Løve: Kattedyr

Løve
Ho- og hannløve i Okavango i Botswana.
Utbreiing og status
Status i verda: Sårbar Utbreiinga av løva i dag (blått) og tidlegare (raudt)
Systematikk
Underrekkje:	Virveldyr Vertebrata
Klasse:	Pattedyr Mammalia
Orden:	Rovpattedyr Carnivora
Underorden:	Feliformia
Familie:	Kattefamilien Felidae
Underfamilie:	Pantherinae
Slekt:	Store kattedyr Panthera
Art:	Løve P. leo
Vitskapleg namn
Panthera leo von Linné, 1758

Ho skil seg ut som det nest største av kattedyra (etter tigeren), og som det einaste sosiale. Ho høyrer med mellom dei mest brukte dyra i symbolikk og folklore, og opptrer mellom anna i det norske riksvåpenet.

 

Løver veg som regel mellom 150 og 280 kg, og har ei kroppslengd på opptil 190-275 cm. Hannen er 20-50% større enn hoa. Fargen varierer frå lyst gulbrun til svart, alt etter kvar dyra lever; vanlegvis er dei lysast i ørkenstrok. Løva kan verta opp til 25 år i fangenskap. Det finst ei kryssing mellom løve og tiger, liger.

Løva finst hovudsakleg i det sentrale og sørlege aust-Afrika, men isolerte populasjonar finst òg i Sahara og nord i India. Tidlegare fanst dei over eit mykje større område, m.a. heilt nord til Hellas på Aristoteles' tid; men menneskeleg jakt og konkurranse har utrydja dei mange stadar. M.a tærte romarane mykje på bestanden i si tid.

Løva er det einaste sosiale kattedyret, og organiserer seg i flokkar på opp til 20-30 dyr. Kjernen i flokken består oftast av 4-12 løvinner i nær slekt, oftast kusiner og søstrer. Øvst på rangstigen i flokken ligg leiarhannen, som sjeldan er i slekt med løvinnene og vanlegvis har kome seg til makta i flokken ved å drepa den tidlegare leiaren. Stundom vert flokkar leidd av fleire hannar, det er då vanlegvis snakk om brødrepar. Alle ungar i flokken er avkom av leiarhannen/leiarhannane og holøvene, framande born eller born av tidlegare leiarar vert som regel drepne.

 

Løvene jaktar i flokk, og det er løvinnene som har hovudansvaret. I rike område, som Serengeti, bidreg ikkje hannen i det heile teke, medan det mellom anna i Namibiaørkenen er tilnærma likestilling på dette området på grunn av den knappe tilgangen på bytte. Berre ein av ti jakter ender med at løvene nedlegg eit dyr.

Rangordninga i flokken avgjer kva rekkjefølgje individa i flokken får ete av byttet. Leiaren et først, etterfølgd av eldre løvinner, før born og unge får krangla om restane. Dette gjer at mange døyr før dei rekk å bli kjønnsmogne, og fører til at berre dei sterkaste og mest hardføre løveungane overlever.

Løvebestanden har falle dramatisk over lengre tid. I Sentralafrika lever det per i dag mellom 16000 og 30000 dyr, mot 100 000 tidleg i 1990-åra. Utrekningar viser likevel at populasjonen er i vokster att, grunna auka barnekull. Situasjonen for den asiatiske løva er verre; den einaste populasjonen tel ikkje stort fleire enn 300 individ.

 

Løva symboliserer mot og styrke, og er eit vanleg dyr både i kunsten og heraldikken. Noreg høyrer til mellom dei mange landa som har ho i riksvåpenet sitt, saman med mellom anna Danmark, Storbritannia, Skottland og India.

• Verdens dyr, Cappelen 1985