یؤنتن سیستمی یا ایشلتیم سیستمی (اینگیلیسجهده: Operating System) بیلگیسایاریٛن منابعیٛن باشقاران و پروْقیٛراملاریٛن یۆرۆتمهغینه آلتلیٛق یارادان یاسدال(سخت افزار)دیٛر.
ایشلتیم سیستمی بیلگیسایاریٛن یاسدال سیستمینین ان اؤنملی قیٛرپیٛلاریٛندان ساییٛلیٛر. عۇمۇمییتله پروقیٛراملار یۆرۆمهغه بیر ایشلتیم سیستمینه ائحتییاجلاریٛ اوْلۇر. چاغ پایلانیٛشلیٛ یؤنتن سیستملری، سیستمی داها یاخشیٛ و تاثیرلی ایشلدمغینه پروسسور چاغیٛنیٛن اساسیٛندا تاپشیٛریٛقلاریٛ پلنلشدیریرلر.
گیریش و بۇراخیٛلیٛش و بَللَک اؤزگۆلهمکی کیمین گؤرگَولره یؤنتن سیستمی بیلگیسایاریٛن یاپدالداللا پیٛروقراملاریٛن آراسیٛندا بیر آراچیٛ اوْینۇن اوْینۇماغینا باخمایاراق عۇمۇییتله پیٛروْقیٛراملاریٛن کوْدۇ مۆستقیم یاپدال الیله یۆرۆنۆر و تئز-تئز سیستمی بیر یؤنتن سیستمینین گؤرگَوین اوْلۇنماسیٛنا یا یؤنتن سیستمینین الیله کسیلمغه چاغیٛریٛر(سیستم چاغیٛریٛشلاریٛ).
اوْین کوْنسۇللاریٛندان و وئب سئروئرلریندن و سۇپئرکامپییوْتئرلردن تۇتدۇ موْبایللارادک و بۆتۆن بیلگیسایارلیٛ آراچلار یؤنتن سیستملری واردیٛر.
اندروید، بیٛلکبئری، بیائسدی، کیٛروْماوْائس، آیاوْائس، قئنوْلینۇکس، اوْائسایکس، کیۇائنایکس، لینۇکس ،مایکروْسافت ویندوْز، ایستیماوْائس، ویندوْز فوْن، زئد/اوْائس تانیٛنمیٛش چاغاتیٛ یؤنتن سیستملرینه اؤرنکدیرلر.ایلک سککیز اؤرنکین کؤکلری یۇنیکسدیر.فیٛریآرتیاوْائس، میکروْسی/اوْائس، ویایکسووْرکس تانیٛنمیٛش گئجیکسیز یؤنتن سیستملریندن دیرلر.
بیر-تاپشیریقلی یؤنتن سیستملری بیر آندا یالنیز بیر پروقرامی یۆرۆیه بیلرلر آنجاق نئچه-تاپشیریقلی یؤنتن سیستملری پروقراملارین قوشۇتلۇقدا یۆرۆمهغینه ایجازه وئریر.نئچه-تاپشیریقلیلیق چاغ پایلانیش ایله اله گلیر.
بیر-ایشلدیجی یؤنتن سیستملری ایشلیجیلرین آییرماغینا گۆجلری یوخدۇر،آنجاق نئچه پروقرامی آردآردا یۆرۆیه بیلرلر. نئچه-ایشلدیجی یؤنتن سیستملری نئچه-تاپشیریقلیغین تمل آنلاییشین گئنیشلدمکله یؤنتن سیستمینه سۆرجلرین و منابعین تانیماق گۆجۆن وئریرلر.اؤرنک اۆچۆن دیسکدهکی فضا نئچه ایشلدیجینین اولۇر و سیستم نئچه ایشلدیجیه بیر آندا یؤنتن سیستمله ایشلمکین ایمکانین وئریر.
