Timianslekta: Planteslekt

Timianslekta
Systematikk
Rike:	Planteriket Plantae
Overrekkje:	Landplantar Embryophyta
Rekkje:	Karplantar Tracheophyta
Underrekkje:	Frøplantar Spermatophytes
Orden:	Leppeblomordenen Lamiales
Familie:	Leppeblomfamilien Lamiaceae
Underfamilie:	Nepetoideae
Slekt:	Timianslekta Thymus L., 1753

Desse veks i Europa, Midt-Austen og Nord-Afrika. Timian er ein dvergbusk som kan verta eit par desimeter høg.

Fleire artar og underartar er registrerte i Noreg:

• Bakketimian (T. pulegioides), nær truga (NT) i Raudlista 2021
• Kryptimian (T. praecox), sårbar (VU), med underartane
  • Nominatunderarten hagekryptimian (T.p. ssp. praecox), framandart, låg risiko (LO)
  • Norsk timian (T.p. ssp. britannicus), sårbar (VU)
• Småtimian (T. serpyllum), nær truga (NT), med underartane
  • Nominatunderarten smaltimian (T.s. ssp. serpyllum), kritisk truga (CR)
  • Tanatimian (T.s. ssp. tanaënsis), nær truga (NT)
• Kryddertimian (T. vulgaris), framandart, ikkje risikovudert
• Austerriksk timian (T. odoratissimus), framandart, berre einskildfunn, ikkje risikovudert

 

Kryddertimian og sitrontimian (T. ×citriodorus) vert mykje brukt som krydder. Småtimian og somme andre artar eigner seg derimot ikkje som krydder, men er populære hagevekstar.

Ein nytter timian mellom anna til å smakssetja kjøt, supper og stuingar. I fransk matlaging blir urta mellom anna brukt i bouquet garni og i Herbes de Provence. Timian er også viktig i karibisk og i middelhavsmat. Den jordanske krydderblandinga zahtar inneheld timian.

Timian har også vore brukt som medisinplante, mellom anna mot hoste og sår hals. Planten inneheld stoffet thymol. Dette verkar antiseptisk.

  Commons har multimedium som gjeld: Timianslekta

• Timian i Den virtuella floran (linnaeus.nrm.se)
• Timian i Urter i litteraturen (aa-arkivet.no)
    Denne matartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.