховішчы

Ангкор-Ват (па-кгмэрску: អង្គរវត្ត) — найбуйнейшы індуісцкі храмавы комплекс, а таксама найбольшая рэлігійная пабудова ў сьвеце. Збудаваны каралём Сур’яварманам II на пачатку XII стагодзьдзя ў тагачаснай сталіцы Кхмэрскай імпэрыі Ясадхарапуры (па-кгмэрску: យសោធរបុរៈ, цяпер Ангкор). Насуперак шываісцкай традыцыі папярэднікаў Ангкор-Ват быў прысьвечаны Вішну. Ад моманту свайго заснаваньня ён застаецца адзіным значным рэлігійным цэнтрам у рэгіёне дзякуючы свайму выдатнаму стану. Ён стаў сымбалем Камбоджы і адлюстраваны на ейным сьцягу.

Ангкор-Ват сумяшчае два асноўныя пляны храмавай архітэктуры кгмэраў: храма-гары і пазьнейшага храма-галерэі, заснаванай на дравідыйскай архітэктуры. Ён створаны па падабенстве да гары Мэру, месца жыхарства дэваў індуісцкай міталёгіі: ва ўнутранай прасторы за рвом і зьнешнім мурам даўжынёй 3,6 км тры прастакутныя галерэі, адна над адной. У цэнтры храму знаходзіцца ўтвораны вежамі кўінкункс. У адрозьненьне ад большасьці ангкорскіх храмаў Ангкор-Ват арыентаваны на захад.

Цяперашняя назва, Ангкор-Ват, па-кхмэрску азначае «Храм-места» або «Места храмаў»; ангкор, у перакладзе «места» ці «сталіца» — размоўная форма слова накор (па-кгмэрску: នគរ), якое паходзіць ад санскрыцкага нагара (санскрыт: नगर). Ват — па-кхмэрску «храмавы надзел», паходзіць ад палійскага слова «вата» (वत्त). Раней храм называўся Прэах Піснулок (Вара Вішнулока на санскрыце) паводле пасьмяротнага тытулу заснавальніка.

У XV стагодзьдзі перастаў выкарыстоўвацца і быў закінуты, быў адкрыты для эўрапейскай цывілізацыі ў 1860 годзе.

• Briggs, Lawrence Robert (1951, reprinted 1999). The Ancient Khmer Empire. White Lotus. ISBN 974-8434-93-1.
• Forbes, Andrew; Henley, David (2011). Angkor, Eighth Wonder of the World. Chiang Mai: Cognoscenti Books. ASIN: B0085RYW0O
• Freeman, Michael and Jacques, Claude (1999). Ancient Angkor. River Books. ISBN 0-8348-0426-3.
• Higham, Charles (2001). The Civilization of Angkor. Phoenix. ISBN 1-84212-584-2.
• Higham, Charles (2003). Early Cultures of Mainland Southeast Asia. Art Media Resources. ISBN 1-58886-028-0.
• Hing Thoraxy. Achievement of «APSARA»: Problems and Resolutions in the Management of the Angkor Area.
• Petrotchenko, Michel (2011). Focusing on the Angkor Temples: The Guidebook, 383 pages, Amarin Printing and Publishing, ISBN 978-616-90744-0-3
• Ray, Nick (2002). Lonely Planet guide to Cambodia (4th edition). ISBN 1-74059-111-9.

• Buckley, Michael (1998). Vietnam, Cambodia and Laos Handbook. Avalon Travel Publications. Online excerpt The Churning of the Ocean of Milk retrieved 25 July 2005.
• BBC Horizon (4 November 1999). Atlantis Reborn (script). Broadcast BBC2 4 November 1999, retrieved 25 July 2005.
• Free 3D virtual interactive model of Angkor Wat