بیر گئجیکسیز یؤنتن سیستمی بیر سۆرج و یا وئرگینین بللی سۆرهده ساتقاماغین قارانیتیر.بیر گئجیکسیز یؤنتن سیستمی بیر-تاپشیریقلی یا نئچه-تاپشیریقلی اولا بیلر،آنجاق نئچه-تاپشیریقلی یؤنتن سیستمی گرک اؤزل القوریتملرله پیشبینی اولۇنمۇش کیمین یۆرۆنه.بۇ سیستملر پروسسورۆن چاغین سۆرجلری آراسیندا اونلارین اۆستۆنلۆک اساسیندا پایلئییرلار.
اصلی مقاله : یۇنیکس
ایلکده یۇنیکس اسئمبئلی دیلینده یازیلمیشدی. 1973 ایلینده یۇنیکسین دؤردۆمجۆ نۆسخهسینده سی دیلینده یئنیدن یازیلدی. ایندیکی یؤنتن سیستملرینین چوخۇ یۇنیکسدن تاثیر آلمیشدیر.
اصلی مقاله : بیاسدی
یۇنیکس یؤنتن سیستمینین عائیلهسینین آلتکۆمهسینده بیر توپلۇدۇر.فیریبیائسدی ، نئتبیائسدی و اوپئنبیائسدی بۇ توپلۇدان ساییلیر.
اصلی مقاله : اوائس ایکس
اوْائسایکس(کئچمیشده:«مک اوْائسایکس»)یۇنیکسه دایانان قیٛرافیکی ایشلدیجی اینتئرفئیسی اوْلان یؤنتن سیستملرینین بیر سئریسیدیر.بۇ یؤنتن سیستمی اپئل شیرکتینین الیله توسعه وئریلیب و بازاردا پایلانیٛبدیٛر.اوْائسایکس مکینتاش بیلگیسایارلاریٛن اۆزرینده یۇرۆتمغه طراحیٛ اوْلۇندۇ و ۲۰۰۲ ایلیندن ایندیهدک بۆتۆن مک بیلگیسایارلاریٛندا یئرلشمیش یؤنتن سیستمیدیر.
بیر اؤزگۆر و آچیق-قایناغ کوْدلۇ یازیلیم موْدئلینین اۆزرینده یازیلمیش یۇنیکسه-اوْخشار یؤنتنسیستمیدیر.بؤیۆک بؤلۆمۆ پازیکس ایستانداردیلا اۇیۇملۇدۇر. لینۇکس اؤزۆ بیر یؤنتنسیستمینین چکیردگی و قنئوْ پروْژهسینین پروْقرملریله بیرلیکده ایشلتیم سیستمی ساییلیر بۇنا گؤره اؤزگۆر یاسدال سازمانی قئنوْ|لینۇکس سؤزجۆکۆن بۇ یؤنتنسیستمینین آدینا ایشلدیر عادی حال دا اله لینوکس قولانیر.
مایکروسافت یارادان ایشلتیم سیستملریندن بیری دیر. بو ایشلتیم سیستمی ماسا اوستو (اینگیلیسجه: Desktop) بیلگیسایار، جیبتلفنلاری و تبلتلر اۆچون قولانیلیر. ویندوز 1985 ایلینده ایشلمهیه باشلادی. ایندیکی سون داغینیشی ویندوز 10 دور.
ماسااۆستۆبیلگیسایارلارین یؤنتن سیستملرینین بازاردا پایی:
ایشلتیم سیستمی | 2013 | 2014 |
---|---|---|
ویندوز | ۹۱.۳۴٪ | ۹۱.۲۷٪ |
مک | ۷.۲۷٪ | ۷.۱۷٪ |
گئنو/لینۇکس | ۱.۳۸٪ | ۱.۵۵٪ |
باشقا | ۰٪ | ۰٪ |
This article uses material from the Wikipedia تۆرکجه article ایشلدیم سیستمی, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). عکسی بللیلشدیریلمزسه، ایچیندهکیلر CC BY-SA 4.0 لیسانسی آلتیندادیلار. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki تۆرکجه (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.