Røldal

Røldal er ei fjellbygd og ein tettstad i Ullensvang kommune i Vestland fylke. Røldal var tidlegare eigen kommune, men vart i 1964 ihopslegen med Odda kommune. Seinare, frå år 2020, vart Odda og Ullensvang slegen saman og Røldal er no i Ullensvang kommune. Røldal er òg eit kyrkjesokn.

Røldal
tettstad
Utsikt utover Røldal og Røldalsvatnet
Land	Noreg
Fylke	Vestland
Kommune	Ullensvang
Areal	0,67 km²
Folketal	306  (2023)
Folketettleik	457 / km²
Postnummer	5760 RØLDAL
Innbyggjarnamn	røldøl
Preposisjon	i Røldal
Røldal 59°49′00″N 6°48′00″E / 59.816666666667°N 6.8°E / 59.816666666667; 6.8
Wiki Commons: Røldal

Tettstaden ligg ved nordenden av Røldalsvatnet (380 m.o.h.). Røldal ligg nær skiljet mellom Vest- og Austlandet, og grensar til Suldal i Rogaland og Vinje i Telemark. Frå Røldal er det om lag 28 kilometers køyring til Nesflaten i Suldal og knappe 75 kilometer til Sand i Suldal, ein køyrer då riksveg 13. Riksveg 520, som har vinterstenging, går til Sauda, medan Europaveg 134 går til Odda by i nordvest og austover til Telemark over Haukelifjell. Det er 42 km til kommunesenteret i Odda, medan det er 56 kilometer til Haukeligrend i Vinje.

I Hordadalen ligg Røldal skisenter som er kjent for å vera eit av dei mest snøfylte sentra i Noreg. Røldal er òg ein kjend innfallsvinkel til Hardangervidda.

 

Røldal er særleg kjend for Røldal stavkyrkje frå 1200-talet, og krusifikset som hadde ord på seg for å sveitte undergjerande dropar, særleg natt til jonsok. Folk gjekk pilegrim til Røldal frå fjern og nær opp gjennom seinmellomalderen. Pilegrimane fortsette å kome til kyrkja i løynd også etter reformasjonen, i von og tru på læking og under, og det skal ha vorte helde midnattsmesse kvar gamaljonsok (6. juli) i dulgsmål for den lutherske geistlegheita heilt fram til 1835 då prosten skal ha vore i bygda ved jonsok og vorte vekt av kyrkjeklokker natterstid. Dei siste åra har pilegrimsvandringane og midnattsmessa vorte tekne oppatt, no i full forståing med Den norske kyrkja.

I 1837 var Røldal eit annekssokn til Suldal prestegjeld, men siden det var skilt frå hovudsoknet sitt av ei amtsgrense, måtte det opprettast som eit eige formannskapsdistrikt.

Folketalsutvikling

Folketalsutvikling for tidlegare Røldal kommune frå 1920 til 1963:

Fotnotar